Blagay Tekkesi (Bosnakça Blagajska Tekija), Bosna-Hersek’in güneyinde, Mostar kentine bağlı Blagaj kasabasında yer alan tarihî bir sufi yapısıdır. Tekke, Buna Nehri’nin karstik kaynağının hemen yanında konumlanmış olup, Osmanlı dönemine ait tasavvufi mimarinin Balkanlardaki örneklerinden biridir. Halvetî ve Bektaşî tarikatlarıyla ilişkilendirilen yapı, bölgedeki İslam kültürüne ait dini ve toplumsal pratiklerin şekillenmesinde işlevsel bir konumda yer almıştır.

Tarihsel Arka Plan

Tekkenin inşası, Osmanlı İmparatorluğu’nun Bosna’yı fethinden kısa bir süre sonra, 15. yüzyılın ortalarına tarihlenmektedir. Yapının mimarisi ve konumu, Osmanlı şehircilik anlayışında su kaynaklarıyla uyumlu inşa anlayışının örneklerinden biri olarak değerlendirilir. Arkeolojik ve tarihî kaynaklara göre Blagay Tekkesi ilk kez 1470’li yıllarda inşa edilmiştir. 17. ve 19. yüzyıllarda çeşitli restorasyonlardan geçmiş, bu dönemlerde mimari bazı unsurlarında değişiklikler yapılmıştır.

^{Blagay Tekkesi (Yapay zekâ tarafından oluşturulmuştur)}

Mimari Özellikler

Blagay Tekkesi, taş ve ahşap malzemenin birlikte kullanıldığı, Osmanlı sivil mimarisinin özelliklerini yansıtan bir yapıdır. Buna Nehri’nin kaynağına yakınlığı nedeniyle doğal çevreyle bütünleşmiş bir konumda inşa edilmiştir. Tekke bünyesinde semahane (zikir alanı), misafirhane, şeyh odası, mutfak ve türbe gibi mekânlar yer almaktadır. İç mekânlarda alçak tavan yapısı ile birlikte ahşap işçiliği belirgin unsurlar arasında yer alır. Yapı, sadelik esas alınarak inşa edilmiş olup işlevsel ve içe dönük bir plan anlayışına sahiptir.

İşlevi ve Kullanım Alanı

Tekke, yalnızca ibadet amacıyla değil, aynı zamanda eğitim, toplumsal yardımlaşma ve dini toplantılar gibi faaliyetlere de ev sahipliği yapmıştır. Halvetî tarikatına bağlı dervişlerin eğitildiği bu mekânda tasavvufî eğitimler, zikir toplantıları ve dini sohbetler düzenlenmiştir. Yapı günümüzde hem ibadet hem de ziyaret amacıyla halkın kullanımına açıktır. Mayıs aylarında düzenlenen geleneksel "Mevlud" etkinliği, bu yapının güncel işlevlerinden biri olarak öne çıkmaktadır.

^{Blagay Tekkesi (AA)}

Koruma Durumu

Blagay Tekkesi, Bosna-Hersek Federasyonu tarafından kültürel miras statüsünde korunmaktadır. UNESCO’nun Geçici Dünya Mirası Listesi’ne dâhil edilmiş olup, restorasyon ve koruma çalışmaları 20. yüzyılın sonlarında başlamıştır. Bu çalışmalar, yerel ve uluslararası kuruluşların desteğiyle sürdürülmüş ve yapı günümüzde ziyarete açık hale getirilmiştir.

^{Blagay Tekkesi (TRT Avaz)}