Bozdoğan pidesi, Türkiye’nin Aydın iline bağlı Bozdoğan ilçesinde üretilen ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle tescillenmiş geleneksel bir fırın ürünü çeşididir. 23 Ekim 2024 tarihinde tescil edilen ürün, Nazilli Ticaret Odası tarafından coğrafi işaret başvurusu yapılmış ve Bozdoğan ilçesinin mutfak kültüründe köklü bir yere sahip olması nedeniyle coğrafi sınır ile ün bağı kurulmuştur.
Tanım ve Çeşitler
Bozdoğan pidesi; beyaz buğday unu, su, maya ve tuz ile hazırlanan hamurun iç harçla birleştirilip taş tabanlı odun fırınında pişirilmesiyle elde edilir. Ürün; malzeme ve şekil farklılıklarına göre dört ana çeşitte üretilir:
- Yumurtalı Peynirli Pide: Koyun peyniri, yumurta ve maydanozdan oluşan iç harçla hazırlanır. Servis sırasında üzerine manda kaymağı eklenir; isteğe bağlı olarak turunç veya limon suyu ilave edilir. Kenar kalınlığı yaklaşık 1–1,5 cm’dir.
- Kıymalı Pide: Az yağlı dana kıyma, domates, soğan, maydanoz ve tuzdan oluşan iç harçla hazırlanır. Servisinde tereyağı kullanılır; isteğe göre turunç veya limon suyu eklenebilir. Kenar kalınlığı yaklaşık 1–1,5 cm’dir.
- Yuvarlak Kıymalı Pide: Kıymalı pidenin iç harcıyla hazırlanır, daire şeklindedir ve yaklaşık 15 cm çapındadır.
- Tahinli Pide: Pide hamuru; tahin, beyaz toz şeker ve tereyağı ile yoğrularak hazırlanır. Yaklaşık 30 cm çapında ve 0,5 cm kalınlığındadır. Servisinde manda kaymağı kullanılır.
Üretim Özellikleri
Bozdoğan pidesinin üretiminde yalnızca beyaz buğday unu kullanılır. Hamur; su, tuz ve maya ile elle yoğrulur, serin ortamda en az bir saat dinlendirilir. Her biri yaklaşık 150 g olan hamur topları, tahta muhafazalarda bekletilir. Hamur günlük hazırlanır ve makine kullanılmaz. Pide ustası, hamuru tokatlayarak ve havada döndürerek açar; bu işlem hem teknik hem ritüel bir nitelik taşır.
İç harçlar, malzemelerin ince doğranması ve yaklaşık üç dakika karıştırılmasıyla hazırlanır. Pideler, tahta kürekle fırına yerleştirilir ve fırın sıcaklığına göre 3–6 dakika arasında pişirilir. Servis aşamasında manda kaymağı, turunç veya limon suyu gibi yerel bileşenler kullanılır.
Coğrafi Bağ ve Denetim
Bozdoğan pidesinin üretiminde kullanılan manda kaymağı coğrafi sınırdan temin edilir. Ürünün tüm üretim aşamaları Bozdoğan ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilir. Denetimler; Nazilli Ticaret Odası koordinatörlüğünde, Bozdoğan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Bozdoğan Meslek Yüksekokulu Veterinerlik Bölümünden uzmanların katılımıyla yılda en az bir kez yapılır. Denetimlerde bileşen uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti kullanımına dikkat edilir.