Bulutlar, atmosferde asılı duran su damlacıkları ve buz kristallerinden oluşan yapılar olarak tanımlanır. Bu oluşum, su buharının yoğunlaşarak küçük su damlacıkları veya buz kristallerine dönüşmesiyle gerçekleşir. Atmosferdeki su buharı, sıcaklık düştüğünde veya hava yükseldiğinde soğuyarak yoğunlaşır ve bu süreçte yoğunlaşma çekirdekleri olarak adlandırılan mikroskobik parçacıklar üzerinde toplanır. Bu çekirdekler, toz, deniz tuzu veya diğer küçük parçacıklar olabilir. Su buharı bu çekirdekler üzerinde yoğunlaşarak bulut damlacıklarını veya buz kristallerini oluşturur. Bu damlacıklar ve kristaller birleşerek bulutları meydana getirir. Bulutların yapısı ve türü, atmosferdeki sıcaklık, nem ve hava hareketleri gibi faktörlere bağlı olarak değişir.

Bu süreçlerin sonucunda, bulutlar hem su buharından hem de atmosferdeki katı ve sıvı parçacıklardan oluşur ve hava koşullarına göre değişik biçimler alabilir. Bulut katmanları 3 farklı sınıfta incelenir.

^{Katmanlarına Göre Bulut İrtifaları (Yazar Tarafından Oluşturulan Excel Tablosu)}

Bulut Kapalılık Oranı

Bulutların okta adı verilen birim ile gökyüzü kapalılık miktarı ölçülmektedir. Okta, sekizde biri anlamına gelmektedir. 

Açık – (0/8) – Clear (SKC)

^{Açık Gökyüzü (Pexels)}

Az Bulutlu – (1/8 – 2/8) – FEW

^{Az Bulutlu Gökyüzü (Depositphotos)}

Dağınık – (3/4 – 4/8) – Scattered (SCT)

^{Dağınık Bulutlar (Freepik)}

Parçalı – (5/8 – 7/8) – Broken (BKN)

^{Parçalı Bulutlar (Freepik)}

Kapalı – (8/8) – Overcast (OVC)

^{Kapalı Gökyüzü (Pexels)}

Bulut Tipleri

^{Bulut Tipleri (Yazar Tarafından Oluşturulan Excel Tablosu)}

Stratus (ST) Bulutları

Alçak irtifada (0 ila 2.000 metre arasında) görülen, gri renkte, geniş ve düz bir tabaka şeklinde olan bulutlardır. Stratus bulutları gökyüzünü kaplayarak bulutlu ve puslu bir görünüm oluşturur. Sisli veya kapalı bir havaya yol açan stratus bulutları genellikle gökyüzünü tek bir örtü gibi kaplar.

Özellikleri

• Yoğunluk ve Renk: Stratus bulutları, ince veya kalın bir tabaka halinde olup gri renkte görülürler. Kalın olduklarında güneş ışığını büyük ölçüde engelleyebilirler, ancak bulut tabakası inceyse güneş veya ayın silüeti bulanık bir şekilde görülebilir.
• Yağış: Stratus bulutları hafif çiseleme veya ince bir yağmur gibi hafif yağış getirebilirler. Ancak yoğun yağış getirmezler.
• Görünüm: Düz, geniş ve tabaka şeklinde bir yapıdadırlar. Bu nedenle, belirgin bir form ya da yükseklikleri yoktur; yer seviyesine çok yakın veya hatta yere kadar inerek sis oluşturabilirler.
• Ortam Koşulları: Stratus bulutları genellikle sabit ve soğuk hava koşullarında veya yüksek nem oranına sahip bölgelerde görülür. Soğuk hava ve nemin yoğunlaştığı durumlarda, özellikle gece boyunca yüzeye yakın bir tabaka olarak oluşabilirler.

Stratus bulutları, tipik olarak kapalı bir gökyüzüyle ilişkilendirilir ve gün içinde çok az değişiklik gösterirler. Sisli bir ortam yaratarak görüş mesafesini azaltabilirler ve soğuk, kasvetli bir hava izlenimi bırakırlar.

^{Stratus (ST) Bulutları (Deposiphotos)}

Stratokümülüs (SC) Bulutları

Alçak irtifada (genellikle yerden 600 ila 2.000 metre yükseklikte) bulunan, geniş, yaygın ama aynı zamanda parçalı ve kabarık görünüme sahip bulutlardır. Genellikle gökyüzünde yuvarlak ya da rulolar halinde dizilmiş gibi görünürler ve gri veya beyaz tonlarındadırlar.

Özellikleri

• Görünüm: Stratokümülüs bulutları, yatay olarak geniş bir alana yayılmıştır ancak kümelenmiş ve kabarık görünürler. Yuvarlak veya mermer desenli görünebilirler. Gökyüzünde aralıklı boşluklar bırakabilirler ve bu nedenle gökyüzünün bazı kısımları açık olabilir.
• Renk ve Yoğunluk: Genellikle gri veya beyaz renkte olup, yoğun ve koyu görünebilirler. Farklı tonlarda gri ya da beyaz parçalar içerebilirler.
• Yağış: Stratokümülüs bulutları genellikle yağış getirmez, ancak bazen hafif bir çiseleme şeklinde yağmur bırakabilirler. Yoğun yağışa neden olmazlar.
• Ortam Koşulları: Bu bulutlar, atmosferdeki kararsızlık koşullarında oluşur. Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin etkileşimi veya yüksek nem oranları stratokümülüs bulutlarının oluşmasına neden olabilir. Gün batımı veya gün doğumu gibi zamanlarda renkleri daha belirgin hale gelir.

^{Stratokümülüs (SC) Bulutları (Depositphotos)}

Nimbostratüs ( Ns) Bulutları

Gökyüzünde geniş bir alanı kaplayan, koyu gri renkte ve kalın bir bulut tabakası oluşturan bulutlardır. Bu bulutlar, sürekli yağışla ilişkilidir ve genellikle yağmur veya kar gibi uzun süreli, kesintisiz yağışların habercisidir. Nimbostratüs bulutları alçak ila orta irtifada oluşurlar ve gökyüzünü büyük ölçüde kapatarak güneşin veya ayın görünmesini engellerler.

Özellikleri

• Yoğunluk ve Renk: Nimbostratüs bulutları koyu gri ve oldukça yoğundur. Bu yoğunluk, güneş ışığını tamamen engelleyebilir ve günün aydınlık saatlerinde bile kasvetli, karanlık bir hava yaratır.
• Yağış: Nimbostratüs bulutları, kesintisiz ve uzun süren yağış getirmeleriyle bilinir. Bu yağış yağmur, kar veya karla karışık yağmur şeklinde olabilir. Yoğun ve sürekli yağışların habercisi olan bu bulutlar, sıcak cephelerin geçişi sırasında yaygındır.
• Görünüm: Bu bulutlar gökyüzünde geniş bir tabaka halinde uzanır ve genellikle bulut sınırları belirgin değildir; bunun yerine gökyüzünü tamamen kaplayan geniş bir bulut örtüsü gibi görünürler.
• Ortam Koşulları: Nimbostratüs bulutları, sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaştığı ve yükselme sonucu yoğunlaşan nemli hava koşullarında oluşur. Sıcak cephelerin geçişiyle ilişkili olarak görülürler.

^{Nimbostratüs (Ns) Bulutları (Depositphotos)}

Altostratüs (As) Bulutları

Orta irtifada bulunan, geniş alanları kaplayan ve gökyüzünde gri veya mavi-gri renkte görünen bulutlardır. Tipik olarak 2.000 ila 7.000 metre arasında oluşurlar ve genellikle güneş veya ayın bulanık bir şekilde görünmesine neden olurlar, ancak bu cisimlerin detayları net şekilde seçilemez.

Özellikleri

• Yoğunluk ve Renk: Altostratüs bulutları oldukça yoğundur ve griden mavi-griye kadar değişen renklere sahiptir. Çok kalın olduklarında altından güneş ışığını bile tam olarak geçirmeyebilirler.
• Yağış: Altostratüs bulutları genellikle sürekli, ince bir yağışa (çiseleme veya hafif yağmur) neden olabilir, ancak çok yoğun yağış getirmezler.
• Görünüm: Gökyüzünü geniş bir tabaka halinde kaplarlar ve genellikle yatay olarak genişleyen bulutlar olarak görülürler.
• Ortam Koşulları: Nemli ve sabit hava kütlelerinin olduğu yerlerde oluşur. Bir sıcak cephe veya okklüzyon cephesi yaklaşırken görülmeleri yaygındır.

Altostratüs bulutları, stratus (alçak bulut) ve cirrostratus (yüksek bulut) arasında bir irtifada bulunur. Hava tahmininde bu bulutların varlığı, özellikle sıcak cephelerin yaklaştığı durumlarda, yağışlı hava koşullarının habercisi olabilir.

^{Altostratüs (As) Bulutları (Depositphoto)}

Altokümülüs (Ac) Bulutları

Orta irtifada (genellikle 2.000 ila 6.000 metre yükseklikte) oluşan, beyaz veya gri renkte, parçalı ve kümelenmiş bulutlardır. Bu bulutlar, gökyüzünde küçük yamalar veya mermer desenine benzeyen şekiller halinde görünür ve genellikle birbirine yakın kümeler veya düzenli desenler oluştururlar.

Özellikleri

• Görünüm: Altokümülüs bulutları genellikle pamuk benzeri veya küçük yuvarlak kümeler şeklinde görünür. Gökyüzünde balık pulu veya mermer deseni gibi, düzenli ya da kısmen düzensiz şekiller oluşturabilirler. Bu kümeler ince veya kalın olabilir ve çoğu zaman aralarında gökyüzünün boşlukları görünür.
• Renk ve Yoğunluk: Beyaz, gri veya hafif mavimsi tonlarda olabilirler. Işığın açısına göre bu renk tonları değişebilir. Bulut kümelerinin alt kısımları daha koyu olabilir.
• Yağış: Altokümülüs bulutları genellikle yağış getirmez, ancak nadiren hafif bir çiseleme olabilir. Bu bulutlar genellikle istikrarsız hava koşullarını ve yaklaşan fırtınaların habercisi olabilir.
• Ortam Koşulları: Altokümülüs bulutları, orta irtifadaki nemli ve hafif kararsız hava koşullarında oluşur. Bu bulutlar, soğuk hava kütlesinin varlığıyla veya sıcak havanın yükselmesi sonucu oluşabilir. Genellikle yaz sabahlarında görülen altokümülüs bulutları, gün içinde hava sıcaklığında bir artışla birlikte kaybolabilir veya yükselebilir.

^{Altokümülüs (Ac) Bulutları (Pixabay)}

Sirüs (Ci) Bulutları

Yüksek irtifada (genellikle 6.000 metre ve üzeri) oluşan, ince ve ipliksi bir görünüme sahip beyaz bulutlardır. Bu bulutlar, çok soğuk yüksekliklerde bulunan buz kristallerinden meydana gelir ve genellikle güneş ışığını geçirirler, bu da onları parlak ve hafif bir görüntüye kavuşturur.

Özellikleri

• Görünüm: Sirüs bulutları ince, ince tüy benzeri veya ipliksi yapıda olup gökyüzünde uzun çizgiler veya kıvrımlar şeklinde görülür. Çoğunlukla çok ince olduklarından, güneş ışığını geçirir ve parlak beyaz veya hafif bir gri tonuna sahip olurlar.
• Renk ve Yoğunluk: Buz kristallerinden oluştukları için beyaz renkte ve hafif görünümlüdürler. Yoğun bir yapıları yoktur; daha çok şeffaf ve narin bir yapıdadırlar.
• Yağış: Sirüs bulutları yağış getirmez, çünkü çok yüksekte ve buz kristallerinden oluşmuşlardır. Ancak, bulutların alt kısımlarında yer yer alçalarak sirrostratus veya altokümülüs bulutlarına dönüşebilirler, bu da yaklaşan hava değişikliklerinin habercisi olabilir.
• Ortam Koşulları: Sirüs bulutları, üst atmosferde yer alan soğuk ve kuru hava koşullarında oluşur. Genellikle bir sıcak cephenin veya fırtına sisteminin yaklaştığını gösterirler.

^{Sirüs (Ci) Bulutları (Pixabay)}

Sirostratüs (Cs) Bulutları

Yüksek irtifada (genellikle 6.000 ila 13.000 metre arasında) oluşan ince, şeffaf bir bulut tabakasıdır. Buz kristallerinden oluşur ve genellikle gökyüzünü ince bir örtü gibi kaplar. Bu bulutlar güneş veya ay çevresinde hale adı verilen ışıklı halkalar oluşturabilir.

Özellikleri

• Görünüm: Sirostratüs bulutları gökyüzünü geniş bir tabaka halinde kaplar ve ince yapıları sayesinde güneş veya ayın parlaklığını tamamen kapatmadan geçirir. Bu bulutların varlığında gökyüzü hafif bir beyazlık kazanır ve özellikle güneş veya ay çevresinde bir halka (hale) oluştuğu görülebilir.
• Renk ve Yoğunluk: Beyaz veya gri beyaz renkte olup oldukça ince bir görünüme sahiptir. Genellikle güneş ışığını geçirecek kadar şeffaftır.
• Yağış: Sirostratüs bulutları doğrudan yağış getirmez, ancak bu bulutların varlığı, yaklaşan bir sıcak cephenin habercisi olarak yağışlı havanın geleceğini gösterebilir.
• Ortam Koşulları: Bu bulutlar, sıcak cephelerin önünde veya fırtına sistemlerinin yaklaşmasıyla oluşur. Yüksek irtifada, nemli ve soğuk hava koşullarında, özellikle üst atmosferde bulunan ince bir nem tabakasının buz kristallerine dönüşmesiyle meydana gelir.

^{Sirostratüs (Cs) Bulutları (Depositphoto)}

Sirokümülüs (Cc) Bulutları

Yüksek irtifada (genellikle 5.000 ila 13.000 metre arasında) oluşan, gökyüzünde ince, beyaz kümeler veya küçük taneler şeklinde görülen bulutlardır. Bu bulutlar, buz kristallerinden oluşur ve genellikle düzenli bir desen halinde, küçük dalgacıklar veya benekler şeklinde gökyüzüne yayılır.

Özellikleri

• Görünüm: Sirokümülüs bulutları, gökyüzünde küçük, yuvarlak veya düzensiz kümeler halinde sıralanmış, ince beyaz bulut parçacıkları gibi görünür. Pamuk taneleri veya koyun sürüsü gibi bir görüntüye sahip olabilirler. Genellikle birbirine yakın gruplar oluştururlar ve gökyüzünde dalgalı bir desen ortaya çıkar.
• Renk ve Yoğunluk: Sirokümülüs bulutları beyaz renkte ve ince bir yapıda oldukları için güneş ışığını rahatça geçirirler. Kalın değillerdir ve hafif, narin bir görüntü sunarlar.
• Yağış: Sirokümülüs bulutları yağış getirmez. Ancak bazen atmosferdeki istikrarsız koşulların ve hava değişikliklerinin erken bir belirtisi olarak görülebilirler.
• Ortam Koşulları: Genellikle üst troposferde, nemli ve soğuk hava koşullarında meydana gelir. Havadaki kararsızlık nedeniyle oluşurlar ve çoğu zaman bir hava değişikliğinin habercisi olabilirler. Sirokümülüs bulutları, sirüs ve sirostratüs bulutlarına göre daha düzensiz şekillidir.

^{Sirokümülüs (Cc) Bulutları (Pixhere)}

Kümülüs (Cu) Bulutları

Gökyüzünde belirgin, kabarık ve pamuk gibi görünen, beyaz ve kalın bulutlardır. Genellikle güzel hava bulutları olarak bilinirler ve gökyüzünde tek tek kümeler halinde bulunurlar. Alt kısımları düz, üst kısımları ise kabarık ve yuvarlak bir şekil alır. Kümülüs bulutları, düşük irtifada (genellikle 500 ila 2.000 metre arasında) oluşur.

Özellikleri

• Görünüm: Kümülüs bulutları belirgin, beyaz ve pamuk benzeri görünüşleriyle kolayca tanınabilirler. Tabandaki sınırları düz ve koyu iken üst kısımları kabarık ve yuvarlaktır. Gün boyunca büyüyüp küçülebilirler.
• Renk ve Yoğunluk: Yoğun beyaz renktedir ve güneşli havalarda parlak beyaz görünürler. Ancak tabanları biraz daha koyu olabilir. Genişleyip yükseldikçe gölgeli ve daha koyu bölgeler oluşturabilirler.
• Yağış: Küçük kümülüs bulutları yağış getirmez; bu bulutlar güzel hava bulutları olarak bilinir. Ancak, büyük ve dikey olarak genişleyen kümülüs bulutları (kümülonimbüs) sağanak yağmur veya fırtına getirebilir.
• Ortam Koşulları: Kümülüs bulutları genellikle güneşli günlerde yer seviyesinde ısınan havanın yükselmesiyle oluşur. Yükselen hava soğudukça bu bulutları oluşturur. Havadaki dikey hareketlerin yoğun olduğu ve yeterli nemin bulunduğu durumlarda hızla büyüyerek kümülonimbüs bulutlarına dönüşebilirler.

^{Kümülüs (Cu) Bulutları (Pixhere)}

Kümülonimbüs (Cb) Bulutları

Güçlü fırtınalar, şimşekler, gök gürültüsü ve sağanak yağışlar getirebilen, çok yüksek ve büyük bulutlardır. Dikey olarak oldukça genişlemiş bu bulutlar, atmosferde genellikle 10.000 metreye kadar yükselebilir ve en üst kısımları düzleşerek örs biçimini alabilir. Kümülonimbüs bulutları, bulutlar arasında en tehlikeli hava koşullarıyla ilişkilendirilir.

Özellikleri

• Görünüm: Kümülonimbüs bulutları çok büyük, dikey olarak genişlemiş ve yüksek yapılarıyla gökyüzüne hâkimdir. Alt kısımları koyu gri veya siyah renkte olup, fırtınalı bir hava hissi verirler. Bulutun üst kısımları ise buz kristalleri içerir ve düzleşerek örs biçimini alır.
• Renk ve Yoğunluk: Alt kısımlarında koyu gri ve yoğun bir görünüme sahiptir. Üst kısımlar ise beyaz olabilir ve güneş ışığını yansıtır. Fırtına sırasında karanlık bir gökyüzü oluşturarak kasvetli bir görüntü verir.
• Yağış: Kümülonimbüs bulutları şiddetli sağanak yağmur, dolu, şimşek, yıldırım ve fırtına getirebilir. Aynı zamanda ani rüzgarlar, hortumlar ve diğer şiddetli hava olaylarına neden olabilirler.
• Ortam Koşulları: Bu bulutlar, atmosferdeki güçlü dikey hareketler, ısınan havanın hızla yükselmesi ve yüksek nem oranları ile oluşur. Özellikle yaz aylarında sıcaklıkların artmasıyla birlikte gün ortasında veya öğleden sonra bu bulutlar hızla gelişebilir. Sıcak ve nemli hava kütlelerinin bulunduğu bölgelerde oldukça yaygındırlar.

^{Kümülonimbüs (Cb) Bulutu (Pixabay)}