Çankırı Ehlibilir, Çankırı mutfak kültürüne özgü, sade ve gevrek yapılı bir unlu mamuldür. “S” harfini andıran şekliyle ayırt edilen bu geleneksel kurabiye; sade yağ (tereyağı ya da bitkisel susuz yağ), pudra şekeri ve buğday unu kullanılarak hazırlanır. 2022 yılında mahreç işaretiyle coğrafi işaret olarak tescillenen Ehlibilir, üretim şekli, kullanılan malzemeleri ve yöresel kökeniyle tanımlı bir yerel üründür. Çankırı’da hem kırsal hem kent yaşamında yaygın olarak tüketilen bu kurabiye, ilin geleneksel tatlı repertuarının kalıcı örneklerinden biridir.
Ürünün Tanımı ve Temel Özellikleri
Çankırı Ehlibilir; sade yağla hazırlanan, açık renkli, hafif gevrek ve ağızda dağılan bir kurabiyedir. “S” harfi şeklinde elle şekillendirilmesiyle hem üretim sürecinde el işçiliği gerektirir hem de ayırt edici bir görünüme sahiptir.
Her bir parça ortalama 10–12 cm uzunluğunda, 2–3 cm genişliğinde ve 18–20 gram ağırlığındadır. Ürün, özel günler ve misafir ikramlarında sıkça tercih edilen geleneksel bir atıştırmalıktır.
Çankırı Ehlibilir(Türk Patent ve Marka Kurumu)
Üretim Süreci ve Malzeme Miktarları
Ürünün geleneksel üretiminde aşağıdaki oranlarda malzeme kullanılır:
- 500 gram sade yağ (tereyağı veya bitkisel susuz yağ)
- 500 gram pudra şekeri
- 750–800 gram buğday unu (özel amaçlı un)
Hazırlık Aşamaları:
- Sade yağ eritilir, içindeki su uzaklaştırılır ve soğumaya bırakılır.
- Soğumuş yağ, pudra şekeriyle birlikte krema kıvamına gelene kadar karıştırılır.
- Un ilave edilerek homojen kıvamda bir hamur elde edilir.
- Hamurdan bezeler alınır ve her biri elde “S” harfine benzeyecek biçimde şekillendirilir.
- Kurabiyeler, önceden ısıtılmış fırında 150 °C sıcaklıkta 20–25 dakika pişirilir.
- Oda sıcaklığında en az 2 saat dinlendirildikten sonra ambalajlanır.
Ürün, hava geçirmez kaplarda saklandığında yaklaşık 6 ay tazeliğini korur. Kurabiyenin rengi açık, iç dokusu ise yumuşak kırılganlıkta olup dışı hafif gevrektir.
Coğrafi Sınırlama ve Tescil Bilgileri
Çankırı Ehlibilir yalnızca Çankırı ili sınırları içinde üretilebilir. Tüm üretim aşamaları bu coğrafi sınırlar içinde gerçekleşmelidir. Ürün, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş olup, başvuru sahibi Çankırı Belediyesi’dir.
- Tescil Türü: Mahreç işareti
- Tescil Tarihi: 05.09.2022
- Başvuru Tarihi: 24.11.2020
- Tescil No: 1206
- Yetkili Kuruluş: Çankırı Belediyesi
Tescil belgesinde belirtilen üretim şekli dışına çıkılması, ürünün coğrafi işaret koruması kapsamında değerlendirilmemesine yol açar.
Denetim ve Kalite Standartları
Ehlibilir’in üretim süreci ve kalitesi, aşağıdaki kurumların temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından yılda en az bir kez denetlenir:
- Çankırı Belediyesi
- İl Ticaret Müdürlüğü
- Çankırı Kahve ve Lokantacılar Odası
Denetimler, ürünün şekli, bileşenleri, üretim tekniği ve ambalajlama süreçlerinin tescil kriterlerine uygunluğunu kontrol etmeye yöneliktir.
Kültürel Bağlam
Ehlibilir, Çankırı’nın yerel mutfak mirasında önemli bir yere sahiptir. Özellikle bayramlar, düğünler, misafir ağırlamaları gibi sosyal etkinliklerde evlerde hazırlanan bu kurabiye, kadınlar arasında kuşaktan kuşağa aktarılan bir tarif olarak da yaşatılmaktadır. Elle şekil verme pratiği, yöredeki el emeği geleneğinin bir uzantısı olarak görülür.
Sade içeriğiyle dikkat çeken bu ürün, günümüzde hem geleneksel hem de ticari üretim bağlamında Çankırı’nın gastronomi kimliğini yansıtan bir unsur haline gelmiştir.
