Bir ülkenin dış ekonomik ilişkilerini gösteren önemli bir ödemeler dengesi kalemidir. Mal hizmet birincil gelir ve ikincil gelir hesaplarını içerir. Bir ülkenin yurt dışından elde ettiği gelirler ile yurt dışına ödediği gelirler arasındaki farkı gösterir.

Cari İşlemler Dengesinin Bileşenleri

Mal Dengesi (Dış Ticaret Dengesi)

• Mal ihracatı (+) ve ithalatı (-) arasındaki farktır.
• Eğer ihracat ithalattan fazlaysa, dış ticaret fazlası; tersi durumda dış ticaret açığı oluşur.

Hizmetler Dengesi

• Turizm, taşımacılık, sigortacılık, finansal hizmetler gibi kalemleri içerir.
• Örneğin, Türkiye’nin turizm gelirleri hizmetler dengesine pozitif katkı sağlar.

Birincil Gelir Dengesi

• Yurtdışına ödenen faiz, kar payı ve ücretler ile yurtdışından elde edilen gelirleri kapsar.
• Örneğin, yabancı yatırımcıların Türkiye’de elde ettiği karlar (-), Türk şirketlerinin yurtdışından elde ettiği gelirler (+) olarak kaydedilir.

İkincil Gelir Dengesi

• Karşılıksız transferleri içerir (yardımlar, hibe ve işçi dövizleri gibi).
• Örneğin, yurtdışında çalışan Türk işçilerin Türkiye’ye gönderdiği para girişleri bu kaleme dahildir.

Cari İşlemler Dengesinin Sonuçları

• Cari Açık: Eğer cari işlemler dengesi negatifse, ülke dış finansmana (dış borç veya yabancı yatırım) bağımlı hale gelir.
• Cari Fazla: Eğer cari işlemler dengesi pozitifse, ülke net tasarruf sahibidir ve sermaye ihraç edebilir.
• Denge Durumu: Cari dengenin sürdürülebilir seviyelerde olması, ekonomik istikrar açısından önemlidir.