Çibörek, geleneksel Türk mutfağının lezzetlerinden biridir ve özellikle Kırım Tatarlarının mutfağıyla özdeşleşmiştir. Zamanla Anadolu'nun farklı bölgelerinde benimsenen lezzet, Eskişehir ilinin yerel lezzetlerinden biridir.
Çiböreğin Tarihi
Çiböreğin Anadolu topraklarına girişi, Kırım Tatarlarının 19. yüzyılda başlayan büyük göç hareketlerine dayanmaktadır. Bu göç, Eskişehir'in demografik yapısını değiştirmiş ve yeni kültürel öğelerin şehre dahil olmasına neden olmuştur. 1860'lı yıllarda Kırım'dan gelen büyük bir göç dalgası, Eskişehir'e yerleşen Tatarlar sayesinde bu şehre yeni bir gastronomik unsur katmıştır.
Çiböreğin Tanımı
Kelime kökeni çiböreğin anlamını açıklığa kavuşturur. "Çir" kelimesi, eski Türkçede yağ anlamına gelir ve "çibörek" de "yağda pişirilen börek" anlamını taşır. Aynı zamanda "şı" ve "çı" ekleri, lezzetli anlamına gelen Kıpçak Türkçesi'ne dayanır. Dolayısıyla çibörek, aslında "lezzetli börek" olarak tanımlanabilir.
Çibörek (Kültür Portalı)
Çibörek, geleneksel olarak kıyma, soğan ve çeşitli baharatlarla hazırlanan iç malzemenin, ince açılmış yufkaya konulup kızgın yağda pişirilmesiyle yapılan bir börek çeşididir. Çibörek, hamur ve iç harcından oluşur. Adını "çiğ börek"ten alan halk arasında yanlış bir şekilde iç harcının çiğ olduğu düşünülse de doğru tanım "kızgın yağda pişirilen börek" olarak yapılmaktadır. Genellikle yarım ay şeklinde olur. Mantarlı, peynirli, patatesli vs. çeşitleri de mevcuttur. Ama geleneksel olarak kıyma ile yapılır.
Çiböreğin Coğrafi İşaret Süreci
Çiböreğin tarihsel ve kültürel öneminin bir yansıması olarak Eskişehir, çiböreği coğrafi işaret olarak tescillemiştir. Eskişehir Ticaret Odası, 2010 yılında çiböreği coğrafi işaret olarak tescillemek için başvuruda bulunmuş ve bu başvuru 2012 yılında onaylanmıştır. Çibörek, 17 Mart 2012 tarihli ve 28236 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak tescil edilmiştir. Coğrafi işaret tescili, çiböreğin Eskişehir’in kendine özgü bir gastronomik ürünü olduğunu kanıtlamış ve bu lezzetin korunmasına yönelik adımlar atılmıştır.
Hamur Malzemesi
4-5 su bardağı un
İçinin Harcı İçin
Kıyma 250 gr
Soğan 1 adet orta boy
1 çay kaşığı tuz
1/2 Karabiber
1/2 Çay bardağı su
Yapılışı
Bir kabın içinde un, su tuz karışıtırılır ve kulak memesi kıvamına gelene dek yoğrulur. Soğanlar çok ince rendelenir, üzerine kıyma, tuz, karabiber ve su ilave edilerek iyice karıştırılır ve harç hazırlanır. Hazırlanan hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar alınarak yaklaşık 15-20 cm. çapında hamur açılır. Hazırlanan harç daire biçiminde açılmış hamurun yarısına ince bir tabaka olarak konur.
Hamurun diğer kısmı harcın üzerine kapatılır ve yarım ay biçimine gelmiş hamur kapama tırtılı ile kesilir. Kesilen Çibörekler çok kızgın yağa atılarak, iki tarafı da hafif pembeleşecek gibi kızartılır.
