Cibuti 2. Abdülhamid Han Camii ve Külliyesi, Doğu Afrika ülkesi Cibuti’nin başkentinde inşa edilmiş, Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan ve ülkenin en büyük camisi olma özelliğini barındıran bir ibadethane ve külliyedir. Türkiye Diyanet Vakfı tarafından 2015 yılında başlatılan proje, 2019 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır.

^{Cibuti 2. Abdülhamid Han Camii – Dış Cephe ve Minareler (Türkiye Diyanet Vakfı)}

Tarihçe ve Projenin Başlangıcı

Caminin inşasına ilişkin ilk girişim, 2015 yılında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Cibuti ziyaretinde gündeme gelmiştir. Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh, bu ziyarette ülkede Osmanlı mimarisini yansıtan bir cami görmek ve İstanbul usulü ezanın semalarında okunmasını istemiştir. Bu talep üzerine Türkiye Diyanet Vakfı projeyi üstlenmiş, çalışmalar aynı yıl başlamış ve caminin temeli atılmıştır.

^{Harim ve Üst Kat Mahfili Genel Görünüm (Türkiye Diyanet Vakfı)}

İnşaat Süreci ve Mimari Özellikler

Cami, Cibuti Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın da bulunduğu Salines Ouest Semti’nde, deniz doldurularak elde edilen yaklaşık 10.000–13.000 m²’lik bir alan üzerine kurulmuştur. Zemin güçlendirme için 96 adet fore kazık yerleştirilmiş, yapı 2019’un ilk çeyreğinde tamamlanmıştır.

Mimari açıdan klasik Osmanlı üslubu tercih edilmiştir. Caminin iki minaresi bulunmaktadır ve her biri 46 metre yüksekliğinde, çift şerefelidir. Kubbesi 27 metre yüksekliğinde ve 20 metre çapındadır.

^{Ana Kubbe Avizesi ve Tezyinat Detayı (Türkiye Diyanet Vakfı)}

• Kapasite: 5.000–6.000 kişilik cemaat kapasitesi vardır.

• Sanat unsurları: Kubbe ve duvarlarda Osmanlı hat sanatının seçkin örnekleri yer almaktadır. Bölgesel sadelik korunmuş, avizeler klasik Osmanlı aydınlatma sanatına göre tasarlanmıştır.

• Malzemeler: Yapının büyük kısmında kullanılan taş, mermer, ahşap işçiliği ve diğer süsleme unsurları Türkiye’den getirilmiştir. Kubbeler alüminyum levhalarla kaplanmış, üzerlerindeki bakır alemler altın varakla işlenmiştir.

• İç mekân: Harim ve mahfil zeminlerinde, sıcak iklime uygun olarak koku yapmayan yün keçeler serilmiştir.

^{İç Mekânda Mihrab ve Minber Görünümü (Türkiye Diyanet Vakfı)}

Açılış Töreni

Caminin resmi açılışı 29 Kasım 2019’da yapılmıştır. Törene TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Türkiye’nin Cibuti Büyükelçisi Levent Şahinkaya ve çok sayıda Türk ve Cibutili yetkili katılmıştır.

Cibuti Evkaf ve Din İşleri Bakanı Mümin Hasan Barreh, açılışta yaptığı konuşmada cami ve külliyeyi Türkiye’nin Cibuti halkına bir hediyesi olarak nitelendirmiştir. Törenin ardından Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş cuma namazını kıldırmıştır.

^{Cemaatle Namaz Kılınırken İç Mekân (Türkiye Diyanet Vakfı)}

Dini, Kültürel ve Diplomatik Önemi

• Sembolik değer: Cami, Osmanlı Devleti’nin sona ermesinden sonra Afrika’da bir Osmanlı sultanı adına inşa edilen ilk cami olma özelliğini taşır.
• İkili ilişkiler: Türkiye ve Cibuti arasındaki dostluğun somut bir göstergesi kabul edilmiştir. Her iki ülkenin devlet başkanlarının girişimiyle ortaya çıkmıştır.
• Toplumsal rol: Türkiye Diyanet Vakfı, cami külliyesini Ramazan aylarında iftar programlarına da ev sahipliği yapacak şekilde kullanmış, böylece cami sadece ibadet mekânı değil, toplumsal dayanışma alanı hâline gelmiştir.