CİRİT lazer güdümlü füze, Türk savunma sanayii şirketi ROKETSAN tarafından tasarlanan, geliştirilen ve üretilen 2.75 inç (70 mm) çapında, yarı aktif lazer güdümlü bir füze sistemidir. Adını, at üzerinde oynanan geleneksel Türk savaş oyunu olan "cirit"ten alan bu sistem, modern muharebe sahasında maliyet-etkin bir hassas vuruş kabiliyeti sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. CİRİT'in temel tasarım hedefi, standart güdümsüz roketler ile pahalı tanksavar güdümlü füzeler (ATGM) arasındaki taktiksel boşluğu doldurmaktır. Çoklu platform entegrasyonuna uygun yapısının yardımıyla CİRİT, taarruz helikopterleri, insansız hava araçları (İHA), kara araçları ve deniz platformlarından kullanılabilecek durumdadır.

^{Cirit Füzesi (ROKETSAN)}

Geliştirilme Amacı ve Tasarım

Modern asimetrik savaş ortamında, yüksek değerli hedefler her zaman ağır zırhlı tanklar olmamaktadır. Teknik araçlar, hafif zırhlı personel taşıyıcılar, radar antenleri, silah mevzileri veya binalardaki tehdit unsurları gibi hedeflere karşı, binlerce dolarlık güdümsüz roketlerin yaylım ateşiyle isabetsiz atışlar yapmak veya yüz binlerce dolarlık bir tanksavar füzesini kullanmak, maliyet-etkin bir çözüm olarak görülmemektedir. Güdümsüz roketler hassasiyetten yoksunken, tanksavar füzeleri bu tür "yumuşak" hedefler için aşırı maliyetlidir.

CİRİT, bu taktiksel ihtiyaca yanıt olarak geliştirilmiştir. Projenin temel hedefi, dünya genelinde yaygın olarak kullanılan 2.75 inç (70 mm) güdümsüz roketlerin temel form faktörünü alarak, bu roketin üzerine bir yarı aktif lazer arayıcı başlık, bir güdüm-kontrol bölümü ve hareketli kanatçıklar eklemektir. Bu sayede, "akıllı bir rokete" veya daha doğru bir ifadeyle, düşük maliyetli bir güdümlü füzeye dönüştürülmüştür. Bu yaklaşım, mevcut 70 mm'lik roket podlarını kullanabilen platformların, çok az bir modifikasyonla veya sadece akıllı bir lançer entegrasyonuyla hassas vuruş yeteneği kazanmasına olanak tanımıştır.

Teknik Özellikler ve Sistem Mimarisi

CİRİT füzesi, modüler bir yapıya sahip olup, dört ana bölümden oluşur: arayıcı başlık, güdüm ve kontrol bölümü, savaş başlığı ve roket motoru.

• Fiziksel Boyutlar:
• Çap: 2.75 inç (70 mm)
• Uzunluk: 1.9 metre
• Ağırlık: Yaklaşık 15 kg (Savaş başlığı tipine göre küçük değişiklikler gösterebilir)

• Performans Karakteristikleri:
• Etkili Menzil: 1.5 km (asgari) ile 8 km (azami) arasındadır. Roketsan, menzili 10 km'nin üzerine çıkaracak versiyonlar üzerinde çalışmalarını sürdürmektedir.
• İsabet Oranı (CEP): Yarı aktif lazer güdümü sayesinde, CİRİT'in Dairesel Hata Olasılığı (CEP - Circular Error Probable) değeri görece düşüktür ve hedeften sapma oranı birkaç metre ile sınırlıdır.

• Güdüm Sistemi:
• Arayıcı Başlık: Füze, burun kısmında bir Yarı Aktif Lazer Arayıcı Başlık (Semi-Active Laser Seeker) barındırır. Bu güdüm metodu şu şekilde çalışır: Hedef, fırlatıcı platformun kendisi (örneğin helikopter), başka bir dost hava unsuru (İHA gibi) veya yerdeki bir ileri gözetleyici tarafından bir lazer işaretleyici ile "boyanır". CİRİT'in arayıcı başlığı, hedeften yansıyan bu kodlanmış lazer enerjisine kilitlenir ve füzenin kontrol yüzeylerini kullanarak hedefe doğru yönelir.
• Ara Safha Güdüm: Füze, fırlatıldıktan sonra terminal güdüm aşamasına kadar, bir Ataletsel Ölçüm Birimi (Inertial Measurement Unit - IMU) sayesinde hedefin bulunduğu genel bölgeye doğru uçar. Lazer arayıcı başlık, genellikle uçuşun son safhasında hedefi aramak ve kilitlemek için devreye girer.

• Savaş Başlığı Seçenekleri: CİRİT, modüler yapısının verdiği imkanla farklı hedef setlerine karşı optimize edilmiş çeşitli savaş başlıkları ile donatılabilir:
• Çok Maksatlı Başlık: Zırh delici, anti-personel ve yangın çıkarıcı (incendiary) etkileri bir arada sunar. Hafif zırhlı araçlara, binalara ve personel hedeflerine karşı etkilidir.
• Yüksek İnfilaklı Parçacık Etkili Başlık (HE-Fragmentation): Özellikle açık alandaki personel ve zırhsız araçlar gibi hedeflere karşı geniş bir alanda şarapnel etkisi yaratmak için tasarlanmıştır.
• Termobarik Başlık: Patlama anında çevredeki oksijeni kullanarak çok yüksek sıcaklık ve basınçta bir şok dalgası yaratır. Bu başlık, mağara, sığınak ve bina içi gibi kapalı alanlardaki hedeflere karşı etkilidir.

• İtki Sistemi: CİRİT, az dumanlı kompozit katı yakıtlı bir roket motoru kullanır. Az dumanlı yakıt, fırlatma sırasında ortaya çıkan görsel izi en aza indirerek, fırlatıcı platformun konumunun düşman tarafından tespit edilme olasılığını azaltır ve beka kabiliyetini artırır.

^{Cirit Füzesi (ROKETSAN)}

Fırlatma Platformları ve Entegrasyon

CİRİT, çok çeşitli hava, kara ve deniz platformlarına entegre edilebilmektedir.

• Taarruz Helikopterleri: T129 ATAK, AH-1W SuperCobra, AH-1Z Viper, Eurocopter EC635.
• İnsansız Hava Araçları (İHA/SİHA): Bayraktar TB2, Bayraktar Akıncı, TUSAŞ Anka, Karayel.
• Kara Araçları: Roketsan tarafından geliştirilen ve zırhlı araçlara monte edilebilen özel lançerler.
• Deniz Platformları: Sahil güvenlik botları, hücumbotlar ve korvetler gibi suüstü platformları.

Füzeler, genellikle 2'li veya 4'lü podlar halinde taşınan Akıllı Lançerler aracılığıyla fırlatılır. Bu lançerler, füze ile platformun atış kontrol sistemi arasında bir arayüz görevi görerek, fırlatma öncesi hedef verilerinin füzeye yüklenmesini sağlar.

Operasyonel Kullanım ve Stratejik Önemi

CİRİT, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından terörle mücadele operasyonları ve sınır ötesi harekatlarda yoğun bir şekilde kullanılmış ve savaş sahasında etkinliğini fiilen kanıtlamış bir sistemdir.

• Maliyet-Etkin Hassasiyet: TSK'ya, pahalı tanksavar füzelerini harcamadan, yüksek değerli ancak zayıf korumalı hedefleri imha etme konusunda yardımcı olmuştur. Bu, operasyonel maliyetlerin düşürülmesinde rol oynamıştır.

• Platform Çeşitliliği: Çok sayıda farklı platformdan kullanılabilmesi, TSK'ya taktiksel esneklik bir kazandırmıştır. Örneğin, bir İHA tarafından lazerle işaretlenen bir hedef, bir taarruz helikopteri veya bir kara aracı tarafından ateşlenen CİRİT ile imha edilebilmektedir.

• İhracat: CİRİT, Birleşik Arap Emirlikleri ve Filipinler gibi birçok ülkeye ihraç edilerek ticari gelir elde edilmiştir.