Diyarbakır Hedik Yemeği; buğday, nohut, buğday unu, sadeyağ, kuru soğan, biber salçası, pul biber ve kekik gibi malzemelerle yapılan, Diyarbakır mutfağına özgü geleneksel bir yemektir. Genellikle bebeklerin ilk dişini çıkarması nedeniyle düzenlenen kutlamalarda ikram edilen bu yemek, yörede “diş hediği” adıyla bilinen ritüelin önemli bir parçasıdır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Mahreç işareti ile tescillenmiştir.

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Diyarbakır Hedik Yemeği, içeriğinde yer alan sadeyağın kıl keçisi sütünden üretilmesi ve yöresel tüketim biçimiyle öne çıkan, tescilli bir yöresel yemektir. Diyarbakır’da toplumsal önemi olan özel günlerde, özellikle de çocukların ilk diş çıkarma sürecinde yapılan törenlerde tüketilmesi, ona kültürel bir derinlik kazandırmaktadır. Hem kullanılan malzemeler hem de geleneksel tüketim biçimi nedeniyle coğrafi sınır ile ün bağı bulunmaktadır.

^{Diyarbakır Hedik Yemeği (Diyarbakır Kent ve Tanıtım Portalı)}

Üretim Metodu

Diyarbakır Hedik Yemeği’nin yapımında kullanılan malzemelerin mümkün olduğunca Diyarbakır coğrafi sınırları içinden temin edilmesi tercih edilir. Yemekte kullanılan sadeyağ, geleneksel yöntemlerle ve kıl keçisi sütünden elde edilir.

Altı Kişilik Diyarbakır Hedik Yemeği İçin Malzemeler

• 450 g buğday

• 250 g nohut

• 40 g buğday unu

• 75 g sadeyağ

• 10 g kuru kekik

• 20 g biber salçası

• 1 adet kuru soğan

• 5 g pul biber

• 5 g tuz

• 2 litre su

Hazırlanışı

Bir gece önceden ıslatılan nohut ve buğday ayrı ayrı haşlanır. Diğer yanda sadeyağda doğranmış kuru soğan kavrulur. Üzerine buğday unu eklenerek kavurma işlemine devam edilir. Ardından biber salçası da ilave edilerek karışım bütünleşene kadar karıştırılır. Önceden haşlanmış nohut ve buğday, bu karışıma eklenir. Kaynar su ve tuz eklendikten sonra yemek, malzemeler özdeşleşinceye kadar pişirilir. Ocaktan alınmadan önce pul biber ve kekik eklenerek tatlandırılır. Hedik yemeği sıcak olarak servis edilir.

Coğrafi İşaret Bilgisi

Diyarbakır Hedik Yemeği, 11 Mayıs 2022 tarihinde mahreç işareti türünde coğrafi işaret olarak tescillenmiştir. Tescil numarası 1105 olan ürünün tescil başvurusu, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılmıştır. Ürünün geçmişi Diyarbakır mutfak kültüründe oldukça eskiye dayanmaktadır. Üretiminde kullanılan geleneksel yöntemler ve bölgeye özgü sadeyağ gibi bileşenler, ürün ile coğrafi sınır arasında açık bir ün bağı kurmaktadır. Bu nedenle, Diyarbakır Hedik Yemeği’nin tüm üretim, işleme ve diğer işlemleri yalnızca Diyarbakır ili sınırları içerisinde gerçekleştirilmelidir.

Denetim

Diyarbakır Hedik Yemeği’ne ilişkin denetim faaliyetleri, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nın koordinasyonunda yürütülür. Denetim mercii; Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası ile Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden en az üç uzman temsilciden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılmakla birlikte, gerektiğinde veya şikâyet üzerine her zaman gerçekleştirilebilir.

Denetimler şu ölçütlere göre yapılır:

• Kullanılan malzemelerin uygunluğu
• Üretim yöntemine uygunluk
• Mahreç işareti ve “Diyarbakır Hedik Yemeği” ibaresinin doğru kullanımı

Gerekli hallerde kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alınabilir. Denetim sonuçları yıllık olarak Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulmak üzere raporlanır.