Diyarbakır kaburga dolması, kuzu kaburgasının içinin kuzu eti, pirinç ve bademle doldurularak pişirilmesiyle hazırlanan geleneksel bir yemektir. Diyarbakır mutfak kültürünün köklü ve ayırt edici yemeklerinden biri olan bu dolma, mahreç işaretiyle tescillenmiş olup, üretimi yalnızca Diyarbakır ili sınırları içinde gerçekleşebilir.
Coğrafi İşaret ve Tescil Bilgisi
Diyarbakır kaburga dolması, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti türünde coğrafi işaret olarak 20 Aralık 2021 tarihinde tescillenmiştir. Tescil başvurusu Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılmış olup, ürünün ün bağı Diyarbakır iliyle doğrudan ilişkilidir. Tescil numarası 974’tür.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Bu yemek, kuzu kaburgasının kemik ve et arasına cep şeklinde bir boşluk açılarak, içine kuzu eti, pirinç ve badem içiyle hazırlanan harcın doldurulmasıyla yapılır. Kaburga, özel soslarla ovularak mühürlenir ve uzun süre kısık ateşte pişirilir. Hazırlanışı zahmetli ve çok aşamalı olan bu yemek, hem teknik hem kültürel olarak Diyarbakır’a özgü koşullar barındırır.
Üretim Metodu
Dört kişilik Diyarbakır kaburga dolması için gereken malzemeler arasında kuzu kaburga, kuzu eti, pirinç, badem içi, domates salçası, tereyağı, sıvı yağ, maydanoz, tuz, karabiber ve yenibahar yer alır. Kaburga, kolun alt kısmından aralanarak cep oluşturulur ve özel bir sosla ovulur. Pirinç kavrulur, kuzu eti mühürlenir ve bademler pembeleştirilir. Tüm iç malzeme homojen şekilde karıştırılarak kaburgaya doldurulur ve açık kısımlar dikilir. Kaburga mühürlenip tencereye yerleştirilir, kaynar suyla 4 saat pişirilir. Ardından tereyağı ve sıvı yağ karışımıyla kızartılarak 1 saat daha pişirilir. Son olarak tencerede kalan su yemeğin üzerine eklenerek servis edilir.
Üretim Koşulları
Diyarbakır kaburga dolmasının tüm üretim aşamaları Diyarbakır ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Ürünün ün bağı, bölgenin mutfak kültürüyle doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda, üretim süreci coğrafi sınırla sıkı şekilde tanımlanmıştır.
Denetim Mekanizması
Ürünün denetimi, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün katılımıyla en az üç kişilik bir denetim mercii tarafından yürütülür. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; ayrıca şikâyet veya ihtiyaç halinde her zaman gerçekleştirilebilir. Denetimlerde, bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti kullanımının doğruluğu kontrol edilir. Gerekli durumlarda kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alınabilir.
