Diyarbakır tavuk eşkenesi, Diyarbakır mutfağına özgü, geleneksel bir ana yemek olup 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle korunmaktadır. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan başvuru sonucunda, 11 Kasım 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 20 Ağustos 2021 tarihinde tescillenmiştir.
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Bu yemek; tavuk etinin tuzlu suda haşlanıp kıl keçisi sütünden elde edilen tereyağında kızartılmasıyla hazırlanır. Servis, Diyarbakır’a özgü Karacadağ pirinci ile yapılan pilav eşliğinde gerçekleştirilir. Yanında eşlik eden hoşaf ya da komposto, bölgeye özgü meyvelerle hazırlanır: hoşaf için kayısı kurusu (eşbabiye) veya yeşil ekşi erik (incaz); komposto için ise kara üzüm ve kayısı (karaş) kullanılır. Bu bileşenler, yemeğin Diyarbakır iliyle olan ün bağını ve kültürel kökenini pekiştirir.
Üretim Metodu
Altı kişilik standart tarifte bir adet tavuk, üç yemek kaşığı tereyağı, bir tatlı kaşığı tuz ve bir su bardağı su kullanılır. Tavuk temizlenip parçalandıktan sonra az miktarda su ve tuzla haşlanır; ardından tereyağında kızartılır. Pilav ve hoşaf/komposto ile birlikte sıcak olarak servis edilir.
Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları
Diyarbakır tavuk eşkenesinin tüm üretim aşamaları Diyarbakır ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Ürünün ün bağı bu coğrafi sınırla doğrudan ilişkilidir.
Kullanım Biçimi
Mahreç işareti amblemi ve “Diyarbakır Tavuk Eşkenesi” ibaresi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Bu mümkün değilse, söz konusu ibare ve amblem işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulur.
Denetim
Ürünün üretimi ve işaret kullanımı, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda oluşturulan denetim mercii tarafından yılda en az bir kez, ayrıca şikâyet veya ihtiyaç halinde denetlenir. Denetim mercii; Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Diyarbakır Ticaret Borsası gibi kurumlardan uzman temsilciler içerir. Denetimlerde malzeme uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve işaret kullanımı kontrol edilir.
