Dünya Çevre Günü, insanın hem bugünkü hem de gelecek nesiller için çevreyi koruma ve geliştirme sorumluluğunu vurgulamak amacıyla her yıl 5 Haziran’da kutlanan uluslararası bir gündür. Çevre, insanların sürekli yaşadığı, canlı ve cansız varlıkların bir arada bulunduğu, birbirlerini etkilediği ortam olarak tanımlanır. Bu ortam; hava, su, toprak, ormanlar, göller, denizler ve diğer doğal unsurları içerir. İnsan faaliyetleri bilinçli veya bilinçsiz olarak çevreyi kirletebilir ve ekolojik dengeyi bozabilir.

^{Dünya Çevre Günü Kapsamında Etkinlikler (Anadolu Ajansı)}

Tarihçe

Dünya Çevre Günü, 1972 yılında İsveç’in Stockholm kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı’nda alınan karar ile belirlenmiştir. O tarihten itibaren her yıl çevre sorunlarına dikkat çekmek amacıyla farklı temalar çerçevesinde etkinlikler düzenlenmektedir. Türkiye’de ise Dünya Çevre Günü’nün bulunduğu hafta, Çevre Haftası olarak kutlanmaktadır.

Amaç ve Önemi

Dünya Çevre Günü’nün temel amacı, çevre bilincini artırmak ve insanları çevreyi korumaya teşvik etmektir. Çevre bilincine sahip olmak, bireyin kendi sorumluluklarını fark etmesi ve toplumun diğer bireylerini de bu farkındalığa teşvik etmesini içerir. Bu bilinç, aileden eğitimcilere, yerel yönetimlerden vatandaşlara kadar toplumun tüm kesimlerini kapsar.

Çevre kirliliği ve iklim değişikliği, insan sağlığını doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen başlıca sorunlardır. Doğrudan etkiler sıcak ve soğuk hava dalgalarına bağlı sağlık sorunlarını içerirken, dolaylı etkiler tarımsal üretim, su kaynakları, ekosistemler ve toplumsal yaşam üzerindeki değişiklikleri kapsar. Türkiye’de İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgeleri kuraklık ve çölleşme tehdidi altında olup, tarım, ormancılık ve su kaynakları açısından olumsuz etkiler gözlemlenmektedir.

Çevre Sorunları ve Etkileri

Sanayi atıkları, yakıt ve spreylerden kaynaklanan dumanlar, plastik ve kimyasal atıklar, suni gübreler ve çöpler, çevre kirliliğine neden olan başlıca etkenlerdir. Küresel ısınma ve iklim değişikliği, aşırı hava olaylarını, sıcak ve soğuk hava dalgalarını, şiddetli fırtınaları, sel ve toprak kaymalarını artırmakta ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Bu durum, gıda krizleri, açlık ve iklim göçleri gibi sosyoekonomik sorunlara da yol açmaktadır.

Sürdürülebilirlik ve Sıfır Atık

Sürdürülebilir kalkınma, doğal kaynakları tüketmeden gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde kalkınmayı hedefler. Çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, sürdürülebilirliğin temel koşullarındandır. Sıfır Atık yaklaşımı, atık oluşumunu engellemeyi veya minimize etmeyi, oluşan atıkları kaynağında ayrı toplama ve geri kazanımı sağlamayı hedefleyen bir yönetim felsefesidir. Ambalaj atıkları, tehlikeli atıklar, tıbbi atıklar, ömrünü tamamlamış piller ve lastikler gibi konularda üreticilerin beyanları online sistemler aracılığıyla takip edilmektedir.

Hukuki Dayanak

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 56. Maddesi, herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğunu ve çevreyi koruma yükümlülüğünün devlet ve vatandaşlara ait olduğunu belirtmektedir. Bu kapsamda her birey çevreyi koruma sorumluluğunu taşır ve gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için katkıda bulunmalıdır.

Çevre ve Eğitim Faaliyetleri

Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) tarafından yürütülen Mavi Bayrak programı, deniz ve göl kıyılarındaki yüzme alanlarının kalitesini artırmayı hedefler. 2024 yılı itibarıyla Türkiye, dünyada en çok mavi bayraklı üçüncü ülke konumundadır ve 567 plaj bu ödüle sahiptir.^【1】  Ayrıca yüzme suları için Bakanlık tarafından yapılan mikrobiyolojik izleme ve denetim çalışmaları, halk sağlığının korunmasını desteklemektedir.