Bazı filmler yalnızca izlenmez; yaşanır, düşünülür, sindirilir. Christopher Nolan’ın 2023 yapımı Oppenheimer filmi de işte tam böyle bir yapım. Bu film, sadece bir nükleer fizikçinin hayatına dair bir biyografi değil; bir insanın fikrinin, bir ulusun kaderini ve insanlığın vicdanını nasıl şekillendirdiğinin çarpıcı bir anlatısıdır.
Modern sinemanın en yenilikçi yönetmenlerinden biri olan Nolan, bu filmde izleyiciyi görsel bir şölenle değil, ahlaki ve entelektüel bir hesaplaşmayla baş başa bırakıyor. Oppenheimer, sinemanın yalnızca eğlence değil, bir düşünce aracı da olabileceğini hatırlatıyor.
Nolan: Zamanla Dans Eden Bir Anlatıcı
Christopher Nolan, sinemada zamanın, hafızanın ve kimliğin sınırlarını zorlayan bir sanatçı. Memento’dan Inception’a, Interstellar’dan Tenet’e kadar her filminde zamanla oynadı; yalnızca hikâyeyi değil, izleyicinin gerçeklik algısını da dönüştürdü.
Ancak Oppenheimer, bu yolculukta başka bir noktada duruyor.
Bu kez kurgu ya da rüyalar yok. Gerçek var. Tarih var. Vicdan var. Nolan, bu filmde zamanın kendisini değil, zamanın içinde ezilen bir insanın ruhunu anlatıyor. Bir rüya gibi karmaşık değildir belki Oppenheimer, ama tıpkı rüyalar gibi gecenin sessizliğinde bilinçaltımızın hayatta kalma, öğrenme ve iyileşme sürecinin birer yansıması gibi, bu film de insanlığın bilinçaltındaki büyük sorgulamaları yüzümüze vuruyor.
Oppenheimer Hakkında (Box Office Türkiye)))
J. Robert Oppenheimer, atom bombasının yaratıcısı olarak tarihe geçti. Ama aynı zamanda kendi yarattığı güç karşısında en çok acı çekenlerden biri oldu. Bilim ile etik arasında sıkışmış bir adamdı o. Onu ne tamamen bir kahraman ne de bir düşman olarak görmek mümkün. O, kendi içinde sürekli savaşan bir vicdan.
Christopher Nolan bu karakteri bir efsane gibi değil, derin çatışmalar yaşayan bir insan olarak anlatıyor. Film boyunca izleyiciye şu soruyu sorduruyor: "İnsanlık ilerlemeli mi, her bedeli göze alarak ?"
Dr. J. Robert Oppenheimer, Atom Fizikçisi (picryl)
Düşüncenin Gücü ve Bir Fikrin Dünyayı Değiştirmesi
Oppenheimer’ın hikâyesi, aslında yalnızca bilim insanlarının değil, her fikir üreten insanın hikâyesi. Yalnız bir laboratuvarda çalışan bir fizikçi de olabilirsin, kendi odasında yazı yazan bir yazar da.
Ama şunu unutma: Düşüncelerin, tahmin ettiğinden daha fazla etki yaratabilir.
Bir fikir, bir kıvılcım, bir vizyon… Bunlar, savaşlar başlatabilir ya da barış inşa edebilir. Ve bu fikirler, her zaman bir insanın zihninde başlar.
Bilimin Fikir Babaları Einstein ve Oppenheimer (getarchive)
Einstein ve Oppenheimer Arasındaki Bağ
Einstein atom çağının teorik temelini atan ve nükleer silahlanma konusunda uyarıda bulunan kişi olurken, Oppenheimer bu teorik temelleri pratiğe dökerek atom bombasının yaratıcısı konumuna gelmiştir. Yolları Princeton'da kesişmiş, bilimsel tartışmaların yanı sıra etik ikilemler ve insanlığın geleceği üzerine de fikir alışverişinde bulunmuşlardır. Filmde de bu ilişkinin bazı yönleri kurgusal olarak işlenmiştir.
Atom bombasının mucidi fizikçi Dr. J. Robert Oppenheimer'ın 1965 de bir TV kanalında yaptığı konuşması. (Bekir Bal)
Zamanın Göğsünde Yankılanan Bir Sorumluluk
Nolan’ın filmlerinde zaman genelde bükülür, ters akar, katmanlara ayrılır. Ama Oppenheimer’da zaman dümdüz ilerler, fakat vicdanla çarpışır. Bir düğmeye basmak, yalnızca bir an sürer. Ama o anın etkisi, yüzyıllar sürebilir.
Oppenheimer, o düğmeye bastığında yalnızca bir fiziksel süreci başlatmaz. İnsanlık tarihine, bilime ve vicdana dair bir kırılma anı yaşanır. Ve o meşhur söz, hem izleyicinin zihninde hem de insanlığın kalbinde yankılanır: “Şimdi ölüm oldum, dünyaların yok edicisi.”
Nolan’dan İlham Almak: Kendi Hikâyeni Yazmak
Oppenheimer, yalnızca bir dönemi anlatmıyor; her döneme, her insana, her fikre hitap ediyor. Nolan’ın anlatımı, izleyiciyi pasif olmaktan çıkarıyor. Onu sorularla baş başa bırakıyor: "Benim düşüncelerim neye yol açabilir?" "İnsanlık adına neyi ileri taşımalıyız, neyi sorgulamalıyız?"
Film bitiyor ama izleyicide bitmeyen bir sorgulama başlıyor. Ve belki de Nolan’ın tam da istediği şey bu: "Filmi değil, fikri izlememiz." Öyle ki bu sorgulama beraberinde Nolan için en iyi yönetmen ödülünü almayı sağlıyor.
Christopher Nolan 'Oppenheimer' Filmiyle En İyi Yönetmen Ödülünü Kazandı. (Oscars)
Oscar Başarısı ve Christopher Nolan'ın Kariyerindeki Yeri
"Oppenheimer" filmi, 96. Akademi Ödülleri'ne (2024 Oscar Töreni) damga vurdu. Bu başarı, Nolan'ın sinema dünyasındaki yerini bir kez daha pekiştirdi ve kariyerinde önemli bir dönüm noktası oldu.
Christopher Nolan, daha önce "Başlangıç" (Inception) ve "Dunkirk" gibi filmleriyle aday gösterilmiş olmasına rağmen, ilk kez En İyi Yönetmen Oscar'ını kazandı. Bu, onun kariyerinde bir "tamamlama" ve Akademi'nin nihayet onun sanatsal vizyonunu en üst düzeyde takdir etmesi olarak görüldü.
"Oppenheimer", sadece eleştirel anlamda değil, gişe anlamında da büyük başarı elde eden bir film oldu. Bu durum, nitelikli sinemanın geniş kitlelere ulaşabildiğini ve Oscar başarısıyla bunun taçlandırıldığını gösterdi.
Nolan, alışılagelmiş biyografi filmlerinin ötesine geçerek, Oppenheimer'ın iç dünyasını ve ahlaki ikilemlerini, kendine özgü zaman ve anlatı teknikleriyle harmanlayarak sundu. Bu, türün sınırlarını zorlayan bir yaklaşımdı.