Eber Gölü, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde, Afyonkarahisar il sınırları içerisinde yer alan bir tatlı su gölüdür. Coğrafi olarak Bolvadin ilçesine bağlı olan göl, tarihsel olarak hem ekolojik hem de sosyoekonomik işlevleriyle bölge halkı açısından önemli bir sulak alan niteliği taşımaktadır. Göl, doğal zenginlikleri, biyolojik çeşitliliği ve yöre halkının geçim kaynaklarıyla doğrudan ilişkili olması nedeniyle bölgesel düzeyde çevresel ve kültürel bir değer olarak tanımlanmaktadır.

Ekolojik Özellikler ve Canlı Hayat

Eber Gölü, barındırdığı balık, kerevit, su kuşları, kamış ve kındıra gibi canlı türleriyle zengin bir ekosisteme sahiptir. Özellikle Afrika-Sibirya kuş göç yolu üzerinde yer alması, gölü uluslararası düzeyde önemli bir kuş konaklama alanı haline getirmiştir. Ancak, gölde son yıllarda artan kirlilik ve su miktarındaki azalma nedeniyle bu canlı çeşitliliği tehdit altına girmiştir.

Sosyoekonomik Önemi

Eber Gölü çevresinde altı belediyelik ve sekiz köy yer almakta olup, bu yerleşimlerde yaşayan halkın önemli bir bölümü geçimini doğrudan gölden sağlamaktadır. Göl, balıkçılık, kamış ve kındıra ticareti, av turizmi gibi faaliyetlerle bölge ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Dolayısıyla gölde yaşanan çevresel bozulma, yalnızca ekosistem üzerinde değil, aynı zamanda bölge halkının ekonomik yaşamı üzerinde de olumsuz etkiler yaratmaktadır.

^{Eber Gölü Görseli. (Afyonkarahisar il Kültür ve Turizm Müdürlüğü)}

Çevresel Sorunlar ve Nedenleri

Eber Gölü, 1970’li yıllardan itibaren giderek artan çevresel sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Bu sorunların başlıcaları şunlardır:

• Sanayi ve evsel atıklar: Afyon şehir kanalizasyonu, küçük sanayi tesisleri, Afyon Şeker Fabrikası, Alkaloid Fabrikası ve diğer sanayi kuruluşlarının atıkları gölü kirletmektedir.
• Eber-Akşehir Sulama Projesi: Bu proje kapsamında gölün doğal su çıkışı olan bükler kapatılmış ve gölden Akşehir Gölü’ne olan su akışı kesilmiştir. Bu durum, iki göl arasındaki doğal dengenin bozulmasına ve Eber Gölü’nün su seviyesinin düşmesine neden olmuştur.
• Tarım sulaması amacıyla su çekimi: Eber Gölü’nden tarımsal sulama amacıyla su alınması, göldeki su hacmini daha da azaltmış, bu da gölün tuzlanma ve bataklığa dönüşme sürecini hızlandırmıştır.

Sempozyumlar ve Bilimsel Değerlendirmeler

Eber Gölü’ndeki çevresel sorunlara dikkat çekmek amacıyla 1992 ve 1993 yıllarında Bolvadin Belediyesi ve Anadolu Üniversitesi Bolvadin Meslek Yüksekokulu tarafından sempozyumlar düzenlenmiştir. Bu toplantılarda çeşitli üniversitelerden akademisyenler, Devlet Su İşleri ve Çevre Bakanlığı temsilcileri ile yerel yöneticiler bir araya gelerek gölün durumu üzerine değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Sunulan bildirilerde gölün korunması için önerilen başlıca önlemler şunlardır:

• Göle ulaşan kirletici kaynakların denetim altına alınması.
• Doğal su akış yollarının yeniden işler hale getirilmesi.
• Göl dibindeki çamurun temizlenerek biyolojik canlılık için uygun ortamın sağlanması.
• Eber Gölü’nün Ramsar Sözleşmesi kapsamında korunacak alan olarak ilan edilmesi ve bir koordinasyon komisyonu kurulması.

^{Eber Gölü Görseli. (Afyonkarahisar il Kültür ve Turizm Müdürlüğü)}

Eber Gölü, hem doğal zenginlikleri hem de yöre halkı açısından taşıdığı sosyoekonomik değerler bakımından korunması gereken bir sulak alan olarak değerlendirilmektedir. Gölün karşı karşıya bulunduğu ekolojik tehditler, yalnızca çevresel bir sorun değil, aynı zamanda kültürel ve ekonomik bir mesele olarak ele alınmaktadır. Yapılan bilimsel değerlendirmeler ve sempozyumlar, gölün sürdürülebilirliği için bütüncül ve çok paydaşlı bir koruma yaklaşımına duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır.