Katar’ın başkenti Doha’nın yaklaşık 40 kilometre kuzeyinde, Al Khor kentinde yer alan El-Beyt Stadyumu, ülkenin kültürel mirasını modern mühendislik yaklaşımlarıyla birleştiren bir spor kompleksidir. 2022 FIFA Dünya Kupası gibi küresel ölçekte büyük organizasyonlara ev sahipliği yapmak amacıyla inşa edilen stadyum, bedevi çadır kültüründen esinlenen mimarisi ve sürdürülebilirlik odaklı tasarım unsurlarıyla öne çıkmaktadır.
Al Bayt Stadyumu (Qatar Stars League)
Tarihçe ve İnşaat Süreci
El-Beyt Stadyumu’nun inşasına Eylül 2015’te başlanmış, üç yıllık yapım sürecinin ardından tesis 30 Kasım 2021’de FIFA Arap Kupası Katar 2021 kapsamında düzenlenen açılış töreniyle hizmete açılmıştır. Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Thani’nin katılımıyla gerçekleştirilen açılışın ardından stadyum, uluslararası arenadaki ilk büyük ev sahipliğini 2022 FIFA Dünya Kupası'nın açılış maçı Katar-Ekvador karşılaşmasıyla gerçekleştirmiştir.
Proje, Dar Al-Handasah tarafından Aspire Foundation iş birliğiyle yürütülmüş ve yaklaşık 847 milyon ABD dolarına mal olmuştur. Bu yatırım, Katar’ın küresel spor altyapılarını modern ve sürdürülebilir yapılarla güçlendirme hedefinin bir parçası olarak değerlendirilmiştir.
Mimari Tasarım ve Kültürel Sembolizm
El-Beyt Stadyumu’nun tasarımı, geleneksel Bedevi göçebe çadırları olan Bayt al sha’ar modelinden esinlenmiştir. Siyah-beyaz çizgili dış cephe, bu çadırların karakteristik biçimini modern bir mimari yoruma dönüştürürken; iç mekânda kullanılan kırmızı tonları ve Al Sadu dokuma motifleri bölgesel el sanatlarını yansıtmaktadır.
“El-Beyt” Arapçada “ev” anlamına gelir ve Katar kültüründeki konukseverlik kavramını simgeler. Stadyumun mekânsal düzeni, bu kültürel temayı geniş ölçekli bir yapıya uyarlanmış biçimde ortaya koymaktadır.
Mimari ve Teknolojik Özellikler
El-Beyt Stadyumu toplamda 68.000 seyirci kapasitesine sahiptir. Stadyumun öne çıkan teknik özellikleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Açılır çatı sistemi: Çeşitli hava koşullarına uyum sağlayarak işlevselliği ve konforu artırır.
- Gelişmiş iklimlendirme: Yüksek sıcaklıklara sahip bölgelerde yıl boyunca spor etkinliklerine uygun ortam sağlar.
- Bina Bilgi Modellemesi (BIM): İnşaat aşamalarında hassasiyet ve verimliliği artırmak için kullanılmıştır.
Stadyumun çevresini kuşatan, çöl vahasından ilham alan ring yolu ise alanın görsel bütünlüğüne katkı sağlamaktadır.
Sürdürülebilirlik Yaklaşımları
Sürdürülebilirlik, El-Beyt Stadyumu’nun tasarımının temel ilkelerinden biridir. Yapıda enerji verimli sistemler, çevre dostu malzemeler ve su tasarrufunu destekleyen teknolojiler kullanılmıştır. Bu uygulamaların sonucunda stadyum, 2020 yılında iki ayrı GSAS 5 yıldızlı sertifika almaya hak kazanmış ve bölgesel ölçekte çevresel sorumluluk açısından örnek bir yapı olarak değerlendirilmiştir.
Ev Sahipliği Yaptığı Etkinlikler
El-Beyt Stadyumu, 2022 FIFA Dünya Kupası’nın açılış törenine ve turnuva boyunca çeşitli karşılaşmalara ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca FIFA Arap Kupası Katar 2021’de açılışı gerçekleşmiştir. Spor organizasyonlarının yanı sıra, stadyumun uzun vadede topluma hizmet etmesi amacıyla rekreasyonel ve ticari kullanım alanlarına da yer verilmiştir.
