Erzurum Cılbıra (veya Erzurum Çılbır), bayat ekmeğin biber salçası, soğan, domates ve yumurta ile buluştuğu, yöreye özgü sıcak bir yemek çeşididir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Mahreç İşareti” ile tescillenen bu ürün, Kurtuluş Savaşı yıllarından günümüze uzanan geçmişiyle Erzurum mutfak kültürünün temsilcilerindendir,
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Erzurum Cılbıra; bayat ekmeğin değerlendirilmesi amacıyla ortaya çıkmış, protein ve sebze içeriğiyle dengeli bir sıcak yemektir. Salça, yeşilbiber, domates ve yumurtanın bütünleştiği bu tarifte, istenirse Erzurum Tereyağı da kullanılabilir.
Görünüm: Tabağın tabanını kaplayan doğranmış bayat ekmek üzerine dökülen kırmızımsı, yumurtalı sos ile sunulur. Parçacıklı bir yapıya sahiptir.
Tat ve Aroma: Salça ve baharat karışımı ile tatlı-ekşi dengesi sağlanmış, domatesin asiditesiyle dengelenmiş sıcak ve doyurucu bir lezzete sahiptir.
Ayırt Edici Özellikler: Erzurum Cılbırının temel özelliği bayat ekmeğin yeniden işlevlendirilmesiyle hazırlanmasıdır. Kurtuluş Savaşı döneminde gelişmiş bu tarif, israfı önleyici yönüyle de dikkat çeker.
Ayrıca çırpılmış yumurtanın sos içerisine eklenerek karıştırılması yöntemi, Erzurum Cılbırını benzer yumurtalı yemeklerden ayıran özgünlüktedir.
Üretim Metodu
4 porsiyon Erzurum Cılbıra için malzemeler
- 1 adet bayat ekmek
- 40 g biber salçası
- 30 ml sıvı yağ
- 35 g tereyağı (isteğe bağlı)
- 150 g kuru soğan
- 150 g yeşilbiber (tercihen köy biberi)
- 120 g domates
- 800 ml su
- 4 adet yumurta
- 8 g tuz
- 3,1 g karabiber
- 2,6 g pul biber
Hazırlık Aşamaları
- Bayat ekmek büyük bir tabağa doğranır.
- Yumurtalar bir kâsede hafifçe çırpılır.
- Sıvı yağ (isteğe bağlı tereyağı ile birlikte) tavada ısıtılır; halka doğranmış soğanlar pembeleşinceye kadar kavrulur.
- Doğranmış yeşilbiber, tuz ve baharatlar eklenip karıştırılır.
- Salça ve küçük doğranmış domates ilave edilerek 5 dakika pişirilir.
- Su eklenir, kaynadığında ısı kısılır ve çırpılmış yumurta karışım içerisine yavaşça eklenerek 2 dakika pişirilir.
- Hazırlanan karışım bayat ekmeğin üzerine dökülerek sıcak olarak servis edilir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Erzurum Cılbıra yalnızca Erzurum ili sınırları içinde üretilmek zorundadır. Yemek, bölgenin sosyal ve tarihsel koşullarıyla şekillenmiş olup, Erzurum’un mutfak kültürüyle sıkı bir bağ içerisindedir.
