Etnospor Kültür Festivali, kültürel mirasın yeniden canlandırılması, toplumun kolektif hafızasının diri tutulması ve genç nesillere aktarılması açısından dikkate değer bir etkinliktir. Festival, yalnızca sporla sınırlı kalmayıp gastronomi, sanat, halk oyunları ve geleneksel yaşam biçimlerini bir bütün olarak toplum ile buluşturur.
Etnospor’un Kavramsal Çerçevesi
“Etnospor” kavramı, etnik kimliklerin taşıyıcısı olan geleneksel sporları ve oyunları ifade eder. Bu sporlar yalnızca fiziksel faaliyetler değildir. Kültürel, dinî ve toplumsal ritüellerin de birer yansımasıdır. Etnosporlar halk oyunlarından güreşe, ciritten atlı okçuluğa kadar pek çok farklı alanı kapsar.
Türk kültüründe etnosporların kökeni Orta Asya’ya kadar uzanır ve tarih boyunca toplumsal dayanışmayı, bireyin topluma aidiyetini ve geleneklerin kuşaktan kuşağa aktarımını desteklemiştir. Çin kaynaklarına göre, Türkler çocuklarına küçük yaşlardan itibaren at binmeyi, ok atmayı ve güreşmeyi öğretmişlerdir.
Etnospor Kültür Festivali’nin Doğuşu ve Tarihsel Süreci
Dünya Etnospor Konfederasyonu’nun öncülüğünde 2016 yılında İstanbul’da ilki düzenlenen Etnospor Kültür Festivali, her geçen yıl büyüyen bir katılım ve çeşitlilikle gelişmektedir. 2017, 2018 ve sonraki yıllarda devam eden organizasyonlarda kökböri, güreş, cirit, mangala, aşık oyunu, yumurta yarışı gibi geleneksel oyunlar sergilenmiş; kıl çadırlarla oba yaşamı yeniden inşa edilmiştir.
Ayrıca Karagöz-Hacivat gölge oyunları, masal anlatıları ve köy seyirlik oyunları ile sözlü kültür öğeleri de sahneye taşınmıştır. Festival, kültürel belleği canlandıran bir şenlik alanı işlevi görmektedir.
Sosyolojik ve Kültürel Açıdan Değeri
Etnosporlar, kolektivist kültürlerde birey-toplum bağını güçlendiren önemli araçlardır. Yapılan ampirik araştırmalarda özellikle gençlerin yatay ve dikey kolektivist değerlerle donanmasının, toplumsal aidiyet duygularını pekiştirdiği görülmektedir. Etnosporla ilgilenme düzeyi bu bağlamda pozitif bir moderatör etkisi yaratmaktadır. Bu bulgular, Etnospor Kültür Festivali’nin yalnızca geçmişe nostaljik bir bakış sunmadığını, modern bireyin aidiyet ihtiyacına da cevap verdiğini göstermektedir.
Medya ve Tanıtım Gücü
Sanayileşme ve küreselleşme süreçlerinde geleneksel kültür unsurları medya tarafından çoğu zaman göz ardı edilmiştir. Ancak Etnospor Kültür Festivali, bu duruma karşı medya aracılığıyla kolektif bilinci yeniden inşa etmeye çalışmaktadır. Festivalin geleneksel hâle gelebilmesi ve ulusal düzeyde yaygınlaşabilmesi için medya gücünün doğru kullanılması gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca TRT gibi kamu yayın organlarının festivali destekleyici yayınlar yapması, sözlü kültürün görsel medya ile yeniden canlandırılmasına katkı sağlamaktadır.
Kültür Turizmi Bağlamında Etkinliğin Önemi
Etnospor Kültür Festivali, kültür turizmi açısından da önemli bir çekim merkezidir. Türkiye’nin farklı illerinden ve yurtdışından gelen ziyaretçiler, festival aracılığıyla Anadolu'nun derin kültürel mirasıyla tanışmakta ve bu deneyimi dört mevsim sürdürülebilir bir turizm ürününe dönüştürmektedir.
Yapılan saha araştırmalarında, geleneksel sporların festivaller aracılığıyla turizme entegre edilmesinin, ekonomik kazanç sağladığı ve kültürel değerlerin korunmasına katkı sunduğu görülmektedir.
Küresel Etki ve Gelecek Perspektifi
Etnospor Kültür Festivali yalnızca ulusal bir etkinlik olmanın ötesine geçerek, uluslararası bir kimlik kazanmaya başlamıştır. Özellikle Dünya Göçebe Oyunları gibi uluslararası etkinliklerle entegrasyonu, festivalin gelecekte UNESCO düzeyinde tanınan bir somut olmayan kültürel miras statüsüne ulaşmasını mümkün kılabilir. Bu bağlamda festival, kültürel diplomasi aracı ve uluslararası iletişim kanalı olarak da değerlendirilebilir.
Etnospor Kültür Festivali, kültürel sürekliliğin sağlanması, geleneksel değerlerin genç nesillere aktarılması, toplumsal aidiyetin güçlendirilmesi ve kültür turizminin canlandırılması gibi pek çok açıdan önemli bir misyon üstlenmektedir.
