Köken
Feraset kelimesi, Arapça kökenli olup iki farklı kökten gelir. Anlayış/Sezgi anlamındaki feraset Arapça frs kökünden gelen ve "(görüş veya kavrayışta) uyanık olma" anlamını taşıyan firāsa(t) (فِراسة) sözcüğünden gelmektedir. Bu sözcüğün kökeni, Aramice-Süryanicede "ayırt etmek, aymak, kavramak" anlamındaki pəraş fiiliyle ilişkilidir. Atçılık Anlamındaki ferasaet ise Arapçada "at" anlamına gelen feres (فرس) kelimesinden türetilmiş olup "at yetiştirme, binicilik" manasına gelir.
Kullanım Alanları
- Dini Literatür: İslam kültüründe, inanan bir kimsenin olayların iç yüzünü manevi bir sezgiyle kavrayabilmesi durumu (ferâset-i mümin) tanımlamada kullanılır.
- Psikoloji ve Karakter Analizi: Bir kişinin sezgisel zekâsını, olaylar arasındaki bağlantıyı hızlı kurabilme yeteneğini ve insan sarraflığını ifade etmede kullanılır.
- Tarih ve Spor (Binicilik): Eski metinlerde, at biniciliği ve at eğitimi konusundaki ustalığı tanımlamak için "fürûset" kelimesiyle eş anlamlı olarak kullanılmıştır.
- Fizyonomi (İlm-i Firâset): İnsanların dış görünüşünden karakter tahlili yapmayı amaçlayan geleneksel bir ilim dalının adı olarak kullanılır.
