Fotogrametri, nesnelerle fiziksel temas kurmaksızın, yüzeyler ve nesnelerin konumları, şekilleri ve diğer özellikleri hakkında güvenilir bilgi elde etmeyi, bu bilgileri ölçmeyi ve yorumlamayı amaçlayan bir bilim dalıdır. Terim, Yunanca kökenli üç sözcüğün birleşiminden oluşur: “phos” veya “phot” (ışık), “gramma” (yazılı ya da çizilmiş şey) ve “metrein” (ölçmek). Bu bağlamda fotogrametri, "ışıkla ölçme" anlamına gelmektedir.

Fotogrametrik Bilgi Türleri

Fotogrametri, uzaktan algılama yoluyla elde edilen bilgileri genel olarak dört temel kategoriye ayırmaktadır:

1. Geometrik Bilgi: Nesnelerin üç boyutlu konumu ve şekliyle ilgilidir. Fotogrametrinin temelini oluşturur ve en önemli bilgi türüdür.
2. Fiziksel Bilgi: Elektromanyetik radyasyonun spektral özellikleriyle ilgilidir; örneğin yansıma özellikleri üzerinden nesnelerin tanımlanmasında kullanılmaktadır.
3. Semantik Bilgi: Görsel verilerin anlamlandırılmasıyla elde edilen bilgidir. Nesnelerin ne olduğuna dair sınıflandırma ve yorumlamayı içermektedir.
4. Zamansal Bilgi: Nesnelerin zaman içerisindeki değişimini ifade eder ve farklı tarihlerde elde edilen görüntülerin karşılaştırılmasıyla ortaya konmaktadır.

Fotogrametrik Ürün Türleri

Fotogrametri, elektromanyetik radyant enerjinin kaydedilmesiyle elde edilen verileri işleyerek çeşitli çıktılar üretmektedir. Bu çıktılar genel olarak üç başlık altında toplanmaktadır:

1. Fotoğrafik Ürünler: Tekil fotoğraflardan veya örtüşen görüntülerden türetilen mozaiklerdir. Ortofoto gibi ürünler bu sınıfa girmektedir.
2. Hesaplamaya Dayalı Ürünler: Hava üçgenlemesi (triangulation) gibi süreçlerin sonucunda elde edilen 3B nokta bulutları ve koordinat verilerini kapsamaktadır.
3. Haritalar: Çeşitli ölçeklerde ve doğruluk seviyelerinde üretilen, en yaygın bilinen fotogrametrik ürünlerdir.

Kullanılan Araçlar

Fotogrametrik süreçlerde tarihsel olarak farklı dönemlerde kullanılan başlıca araçlar şunlardır:

• Fotoğraf düzeltme cihazları (rectifier)
• Ortofoto projektörler
• Komparatörler^【1】 
• Stereo çizim aletleri
• Analitik çiziciler
• Sayısal (softcopy) iş istasyonları

Günümüzde bu araçların büyük kısmı dijital ortamda yazılım tabanlı olarak çalışmaktadır.

Fotogrametrinin Tarihsel Gelişimi

Fotogrametri, teknolojik gelişmelerle birlikte dört temel evreye ayrılarak gelişimini sürdürmüştür:

1. Birinci Nesil – Öncü ve Deneysel Dönem: Fotoğrafçılığın icadıyla birlikte fotogrametrinin temelleri atılmıştır.
2. İkinci Nesil – Analog Fotogrametri: Stereoskopik görüntülerin kullanımı ve ilk stereo çizim aletlerinin geliştirilmesi bu dönemin karakteristik özelliğidir.
3. Üçüncü Nesil – Analitik Fotogrametri: Bilgisayarların kullanılmasıyla birlikte matematiksel modellerin uygulanabildiği dönemdir.
4. Dördüncü Nesil – Sayısal (Dijital) Fotogrametri: Sayısal görüntülerin yaygınlaşmasıyla birlikte yazılım tabanlı sistemler ön plana çıkmış, otomatikleştirilmiş analizler mümkün hâle gelmiştir.