Freddie Mercury, doğum adıyla Farrokh Bulsara, 5 Eylül 1946’da Zanzibar’da doğmuş bir Britanyalı müzisyen ve söz yazarıdır. Çocukluk döneminin büyük kısmını Hindistan’da geçirmiş, St. Peter’s adlı okulda eğitim almış ve burada erken yaşta piyano dersleriyle müzikle tanışmıştır.

Ailesiyle birlikte 1964’te İngiltere’nin Middlesex bölgesine taşınmasının ardından sanat eğitimi almış, grafik tasarım üzerine öğrenimini sürdürmüştür.

1970 yılında Brian May ve Roger Taylor ile birlikte Queen adlı müzik grubunun oluşumunda yer almış; bir yıl sonra John Deacon’un katılımıyla grup kadrosu tamamlanmıştır.

Mercury’nin bestecilik faaliyetleri, 1970’lerden 1990’lara uzanan dönemde rock, pop, opera ve diğer türler arasında kesintisiz bir çeşitlilik göstermiş; “Bohemian Rhapsody”, “We Are the Champions”, “Crazy Little Thing Called Love” ve “Don’t Stop Me Now” gibi eserlerle dönemin müzik endüstrisinde kalıcı bir yer edinmiştir.

Mercury, hem Queen bünyesindeki üretimleri hem de dönem dönem yürüttüğü solo çalışmalarıyla 1970’lerden 1991’e uzanan kariyerini kayıt ve konser faaliyetleriyle sürdürmüştür. Sanat yaşamı boyunca rock, pop, opera ve tiyatro gibi farklı alanlarda çeşitli işbirliklerine yönelmiş ve çok disiplinli projelerde yer almıştır. 24 Kasım 1991’de Londra’da hayatını kaybetmiştir.

Erken Yaşamı ve Eğitimi

Freddie Mercury’nin doğum adı Farrokh Bulsara olup, 5 Eylül 1946’da Zanzibar’da dünyaya gelmiştir. Ailesi, Bomi ve Jer Bulsara, dönem itibarıyla İngiliz yönetimi altında bulunan bu bölgede yaşamaktaydı. Aile kökeni Pars topluluğuna dayanmaktadır.

Çocukluk yıllarının büyük bölümü Hindistan’da geçmiştir. Mercury, erken yaşta St. Peter’s adlı İngiliz yatılı okuluna gönderilmiş ve burada hem genel eğitimini sürdürmüş hem de müzikle ilk temasını kurmuştur. Yedi yaşında piyano dersleri almaya başlaması, müziksel gelişiminin temel aşamalarından birini oluşturmuştur. Bu dönemde okul içinde müzik etkinliklerine katıldığı ve çevresi tarafından “Freddie” olarak çağrılmaya başlandığı görülmektedir.

Daha sonra St. Mary adlı başka bir eğitim kurumunda öğrenimine devam etmiştir. Hindistan’daki bu okul yılları, hem müzik hem de sanat alanındaki ilgilerinin belirginleştiği bir dönem olarak kaydedilmektedir.

1964 yılında, Zanzibar’daki siyasi karışıklıklar nedeniyle Bulsara ailesi İngiltere’ye, Middlesex bölgesine taşınmıştır. Mercury burada eğitimine devam ederek Ealing College of Art’ta grafik tasarım eğitimi almıştır. Bu okul dönemi, sanat ve müzik çevreleriyle daha yoğun temas kurduğu ve ileride birlikte çalışacağı müzisyenlerle tanıştığı bir dönemdir.

^{Freddie Mercury, annesi Jer Bulsara'nın kucağında (Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Müzikal Kariyeri ve Sanatçı Kimliği

Queen Öncesi Müzikal Deneyimler ve İlk Gruplar

İngiltere’ye taşınmasının ardından Freddie Mercury, sanat eğitimi aldığı Ealing College of Art’ta hem grafik tasarım çalışmaları yürütmüş hem de müzik çevreleriyle daha yakın temas kurmuştur. Bu dönem, Mercury’nin farklı müzik topluluklarında yer alarak sahne deneyimi kazandığı ilk yılları oluşturur.

Mercury, 1960’ların ortasında çeşitli amatör ve yarı profesyonel gruplarla çalışmaya başlamıştır. Bu süreçte gitar ve piyano çalmayı sürdürmüş, aynı zamanda vokal denemeleri yapmıştır. Kaynaklarda, Mercury’nin Ibex, Wreckage ve Sour Milk Sea gibi gruplarda kısa süreli üyelikleri yer almaktadır; özellikle Wreckage, onun sesini daha belirgin biçimde ortaya koyduğu bir topluluk olarak kaydedilir. Wreckage ile çalıştığı sırada sahne enerjisi ve vokal yaklaşımı, çevresindeki müzisyenlerin dikkatini çekmeye başlamıştır.

Wreckage döneminde, Ealing College’da öğrenim gören bir başka öğrenci aracılığıyla Mercury’nin yolu Roger Taylor ve Brian May ile kesişmiştir. Bu iki müzisyen, o sırada Smile adlı bir grubun kurucu üyeleriydi. Mercury, Smile’ın provalarına katılmaya ve grup üyeleriyle yakın ilişki kurmaya başlamış, müziğe ve sahneye dair fikirlerini paylaşmıştır. Bu dönemde Mercury’nin performans anlayışı ve müzikal yönelimleri giderek belirginleşmiştir.

1969 - 1970 yılları arasında çeşitli gruplarla çalışmayı sürdüren Mercury, aynı zamanda geçimini sağlamak için Roger Taylor ile birlikte Londra’da bir giysi tezgâhı işletmiştir. Bu süreç, onun müzikal çevresiyle olan bağını korurken aynı zamanda geçici işlerle yaşamını sürdürdüğü bir dönemdir.

1970 yılına gelindiğinde, Smile’ın solisti Tim Staffell’in gruptan ayrılmasıyla doğan boşluk, Mercury’nin uzun süredir yakın temas halinde bulunduğu bu topluluğun kadrosuna dahil olmasını mümkün kılmıştır. Böylece Mercury’nin Queen’e katılım sürecinin ilk adımı atılmıştır.

Queen’in Kuruluşu ve İlk Yıllar (1970–1973)

1970 yılı, Freddie Mercury’nin müzik kariyerinde belirleyici bir dönüm noktasıdır. Smile grubunun solisti Tim Staffell’in ayrılmasının ardından Mercury, Brian May ve Roger Taylor ile birlikte grubun yeniden şekillenmesini sağlamıştır. Bu yeni oluşum, kısa süre içinde Queen adını almıştır. Mercury, sahne adı olarak “Freddie Mercury”yi bu dönemde kullanmaya başlamış ve grubun görsel - estetik kimliğine yönelik fikirler geliştirmiştir.

Mercury’nin katılımından sonra Queen’in müzikal yapısı belirginleşmeye başlamış, vokal düzenlemeleri ve sahne sunumunun ilk çizgileri bu dönemde oluşmuştur. Grup, 1970–1971 yıllarında çeşitli mekânlarda konserler vererek repertuvarını geliştirmiştir. Aynı süreçte, grubun kalıcı dördüncü üyesi arayışı devam etmiş; bu arayış, 1 Mart 1971’de John Deacon’ın katılımıyla sonuçlanmıştır. Böylece Queen’in uzun yıllar boyunca değişmeden kalacak kadrosu tamamlanmıştır.

1972 yılı boyunca grup, stüdyo çalışmaları ve konser faaliyetlerini sürdürmüş, EMI ve Elektra gibi plak şirketleriyle yapılan görüşmeler sonucunda ilk albüm için hazırlık süreci başlamıştır. Bu hazırlıklar, Queen’in müzik piyasasına resmi girişinin temelini oluşturmuştur.

1973 yılında, Queen’in kendi adını taşıyan ilk albümü “Queen” yayımlanmış ve grup, profesyonel kayıt çalışmalarıyla müzik dünyasında yer edinmeye başlamıştır. Albümün yayımlanması, grubun tanınırlığını artırmış ve sonraki dönemde gelişecek olan geniş kapsamlı uluslararası kariyerin başlangıcını oluşturmuştur.

Bohemian Rhapsody ve Uluslararası Yükseliş (1974–1976)

1974–1976 dönemi, Queen’in uluslararası ölçekte tanınmasını sağlayan üretimlerin şekillendiği ve Freddie Mercury’nin grup içindeki yaratıcı rolünün belirginleştiği bir evredir.

1974: Albümler ve Müzikal Yapının Genişlemesi

Queen, 1973’te yayımlanan ilk albümünün ardından kısa sürede ikinci albüm çalışmalarını tamamlamış ve bu dönemden itibaren daha geniş kapsamlı turnelere başlayarak repertuvarını uluslararası dinleyiciyle buluşturmuştur. Grup üyelerinin bestecilik katkıları çeşitlenmiş, hem vokal düzenlemeleri hem de sahne sunumları daha sistematik bir yapıya kavuşmuştur. Bu dönemde grubun uluslararası sahneye açılmasının temelleri atılmıştır.

1975: “Bohemian Rhapsody”nin Üretimi ve Yayımlanması

1975 yılı, Queen’in kariyerinde belirleyici nitelikte bir dönüm noktasıdır. Bu dönemde hazırlanan “Bohemian Rhapsody”, hem yapısal özellikleri hem de prodüksiyon yaklaşımıyla grubun müzikal hattında yenilikçi bir örnek oluşturmaktadır. Parça, operatik kurgusuyla ve bölümlere ayrılmış yapısıyla dönemin popüler müzik kalıplarından ayrılmaktadır. Mercury’nin söz ve müzik çalışmalarını yönettiği bu eser, yayımlandıktan sonra Birleşik Krallık listelerinde dokuz hafta boyunca birinci sırada yer almıştır.

“Bohemian Rhapsody”nin anlamı konusunda Mercury, çeşitli röportajlarında açıklama yapmayı tercih etmemiş; eserin yorumunu dinleyicinin değerlendirmesine bıraktığını ifade etmiştir. Buna rağmen hem müzik araştırmalarında hem de bazı biyografik incelemelerde parçanın Mercury’nin kişisel yaşamındaki dönüşümlere işaret ettiği yönünde yorumlar bulunmaktadır. Bu değerlendirmeler arasında, özellikle 1970’lerin ortasında Mercury’nin bireysel kimlik arayışının müzikal dile yansıdığı görüşü yer almaktadır.

^{Queen – Bohemian Rhapsody (Official Video Remastered). (Queen Official)}

1976: Uluslararası Tanınırlık ve Turneler

“Bohemian Rhapsody”nin ticari başarısı, Queen’in yalnızca Birleşik Krallık’ta değil Avrupa, Japonya ve ABD gibi bölgelerde de daha görünür hale gelmesini sağlamıştır. Grup, 1976 yılı boyunca geniş kapsamlı turneler gerçekleştirmiş; bu turneler, Mercury’nin sahne performansıyla birlikte Queen’in müzik piyasasındaki konumunu güçlendirmiştir.

Bu dönemde Queen’in sahne düzeni, ışık kullanımı ve çok kanallı vokal yapısı, konserlerin karakteristik unsurları hâline gelmiştir. Grubun artan uluslararası etkinliği, ilerleyen yıllarda oluşturacağı “stadium rock” yaklaşımının da altyapısını oluşturmuştur.

Küresel Çapta Büyüme ve Sahne Performanslarının Genişlemesi

1977–1981 arası dönem, Queen’in hem kayıt üretimi hem de sahne faaliyetleri açısından genişlediği; Freddie Mercury’nin besteci, söz yazarı ve vokalist olarak grubun müzikal yönünü belirgin biçimde şekillendirdiği bir evredir. Bu yıllarda Queen, uluslararası turneler, büyük kitle konserleri ve çeşitli hit şarkılarla küresel ölçekte takip edilen bir topluluk hâline gelmiştir.

1977–1978: Yeni Albümler ve Mercury’nin Besteleri

Bu dönemin ilk aşamasında Queen, repertuvarını farklı müzikal yaklaşımlarla çeşitlendirmiştir. Mercury’nin yazar olarak öne çıktığı parçalar arasında “We Are the Champions”, 1977 yılında yayımlanan ve grubun en bilinen eserleri arasında yer alır. Bu parça, “We Will Rock You” ile birlikte sıklıkla aynı performans dizisi içinde yorumlanmış ve Queen’in konser repertuvarının temel öğelerinden biri hâline gelmiştir.

1978 yılında yayımlanan Jazz albümü dönemin önemli kayıtlarından biridir. Mercury’nin parçalara katkısı, gerek bestecilik gerek vokal düzenlemelerinde açıkça görülür. Albümde yer alan “Don’t Stop Me Now”, Mercury’nin yazdığı ve seslendirdiği çalışmalar arasında bu dönemin öne çıkan örneklerinden biri olarak kayıt altına alınmıştır.

^{Queen - We Are The Champions (Official Video). (Queen Official)}

1979: ABD Başarısı ve “Crazy Little Thing Called Love”

1979 yılında, Mercury’nin bestelediği “Crazy Little Thing Called Love”, Amerika Birleşik Devletleri listelerinde birinci sıraya yükselmiştir. Bu şarkı, Queen’in ABD’deki ticari başarısının en belirgin göstergeleri arasında yer almıştır. Parça, rock’n’roll formunda olması ve Mercury’nin vokal yaklaşımıyla farklı bir tarz sunması bakımından grubun repertuvarındaki çeşitliliği artırmıştır.

Bu yıl aynı zamanda Queen’in turne faaliyetlerinin yoğunlaştığı bir dönemdir. Grubun sahneye yönelik teknik kullanımı, ışık ve ses düzenleri ile geniş kitlelere ulaşan performans yapıları bu süreçte yerleşmeye başlamıştır.

1980 ve 1981: Stadium Rock’a Geçiş ve Güney Amerika Turneleri

1980’lerden itibaren Queen, konserlerini çok büyük mekanlara taşıyarak “stadium rock” olarak adlandırılan sahne anlayışının uygulayıcıları arasında yer almıştır. Bu dönemde grup, 70.000 seyirci kapasiteli stadyumlarda konserler vermiştir. Freddie Mercury’nin sahne üzerindeki hareket düzeni, vokal kullanım biçimleri ve performans akışı, bu geniş çaplı gösterilerin temel unsurlarından biri hâline gelmiştir.

1981 Güney Amerika turnesi, grubun kariyerinde özel bir yere sahiptir. Brezilya’nın São Paulo kentinde gerçekleştirilen konserde 231.000 kişinin katıldığı kaydedilmiştir; bu sayı, dönemin en yüksek katılımlı konserlerinden biri olarak değerlendirilmiştir. Bu turne, Queen’in küresel müzik piyasasında geniş çaplı kitlelere ulaşma kapasitesini göstermesi bakımından önem taşımaktadır.

^{Queen - Save Me (Live at the Montreal Forum, 1981 Remastered). (Queen Official)}

Solo Çalışmaların Başlaması, Hot Space Dönemi ve Live Aid

1982–1986 arası dönem, Freddie Mercury’nin hem Queen ile olan çalışmalarını hem de bireysel müzik üretimlerini eş zamanlı yürüttüğü bir süreçtir. Bu yıllar, grubun müzikal yönelimindeki değişimlerin ve Mercury’nin solo kariyerinin ortaya çıktığı evredir.

1982: Hot Space Albümü ve Müzikal Yön Değişikliği

1982 yılında Queen, Hot Space adlı albümü yayımlamıştır. Albümde funk ve dans müziğine yönelik bir yaklaşım görülür. Bu estetik yönelim, Queen’in önceki hard rock ağırlıklı kayıtlarından ayrılmaktadır. Mercury’nin vokal yaklaşımı ve performans biçimi, bu dönemde daha elektronik-dans tabanlı düzenlemelere uyum sağlayacak biçimde çeşitlenmiştir.

Albüm, önceki Queen çalışmalarına kıyasla daha düşük ticari başarı elde etmiş olsa da Mercury’nin farklı türlerle etkileşim kurma eğilimini yansıtmaktadır. Bu yönelim, Mercury’nin solo çalışmalarına geçiş sürecinin de işaretlerini taşır.

1984 ve 1985: The Works Dönemi ve Solo Albüm Mr. Bad Guy

1984 yılında yayımlanan The Works, Queen’in müzikal çizgisinde tekrar rock ağırlıklı bir döneme dönüş işareti vermiştir. Aynı dönemde Mercury, grup çalışmalarının yanı sıra bağımsız projelere yönelmiştir.

1985’te Mercury’nin ilk solo albümü “Mr. Bad Guy” yayımlanmıştır. Albüm elektronik pop ve dans müziği ağırlıklı bir yapıya sahiptir. Albümde “I Was Born to Love You” ve “Made in Heaven” gibi parçalar yer almış; bu parçalar daha sonra Queen tarafından yeniden düzenlenmiştir.

1985: Live Aid Performansı

13 Temmuz 1985’te düzenlenen Live Aid konseri, Queen’in ve Mercury’nin sahne performansı açısından önemli bir etkinliktir. Wembley Stadyumu’ndaki bu performans, geniş ölçekli bir kitleye canlı yayınla ulaşmıştır. Bu sahne katılımı, Queen’in 1980’ler ortasındaki uluslararası görünürlüğünü artırmıştır. Mercury’nin performansı, dönemin medya kaynaklarında dikkat çekmiş; grup repertuvarından “Bohemian Rhapsody”, “Radio Ga Ga”, “Hammer to Fall”, “Crazy Little Thing Called Love”, “We Will Rock You” ve “We Are the Champions” gibi parçalar seslendirilmiştir.

1986: A Kind of Magic ve Sahne Faaliyetleri

1986 yılında Queen, A Kind of Magic albümünü yayımlamış ve bu dönemde Avrupa turnesine çıkmıştır. Mercury’nin vokal performansı, albüm yapımında ve sahne düzenlemelerinde belirgin bir rol üstlenmiştir.

Bu yılın sonunda Mercury, grup dışı çalışmalarına yeniden odaklanmış ve sonraki dönemde gerçekleştireceği opera işbirliklerinin hazırlıklarına başlamıştır.

^{Queen - We Will Rock You (Live Aid 1985). (Live Aid)}

Opera Çalışmaları ve Barcelona Projesinin Başlangıcı

1986 yılında Mercury, Queen dışında önemli bir işbirliğine imza atarak Dave Clark ile Time adlı Londra müzikalinin kayıt sürecinde yer almıştır. Bu çalışma, Mercury’nin tiyatro ve büyük vokal düzenlemelerine olan ilgisini pekiştirmiştir.

1987’de Mercury, uzun süredir gerçekleştirmek istediği bir projeye yönelmiş ve opera sanatçısı Montserrat Caballé ile birlikte çalışma fırsatı bulmuştur. Bu işbirliği kapsamında yürütülen kayıtların sonucu, 1988’de yayımlanacak olan “Barcelona” albümünün temelini oluşturmuştur. Albümün başlık parçası “Barcelona”, Caballé’nin doğduğu şehrin 1992 Olimpiyat Oyunları için kullanılan teması hâline gelmiştir.

Bu işbirliği, Mercury’nin vokal kullanımını pop-rock dışındaki alanlarda da uyguladığının kaydedildiği örneklerdendir.

1988 sonrası dönemde Mercury, sağlık durumundaki değişimlere rağmen grup üyeleriyle birlikte Queen projelerine devam etmiştir. 1989 yılında yayımlanan The Miracle albümünde Mercury, bestecilik ve vokal çalışmalarda aktif olarak yer almıştır. Albümün üretim sürecinde grup, parçaların kolektif yazarlık ilkesiyle hazırlandığını belirtmiştir.

1990 yılında, Mercury yeniden stüdyoya dönerek Queen ile birlikte “Innuendo” albümü üzerinde çalışmıştır. Bu süreçte ses kaydı çalışmaları aşamalı şekilde yürütülmüş ve Mercury’nin performansının sağlık koşullarına göre planlandığı kaydedilmiştir.

^{Freddie Mercury & Montserrat Caballé - Barcelona. (Freddie Mercury Solo)}

Mercury’nin Son Dönemi, Vefatı ve Mirası

1980’lerin sonlarına gelindiğinde Mercury’nin sağlık durumuna ilişkin medya spekülasyonları artmıştır. Buna karşın Mercury, hastalığına dair kamuya açıklama yapmamayı sürdürmüş ve çalışmalarına devam etmiştir. Mercury, bu dönemde AIDS teşhisi almış; ancak bunu yakın çevresi dışında kimseye açıklamamıştır.

23 Kasım 1991 tarihinde, Mercury’nin sağlık durumuna ilişkin ilk resmi açıklama yapılmış; sanatçı AIDS olduğunu kamuoyuna duyurmuştur. Bu açıklamadan yaklaşık 24 saat sonra, 24 Kasım 1991’de, Mercury Londra’da hayatını kaybetmiştir.

Mercury’nin ölümünün ardından 20 Nisan 1992 tarihinde Wembley Stadyumu’nda Freddie Mercury Tribute Concert düzenlenmiştir. Bu etkinlik, hem sanatçının anılması hem de AIDS farkındalığına yönelik girişimlerin desteklenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Konserden elde edilen gelirle Mercury Phoenix Trust adlı yardım kuruluşu oluşturulmuştur.

2005 yılında Blender dergisinin okuyucu oylaması, Mercury’yi "tüm zamanların en iyi erkek sanatçısı" seçmiştir. 2008’de Rolling Stone dergisi ise onu “Tüm Zamanların En İyi 100 Şarkıcısı” listesinde 18. sıraya yerleştirmiştir.

Sinemada Freddie Mercury’nin Temsili

Freddie Mercury’nin yaşam öyküsü, ölümünden sonraki yıllarda farklı disiplinlerde yeniden ele alınmış ve özellikle sinema ile akademik yazında ayrı bir inceleme alanı oluşturmuştur. 2018 yılında yayımlanan Bohemian Rhapsody filmi, Mercury’nin yaşamını, Queen’in kuruluşunu ve grubun önemli dönüm noktalarını dramatik bir anlatı çerçevesinde yeniden işlemiştir. Film, Mercury’nin kişisel ilişkileri, sahne pratiği ve kimlik arayışını merkeze alan bir kurguya sahiptir. Yapım, Mercury’nin Mary Austin ile ilişkisini, yaşadığı içsel çatışmaları ve grup içi etkileşimlerini özel olarak vurgulayarak biyografik sürecin belirli unsurlarını ön plana çıkarmıştır. Akademik değerlendirmelerde film, Mercury’nin psikolojik çözümlemeleri için birincil kaynak olarak kullanılmış; kişilik özellikleri, davranış örüntüleri ve yönelim konusundaki tartışmalar psikanalitik çerçevede incelenmiştir.

Film, Mercury’nin eserlerinin yeniden popülerleşmesini de sağlamıştır. “Bohemian Rhapsody” video kaydının 2018 sonrasında kaydettiği izlenme artışı, filmin kültürel etkisinin doğrudan bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir. Universal Music Group’un açıklamalarına göre şarkı, film gösterime girdikten sonra bir milyardan fazla izlenmeye ulaşmış ve 20. yüzyıl kayıtları arasında en çok izlenen video kliplerden biri hâline gelmiştir.

^{Bohemian Rhapsody | Official Trailer. (20th Century Studios)}