Gaziantep / Antep maş piyazı, Gaziantep mutfağının geleneksel lezzetlerinden biri olup, Latince adı Vigna radiata L. olan maş fasulyesinin haşlanarak çeşitli taze malzemelerle harmanlanmasıyla elde edilen bir piyaz türüdür. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle koruma altına alınan bu ürün, 02 Eylül 2021 tarihinde tescillenmiş ve Gaziantep ili sınırları içinde üretimi şart koşulmuştur.

Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Gaziantep / Antep maş piyazı; haşlanmış maş fasulyesinin taze soğan, maydanoz, kırmızı pul biber, zeytinyağı, tuz ve nar ekşisiyle karıştırılmasıyla hazırlanır. Üzerine ceviz içi, kırmızı pul biber ve nar taneleri eklenerek süslenebilir. Nar ekşisi yerine koruk ekşisi veya limon suyu kullanılabilirken, tercihe bağlı olarak taze sarımsak da eklenebilir. Bu çeşitlilik, ürünün yerel damak zevkine uyumlu biçimde şekillenmesini sağlar.

Gaziantep mutfak kültüründe köklü bir geçmişe sahip olan maş piyazı, eskiden hamam öncesi atıştırmalık olarak tüketilirken günümüzde ana yemeklerin yanında servis edilen bir yardımcı yemek haline gelmiştir. Coğrafi sınır içinde halk arasında “peyvaz” veya “peybaz” olarak da adlandırılır. Ürünün Gaziantep iliyle arasında güçlü bir ün bağı bulunur.

Malzemeler ve Hazırlanış

Gaziantep / Antep maş piyazının üretiminde coğrafi sınırda yetişen malzemelerin kullanımı tercih edilir. Dört ila altı kişilik bir porsiyon için önerilen malzemeler şunlardır:

• 150 g maş fasulyesi
• 1 demet maydanoz
• 3–5 dal taze soğan
• 90 g zeytinyağı
• 15 g kırmızı pul biber
• 10 g nar ekşisi
• 3 g tuz

İsteğe bağlı olarak:

• 2–3 diş taze sarımsak
• 40 g ceviz içi
• 100 g nar tanesi

Hazırlanışı

Maş fasulyesi kabukları ayrılmayacak şekilde haşlanır, suyu süzülüp soğumaya bırakılır. Taze soğan, maydanoz ve sarımsak ince kıyılır. Tüm malzemeler bir araya getirilip harmanlanır. Servis öncesi ceviz içi, pul biber ve nar taneleriyle süslenebilir.

Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları

Gaziantep / Antep maş piyazının tüm üretim aşamaları Gaziantep ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Bu koşul, ürünün coğrafi işaret kapsamında korunmasını ve yerel kimliğini sürdürmesini sağlar.

Denetim Süreci

Ürünün üretimi ve sunumu, Gaziantep’i Geliştirme Vakfı koordinatörlüğünde oluşturulan dört kişilik bir denetim mercii tarafından yılda en az bir kez denetlenir. Bu merci; Gaziantep İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği ile Gaziantep Üniversitesi Gastronomi Bölümünden uzman üyelerden oluşur. Denetimlerde; kullanılan malzemelerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat, ürünün görünüm ve sunum biçimi ile mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı kontrol edilir. Denetim raporları Türk Patent ve Marka Kurumuna düzenli olarak iletilir.