Gaziantep simit aşı, köftelik ince bulgurla hazırlanan, salçalı ve koyu kıvamlı bir çorba türüdür; hem kahvaltıda hem ana öğünlerde tüketilebilen geleneksel bir yemektir. Gaziantep mutfağının köklü örneklerinden biri olan bu yemek, mahreç işaretiyle tescillenmiştir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 21 Temmuz 2023 tarihinde coğrafi işaret koruması altına alınmış, tescil başvurusu Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmıştır. Coğrafi sınırı Gaziantep ili olarak belirlenmiştir.

Tanım ve Ayırt Edici Özellikler

Gaziantep simit aşı; su, domates salçası, biber salçası, soğan, toz kırmızıbiber, zeytinyağı veya sadeyağ ve Gaziantep yöresinde “simit” adı verilen köftelik ince bulgurla hazırlanır. İsteğe bağlı olarak koyun kıymasıyla zenginleştirilebilir. Koyu çorba kıvamında olan bu yemek, Gaziantep’te kahvaltı sofralarında da yer bulur. Yemeğin ayırt edici yönü, Gaziantep mutfak kültürüne özgü bileşenlerin seçimi ve hazırlanma biçimidir. Simit Aşı, bölgenin geleneksel yemek repertuarında uzun yıllardır yer almakta, bu yönüyle coğrafi sınırla ün bağı taşımaktadır.

Üretim Metodu

Gaziantep simit aşı, temel olarak köftelik ince bulgurun salçalı su içinde pişirilmesiyle hazırlanır. 5-6 porsiyonluk bir tarif için yaklaşık 300-400 gram köftelik ince bulgur, 30-50 gram domates salçası, 30-50 gram biber salçası, 15-30 gram toz kırmızıbiber, 100-200 ml zeytinyağı veya sadeyağ, 150-200 gram soğan, 5-7,5 gram tuz ve 2-2,5 litre su kullanılır. İsteğe bağlı olarak 250 gram koyun kıyması da eklenebilir.

Hazırlık aşamasında, derin olmayan bir tencereye konulan su kaynatılır. Kaynayan suya domates salçası, biber salçası ve tuz eklenerek 4-5 dakika boyunca karıştırılarak pişirilir. Ardından köftelik ince bulgur ilave edilir. Yaklaşık 5-10 dakika içinde koyu çorba kıvamına ulaşana kadar pişirme işlemi sürdürülür.

Ayrı bir tavada zeytinyağı veya sadeyağ ile ince doğranmış soğan 3-4 dakika kadar kavrulur. Kavrulan soğana toz kırmızıbiber eklenir ve bu karışım bekletilmeden tenceredeki bulgurlu karışıma dökülerek harmanlanır. Yemek sıcak olarak servis edilir.

Kıymalı versiyon tercih edildiğinde, kıyma zeytinyağı veya sadeyağda kavrulur. Üzerine ince doğranmış soğan eklenerek yaklaşık 5 dakika daha kavrulma işlemi yapılır. Ardından domates salçası ve biber salçası eklenip karıştırılır. Bu karışıma sıcak su ve tuz ilave edilerek kaynatılır. Kaynadıktan sonra köftelik ince bulgur eklenir ve koyu çorba kıvamı elde edilene kadar pişirilir. Son aşamada toz kırmızıbiber serpilir. Ayrı bir tavada kızdırılmış zeytinyağı veya sadeyağ dökülerek isteğe bağlı olarak ayran eşliğinde servis edilir.

Coğrafi Sınır ve Denetim Süreci

Gaziantep simit aşının tüm üretim aşamaları Gaziantep ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Bu koşul, ürünün coğrafi işaretle olan bağını ve yöresel karakterini korumak amacıyla zorunlu kılınmıştır.

Ürünün denetimi, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda yılda en az bir kez yapılır. Denetim mercii; belediye, Gaziantep İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Gaziantep Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliğinden uzman temsilcilerden oluşur. Denetim kriterleri arasında bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti kullanımının doğruluğu yer alır. Gerekli durumlarda kamu veya özel kuruluşlardan hizmet alınabilir.