Gaziantep süzek yapması, bulgur ve yağlı koyun kıymasıyla hazırlanan köftelerin buharda pişirilmesiyle elde edilen, Gaziantep mutfağına özgü geleneksel bir yemektir. Mahreç işaretiyle koruma altına alınmış bu ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 30 Eylül 2020 tarihinden itibaren korunmak üzere, 15 Mayıs 2021 tarihinde tescillenmiştir. Tescil ettiren kurum Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’dir ve ürünün coğrafi sınırı Gaziantep iliyle sınırlıdır.

Ürün Nitelikleri

Gaziantep süzek yapması; pilavlık bulgur, yağlı koyun kıyması, soğan, sarımsak, salça ve baharatların yoğrulmasıyla elde edilen ceviz büyüklüğünde köftelerin, yörede “süzek” adı verilen süzgeç üzerinde buharda pişirilmesiyle hazırlanır. Bu pişirme yöntemi, yemeğe özgün bir yapı ve lezzet kazandırır. Süzek üzerinde buharda pişirme tekniği, Gaziantep mutfağının karakteristik uygulamalarından biridir ve bu yöntem, yemeğin ayırt edici özelliğini oluşturur.

Gaziantep süzek yapması, bölge mutfağında uzun geçmişe sahip olup çeşitli yemek kitaplarında, tanıtım filmlerinde ve bilimsel yayınlarda yer almıştır. Bu yaygın kültürel temsiliyet, ürünün coğrafi sınırla olan ün bağını pekiştirir.

Hazırlanışı

Gaziantep süzek yapmasının hazırlanmasında öncelikle pilavlık bulgur, yağlı koyun kıyması, ince doğranmış soğan ve sarımsak, domates ve biber salçaları, toz biber, tuz ve karabiber bir kapta su eklenmeden yoğrulur. Elde edilen karışımdan ceviz büyüklüğünde köfteler yapılır ve yassı şekil verilir. Bu köfteler, ateş üzerinde kaynamakta olan suyun üzerine yerleştirilen süzgeçte dizilir. Köfteler suya temas etmeden, yaklaşık 35–40 dakika boyunca buharda pişirilir. Bu yöntem, hem lezzet hem de yapı açısından yemeğe karakteristik bir nitelik kazandırır.

Coğrafi Sınırda Üretim Şartı

Gaziantep süzek yapmasının üretimi, ustalık gerektiren yerel tekniklere dayandığı için tüm üretim aşamalarının Gaziantep ili sınırları içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Bu şart, ürünün mahreç işaretiyle korunmasının temel gerekçesidir.

Denetim Süreci

Ürünün denetimi, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda yürütülür. Denetim mercii; belediyeden, Gaziantep İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden ve Gaziantep Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’nden birer uzmandan oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; ayrıca ihtiyaç duyulduğunda veya şikâyet halinde her zaman gerçekleştirilebilir.

Denetim kriterleri kapsamında, Gaziantep süzek yapmasının üretiminde kullanılan malzemelerin uygunluğu titizlikle incelenir. Üretim sürecinin, tescil belgesinde belirtilen geleneksel metoda sadık kalması zorunludur. Köftelerin şekil özellikleri, yemeğin karakteristik yapısını koruyacak biçimde değerlendirilir. Ayrıca, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde "Gaziantep Süzek Yapması / Antep Süzek Yapması" ibaresi ile mahreç işareti ambleminin doğru ve görünür biçimde kullanılması denetim sürecinin temel unsurlarındandır.

Denetim sürecinde kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alınabilir. Tescil ettiren kurum, ürünün hukuki korunmasını da üstlenir.