Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşması için diplomatik girişimler, Eylül 2025’te ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda gündeme gelen ve İsrail ile Hamas arasında devam eden çatışmaların sona erdirilmesini amaçlayan müzakere sürecidir. Sürecin temel amacı, Gazze’de süren savaşın durdurulması, esirlerin karşılıklı olarak serbest bırakılması ve bölgedeki insani krizin hafifletilmesidir. Bu girişimler, 2023 Ekim’inde başlayan İsrail’in geniş çaplı askeri operasyonları, Hamas’ın elinde bulunan İsrailli esirler, binlerce Filistinli tutuklu ve uluslararası toplumun artan baskıları çerçevesinde şekillenmiştir.

ABD’nin Yeni Ateşkes Teklifi

ABD tarafından gündeme getirilen yeni ateşkes planı, savaşın durdurulması ve esir değişimi üzerine odaklanmıştır. Başkan Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff tarafından hazırlanmış olan teklif, İsrailli arabulucu Gershon Baskin aracılığıyla Hamas’a iletilmiştir. Teklifin ana unsurları arasında İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını sonlandırması, toplam 48 İsrailli esirin (hayatta olanlar ve ölüler) serbest bırakılması, Gazze kentini hedef alan “Gideon’un Savaş Arabaları 2” operasyonunun durdurulması ve Trump’ın doğrudan liderlik edeceği bir müzakere sürecinin başlatılması yer almıştır.

İsrail’in Tutumu

İsrail Başbakanlık Ofisi, ABD’nin teklifini “ciddi şekilde değerlendirdiklerini” açıklamıştır. İsrail kamu yayıncısı KAN ve Kanal 12 televizyonları, teklifin önceki girişimlerden “temel farklılıklar” içerdiğini duyurmuştur. Buna göre, tüm İsrailli esirlerin ilk günden serbest bırakılması karşılığında binlerce Filistinli tutuklunun tahliye edilmesi, askeri operasyonların durdurulması ve Trump’ın başkanlığında doğrudan müzakerelerin yürütülmesi öngörülmüştür. Bununla birlikte İsrail tarafı, Hamas’ın teklifi kabul edeceğine dair şüphelerini dile getirmiştir. İsrail’in öne sürdüğü temel şartlar arasında Hamas’ın silah bırakması, Gazze’nin silahsızlandırılması, güvenlik kontrolünün İsrail’de kalması ve Gazze’de İsrail’i tehdit etmeyecek alternatif bir sivil idarenin oluşturulması bulunmaktadır.

Hamas’ın Tepkisi

Hamas, ABD’nin sunduğu fikirleri arabulucular üzerinden aldığını açıklamış ve “hemen müzakere masasına oturmaya hazır” olduğunu duyurmuştur. Hareket, kapsamlı bir ateşkes için tüm İsrailli esirlerin serbest bırakılmasına karşılık, İsrail hapishanelerindeki Filistinlilerin tahliyesini, İsrail ordusunun Gazze’den tamamen çekilmesini ve savaşın resmen sona erdirilmesini talep etmiştir. Ayrıca, Gazze’nin idaresinin bağımsız bir Filistinli teknokrat heyete bırakılmasını kabul edeceğini açıklamıştır. Hamas, geçmişte yapılan anlaşmaların uygulanmaması tecrübesine atıf yaparak, olası bir mutabakatın uluslararası teminat altına alınmasını istemiştir.

Donald Trump’ın Açıklamaları

ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamalarda “İsrailliler şartlarımı kabul etti, Hamas’ın da kabul etme zamanı” ifadelerini kullanmış ve Hamas’a “son uyarı”da bulunduğunu belirtmiştir. Trump’ın planı, tüm esirlerin ilk gün serbest bırakılması, karşılığında binlerce Filistinli tutuklunun tahliyesi ve savaşın sona erdirilmesine yönelik doğrudan müzakerelerin kendisinin liderliğinde yürütülmesini içermektedir. Hamas’ın teklifi reddetmesi durumunda sonuçlarının ağır olacağı yönünde uyarılar yapılmıştır. Trump ayrıca, sürecin kısa sürede sonuçlanabileceğini ve tüm esirlerin geri alınmasının hedeflendiğini açıklamıştır.

Filistin Yönetimi’nin Diplomatik Girişimleri

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, bu süreçte İngiltere’ye giderek Başbakan Keir Starmer ve diğer üst düzey yetkililerle görüşmelerde bulunmuştur. Görüşmelerde, Gazze’de acil ve kalıcı bir ateşkesin sağlanması, yeniden inşa planının uygulanması, İsrail’in yerleşim faaliyetlerinin durdurulması ve iki devletli çözümün hayata geçirilmesi için uluslararası konferans hazırlıkları ele alınmıştır. Abbas’ın bu temasları, Batılı ülkelerin Filistin devletini tanıma sürecine dâhil olma ihtimalinin tartışıldığı bir döneme denk gelmiştir.