2025 Güney Kore Başkanlık Seçimi, görevden alınan Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’ün yerine yeni bir başkan belirlemek amacıyla anayasal zorunluluk kapsamında düzenlenmiş olağanüstü bir seçimdir. Anayasa Mahkemesi’nin 4 Nisan 2025 tarihinde azil kararını onaylamasının ardından, anayasal süre olan 60 gün içerisinde gerçekleştirilmek üzere seçim tarihi 3 Haziran 2025 olarak ilan edilmiştir. Seçim süreci, yürürlükteki hukuki düzenlemeler çerçevesinde ve Ulusal Seçim Komisyonu’nun (NEC) denetimi altında yürütülmüştür. Seçim sonucunda Demokrat Parti (DP) adayı Lee Jae-myung oyların çoğunluğunu alarak Devlet Başkanı seçilmiş ve 4 Haziran 2025 tarihinde yemin ederek görevine başlamıştır.
Güney Kore'de başkanlık seçimi için erken oy kullanma süreci, 29 Mayıs 2025 - (Anadolu Ajansı)
Seçimin Hukuki Gerekçesi
2025 Güney Kore Başkanlık Seçimi, Anayasa Mahkemesi’nin kararı doğrultusunda görevden alınan Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’ün yerine yeni bir devlet başkanının belirlenmesi amacıyla düzenlenmiştir. Anayasa uyarınca, görevden alınan bir devlet başkanının ardından 60 gün içinde seçim yapılması gerekmektedir. Bu çerçevede seçim tarihi 3 Haziran 2025 olarak ilan edilmiştir.
3 Aralık 2024 tarihinde dönemin Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, “devlet karşıtı faaliyetler” ve Kuzey Kore bağlantılı tehditler gerekçesiyle sıkıyönetim ilan ettiğini açıklamıştır. Bu karar, aynı ay içerisinde Ulusal Meclis tarafından yapılan oylamayla iptal edilmiş ve Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlükten kaldırılmıştır.
14 Aralık 2024 tarihinde Ulusal Meclis, Yoon’un görevden alınması yönünde azil sürecini başlatmıştır. Anayasa Mahkemesi, 4 Nisan 2025 tarihinde verdiği kararla azil sürecini onaylamış ve Yoon’un görevine son verildiğini duyurmuştur.
Geçici Yönetim Süreci
Yoon Suk Yeol’ün görevden alınmasının ardından Güney Kore, art arda geçici devlet başkanlığı dönemlerinden geçmiştir. İlk olarak Maliye Bakanı Choi Sang-mok, geçici devlet başkanı olarak atanmıştır. Bu görevi kısa süre sonra Başbakan Han Duck-soo devralmıştır. Ancak Han Duck-soo da görevden uzaklaştırılmış, yerine Eğitim Bakanı Lee Ju-ho geçici devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir. Lee Ju-ho, seçimlere bir ay kala bu göreve gelmiş ve seçim gününe kadar sürdürmüştür.
Geçici yönetim süreci boyunca seçim hazırlıkları, yürürlükteki anayasal çerçeveye uygun biçimde sürdürülmüştür. Seçim takvimi doğrultusunda Güney Kore İçişleri Bakanlığı ve Ulusal Seçim Komisyonu (NEC) tarafından oy verme işlemlerinin güvenliğini sağlamak üzere çeşitli teknik ve idari düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda, seçim sürecinde kullanılan oyların güvenliği için kamerayla gözetim uygulamaları başlatılmış ve oyların taşınmasında polis eşliği sağlanmıştır.
Seçim Takvimi ve Hukuki Yapı
Seçim tarihi, Anayasa Mahkemesi’nin görevden alma kararını 4 Nisan 2025 tarihinde açıklamasının ardından belirlenmiş ve Ulusal Seçim Komisyonu (NEC) tarafından 3 Haziran 2025 olarak ilan edilmiştir. Seçim kampanyası süreci 12 Mayıs 2025 tarihinde başlamıştır. Güney Kore seçim mevzuatına göre, kampanya süreci kısa tutulmakta ve bu uygulama seçim giderlerini sınırlamak amacıyla yürürlüğe konulmaktadır.
Seçim, tek turlu çoğunluk sistemine dayalı olarak gerçekleştirilmekte olup, en fazla oyu alan aday doğrudan devlet başkanı olarak göreve gelmektedir. Kazanan aday beş yıllık görev süresiyle seçilmektedir ve ikinci kez aday olma hakkı bulunmamaktadır.
Güney Kore'de başkanlık seçimi için erken oy kullanma süreci, 29 Mayıs 2025 - (Anadolu Ajansı)
Oy verme işlemleri 3 Haziran 2025 günü ülke genelinde kurulacak sandık merkezlerinde gerçekleştirilecektir. Oy verme işlemi saat 06.00’da başlayıp 18.00’de sona erecektir. Seçmenlerin geçerli bir kimlik belgesi ile oy kullanmaları zorunludur. Kimlik olarak, ulusal kimlik kartı, pasaport, sürücü belgesi ya da resmi kurumlar tarafından verilen fotoğraflı kimlik belgeleri kabul edilmektedir. Mobil kimlik uygulamaları da geçerli sayılmakta; ancak ekran görüntüleri geçerli kabul edilmemektedir.
Oy kullanma işlemlerinin tamamlanmasının ardından, zarflar öncelikle otomatik sınıflandırma makineleri tarafından ayrıştırılacak, daha sonra seçim görevlileri tarafından manuel olarak sayılacaktır. Seçim güvenliğini temin etmek amacıyla erken oyların saklandığı sandık odaları kamera gözetimi altına alınmış ve giriş noktaları mühürlenmiştir.
Adaylar ve Partiler
2025 Güney Kore Başkanlık Seçimi’nde toplam altı aday yer almaktadır. Tüm adaylar erkek olup, bu durum 2007 yılından bu yana ilk kez kadın adayın yer almadığı bir seçim olarak kayıtlara geçmiştir. Lee Jae-myung, Demokrat Parti (DP) tarafından aday gösterilmiştir. Gallup Korea tarafından yayımlanan kamuoyu araştırmalarına göre, seçime kısa süre kala Lee'nin kamuoyu desteği %49,2 oranında ölçülmüştür.
Demokrat Parti başkan adayı Lee Jae-myung'un, seçim merkezinde oyunu kullandıktan sonra çekilmiş bir fotoğrafı, 29 Mayıs 2025 - (Anadolu Ajansı)
Kim Moon-soo, iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP) adayıdır. Aynı araştırmaya göre, Kim %36,8 oy oranıyla ikinci sırada yer almaktadır. Kim Moon-soo, 73 yaşındadır ve seçimdeki en yaşlı adaydır. Lee Jun-seok, Yeni Reform Partisi’nin (NRP) lideri olarak yarışa katılmıştır. Kamuoyu yoklamalarında %10-11 bandında destek oranına sahiptir. 40 yaşında olan Lee Jun-seok, adaylar arasında en genç kişidir.
Seçmen Profili ve Demografik Veriler
2025 Güney Kore Başkanlık Seçimi için kayıtlı toplam seçmen sayısı 44 milyon 390 bin olarak açıklanmıştır. Seçmenlerin %50,5’i kadınlardan oluşmaktadır. Ülkedeki yaş dağılımı verilerine göre, 60 yaş üstü seçmenler toplam seçmenlerin yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır. 20’li ve 30’lu yaş grubundaki seçmenlerin oranı ise %28 düzeyindedir.
Yurt dışında kayıtlı Güney Kore vatandaşları da seçim sürecine dâhil edilmiştir. Ulusal Seçim Komisyonu verilerine göre, 20-25 Mayıs 2025 tarihleri arasında 118 ülkede toplam 205.268 kişi oy kullanmıştır.
Erken Oy Verme Süreci
2025 Güney Kore Başkanlık Seçimi kapsamında erken oy verme süreci, 29 ve 30 Mayıs 2025 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Ulusal Seçim Komisyonu (NEC) tarafından yapılan açıklamaya göre, ülke genelinde toplam 3.568 erken oy verme merkezi kurulmuştur.
Güney Kore'de başkanlık seçimi için erken oy kullanma süreci, 29 Mayıs 2025 - (Anadolu Ajansı)
Oy verme işlemleri her iki gün boyunca saat 06.00 ile 18.00 arasında yapılmıştır. Seçmenler, ikamet ettikleri bölgelerle sınırlı olmaksızın, bulundukları yere en yakın sandık merkezinde oy kullanabilmiştir. Bunun için önceden kayıt yaptırma zorunluluğu bulunmamaktadır. NEC tarafından yapılan açıklamada, erken oylamada kullanılan oyların saklandığı odaların girişlerinin mühürlenerek kamera ile izlemeye alındığı belirtilmiştir. Oylar seçim gününe kadar güvenlik eşliğinde korunmuştur.
2025 Güney Kore Başkanlık Seçimi kapsamında düzenlenen erken oy verme sürecine yüksek katılım sağlanmıştır. Ulusal Seçim Komisyonu (NEC) tarafından yapılan açıklamaya göre, iki günlük erken oy verme döneminde toplam seçmenlerin %39,3’ü sandık başına gitmiştir.
Erken oy verme oranı, 2022 yılında gerçekleştirilen bir önceki başkanlık seçimine kıyasla artış göstermiştir. 2022 seçiminde erken oy kullanan seçmenlerin oranı %36,9 olarak kaydedilmiştir.
Erken oylamaya en yoğun katılım, Seul ve çevresinde yer alan büyük şehirlerde gözlemlenmiştir. Özellikle başkent Seul, Gyeonggi Eyaleti ve Incheon gibi bölgelerde sandık merkezlerine yönelim yüksek olmuştur. Bu bölgelerde açılan erken oy kullanma merkezlerinin coğrafi dağılımı Ulusal Seçim Komisyonu tarafından seçmen yoğunluğuna göre belirlenmiştir. Oy verme sürecinin, 3 Haziran 2025 tarihinde yapılacak seçimlerle tamamlanması beklenmektedir.
