Hacı Bayram Veli (asıl adı: Numan bin Koyunluca Ahmed), 1352 yılında Zülfazıl köyünde (günümüz Solfasol, Ankara) doğmuş ve 1429 yılında vefat etmiştir. Bayrami Tarikatı'nın kurucusu olan Hacı Bayram Veli, mutasavvıf bir şair ve dinî lider olarak tarihe geçmiştir. Hayatının büyük bir kısmını Ankara'da geçiren Hacı Bayram Veli, yalnızca tasavvuf geleneğine değil, aynı zamanda yerel halkın manevi hayatına da katkılarda bulunmuştur.
Hacı Bayram Veli Camii (Türkiye Kültür Portalı)
Hacı Bayram Veli Camii ve Türbesi
Hacı Bayram Veli'nin camii ve türbesi, Ankara'nın en önemli manevi merkezlerinden biri olup Augustus Tapınağı ile iç içe geçmiş bir konumda yer almaktadır. Camii, 1427 yılında inşa edilmeye başlanmış ve Hacı Bayram Veli'nin ölümünden sonra tamamlanmıştır. Hacı Bayram Veli Camii, Bayram Sokak’ta Augustus Meydanı’nda yer alır. Osmanlı dönemi mimarisinin örneklerinden biri olan camii, taş kaideli, tuğla duvarlı ve kiremit çatılıdır. Cami, doğusunda Augustus Tapınağı’na ve güneyinde Hacı Bayram Veli Türbesi’ne dayanmaktadır. Yapı, uzunlamasına dikdörtgen bir planla inşa edilmiştir.
Hacı Bayram Veli Camii (Türkiye Kültür Portalı)
Cami Mimarisi
Hacı Bayram Veli Camii’nin mimarisi, 15. yüzyıl Osmanlı cami mimarisinin özelliklerini taşır. Kuzey ve batı yönlerine sonradan eklemeler yapılmıştır. Caminin güneydoğusunda, türbenin duvarına dayanan, kare taş kaideli ve silindirik tuğla gövdeli, iki şerefeli bir minare bulunmaktadır. Minarenin yapımında kullanılan malzeme ve işçilik, dönemin önemli özelliklerini taşır. Caminin dış cephesinde, sivri kemerli taş nişlerle çevrilmiş pencereler bulunur. Ayrıca caminin son cemaat yerinde, güneye bakan duvarda "Kelime-i Tevhid" yazısı yer alır.
İç Mekân ve Süslemeler
İç mekânda, tek sahınlı bir plan izlenmiştir. Ahşap tavan, kasetleme işçiliği ile yapılmış olup çeşitli çiçek desenleriyle ve süslü pervazlarla çevrilidir. Duvarlar, pencere üstlerine kadar yenilenmiş olan Kütahya çinileriyle kaplıdır. Mihrap, kalıplama tekniğiyle yapılmış mukarnas nişlere sahiptir. Bu niş, dışta mukarnas friziyle kuşatılmıştır. Mihrap alınlığında, "Kelime-i Tevhid" yazısının tekrarlandığı nesih yazı ile süslenmiş bordürler yer alır.
Caminin Mihrap ve Minberi (Filiz Karakuş, Ekrem Bahadır Çalışkan)
Hacı Bayram Veli Türbesi
Hacı Bayram Veli'nin türbesi, caminin hemen güneyinde yer alır ve caminin mihrap duvarına bitişiktir. Sekizgen planlı olan türbe, kurşun kubbe ile örtülüdür. İç mekanda, sarı, turuncu, lacivert ve gri renklerdeki kalem işi süslemeler dikkat çeker. Türbe, 15. yüzyıl Ankara türbelerinin örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Augustus Tapınağı
Augustus Tapınağı, Hacı Bayram Veli Camii ve Türbesi'nin hemen yanında yer alan, Roma döneminden kalma önemli bir yapıdır. Tapınak, Milattan önce 25-20 yılları arasında inşa edilmiştir ve Roma İmparatoru Augustus’a adanmıştır. Tapınağın duvarlarında, Augustus’un vasiyetinin yazılı olduğu yazıtlar bulunmaktadır. Yazıtlar, Latince ve Yunanca olarak yazılmıştır ve Augustus’un vasiyetini içermektedir. Tapınak, Bizans İmparatorluğu döneminde kiliseye dönüştürülmüş ve 15. yüzyılda Selçuklu İmparatorluğu tarafından, Hacı Bayram Veli Camii'nin inşası için kullanılmıştır.
