Haldun Taner, Türk edebiyatının ve tiyatrosunun 20. yüzyıldaki özgün ve etkili isimlerinden biridir. 16 Mart 1915’te İstanbul’da doğmuş, 7 Mayıs 1986’da yine İstanbul’da yaşamını yitirmiştir. Galatasaray Lisesi’nde aldığı ortaöğretimin ardından Almanya Heidelberg Üniversitesi’nde siyasal bilimler öğrenimine başlamış; ancak geçirdiği tüberküloz nedeniyle Türkiye’ye dönerek tedavi süreci geçirmiştir. 1950 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisi Bölümünden mezun olmuş, 1955–1957 yıllarında ise Viyana Üniversitesi’nde tiyatro ve felsefe eğitimi almıştır. Bu süreç, onun tiyatro anlayışını derinlemesine etkileyen önemli bir dönem olmuştur.

Edebi ve Tiyatro Kariyeri

Haldun Taner’in yazın hayatı, 1946 yılında “Töhmet” adlı öyküsünün Yedigün dergisinde yayımlanmasıyla başlamıştır. 1954 yılında “Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu” adlı öyküsüyle uluslararası New York Herald Tribune yarışmasında birincilik ödülü kazanmış, aynı yıl “On İkiye Bir Var” adlı kitabı ile Sait Faik Hikâye Armağanı’na layık görülmüştür.

Öykülerinde yerel yaşama dair gözlemlerini, ince mizah anlayışı ve toplumsal eleştirilerle harmanlamıştır. Dili sade, anlatımı etkileyici ve karakter betimlemeleri güçlüdür. Aynı zamanda deneme ve köşe yazılarıyla da edebi ve kültürel tartışmalara katkı sunmuştur.

^{Haldun Taner'in kariyer yolculuğu (Anadolu Ajansı)}

Epik ve Kabare Tiyatrosu

Tiyatro alanındaki asıl katkısı ise Türkiye’de epik ve kabare tiyatrosunun öncüsü olmasıdır. Brechtçi epik tiyatroyu Türkiye’ye uyarlayan ilk yazarlardan biri olan Taner, tiyatro metinlerinde didaktik unsurları mizahla buluşturmuş, seyirci ile sahne arasındaki dördüncü duvarı yıkmıştır. 1967’de Metin Akpınar ve Zeki Alasya ile birlikte Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nu kurmuş; “Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım”, “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” ve “Keşanlı Ali Destanı” gibi eserleriyle bu türün klasiklerini üretmiştir.

Başlıca Eserleri

Öykü Kitapları:

Yaşasın Demokrasi (1949)

Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu (1954)

On İkiye Bir Var (1954)

Ayışığında Çalışkur (1954)

Konçinalar (1967)

Sancho’nun Sabah Yürüyüşü (1969)

Kızıl Saçlı Amazon (1970)

Yalıda Sabah (1983)

Tiyatro Oyunları:

Günün Adamı (1957)

Fazilet Eczanesi (1960)

Keşanlı Ali Destanı (1964)

Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım (1964)

Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1971)

Ayışığında Şamata (1977)

Marko Paşa (1985)

Deneme ve Diğer:

Devekuşuna Mektuplar (1960)

Berlin Mektupları (1984)

Önce İnsan Olmak (1987, ölümünden sonra)

Ölümü ve Mirası

7 Mayıs 1986 tarihinde İstanbul’da yaşamını yitiren Taner, Kadıköy’deki Haldun Taner Sahnesi ile ve adına verilen Haldun Taner Öykü Ödülü ile anılmaktadır. Kabare ve epik tiyatronun Türkiye’deki gelişimi açısından yapıtaşı niteliğinde bir figür olan Taner’in etkisi, modern Türk tiyatrosu üzerinde derin izler bırakmıştır.