Handüzü Yaylası, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi’nde, Rize iline bağlı Güneysu ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe merkezine yaklaşık 25 kilometre mesafede bulunan yayla, Doğu Karadeniz Dağları'nın yüksek kesimlerinde, deniz seviyesinden yaklaşık 1800 metre yüksekte konumlanır. Yerleşim, Güneysu’nun güneydoğusunda, Çayeli ile komşu dağlık alanlara komşu olacak şekilde yerleşmiştir.
Yayla, Güneysu vadisinin yüksek plato sistemlerinden birini oluşturur. Zengin su kaynakları, dağ dereleri, orman örtüsü ve yüksek çayırlar ile çevrili olan Handüzü Yaylası, geleneksel yaylacılık faaliyetlerinin sürdürüldüğü alanlar arasında yer alır.
Handüzü Yaylası Fotoğrafı (Guneysu)
İklim, Topografya ve Ekosistem
Handüzü Yaylası, Karadeniz ikliminin yüksek rakımlarda gözlemlenen serin ve nemli versiyonuna sahiptir. Yaz aylarında bile sıcaklık değerleri oldukça ılımandır; gündüzleri 20–25°C’yi aşmayan sıcaklıklar, gece saatlerinde 10°C’nin altına inebilir. Yıllık yağış miktarı oldukça yüksektir ve yayla sık sis geçişlerine ev sahipliği yapar. Bu meteorolojik özellik, bölgenin bitki örtüsünün zenginliğini besleyen başlıca faktörlerdendir.
Yayla çevresinde yer alan çayır ve mera alanları, mevsimsel hayvancılık için uygundur. Ormanlık alanlarda ladin, köknar ve kayın gibi ağaç türlerine rastlanır. İlkbahar ve yaz dönemlerinde açan dağ çiçekleri, yaylaya doğal bir renk cümbüşü kazandırır. Bölgede yaban hayatı bakımından da zengin bir biyoçeşitlilik gözlemlenmekte olup çeşitli kuş türleri, sansar, tilki ve ayı gibi memeliler yayla çevresinde yaşamaktadır.
Handüzü Yaylası Fotoğrafı (Guneysu)
Tarihî ve Kültürel Bağlam
Handüzü Yaylası, Rize’nin geleneksel yayla kültürünün yaşatıldığı ender alanlardan biridir. Yaylacılık faaliyetleri Osmanlı döneminden bu yana süregelen mevsimsel göçlerle şekillenmiştir. Güneysu ve çevresindeki köylerde yaşayan halk, ilkbahar sonu ve yaz başında yaylaya çıkarak hayvancılık ve arıcılık faaliyetleri yürütmektedir.
Yaylada inşa edilen yayla evleri genellikle taş temel üzerine kurulu ahşap yapılardır. Bu mimari gelenek, hem bölgenin malzeme kaynaklarına hem de iklim koşullarına uygun olarak gelişmiştir. Aileler yaz aylarını bu yapılarda geçirir ve geleneksel hayat biçimini sürdürür.
Ayrıca Handüzü Yaylası, geçmişte göç yolları ve mezra bağlantıları açısından da önemli bir konumdaydı. Bugün bile eski yayla patikaları, komşu yaylalar olan Ambarlı, Başköy ve Yukarı Durak yaylalarına geçiş sağlayan doğal güzergâhlardır.
Handüzü Yayla Şenlikleri
Güneysu’ya bağlı Handüzü Yaylası, her yıl temmuz ayında düzenlenen Handüzü Yayla Şenlikleri ile de tanınmaktadır. Rize Valiliği, Güneysu Belediyesi ve çeşitli yerel derneklerin katkılarıyla organize edilen bu etkinlik, hem bölge halkı hem de çevre illerden gelen ziyaretçiler için kültürel bir buluşma alanı işlevi görmektedir.
Şenlikler kapsamında horon gösterileri, tulum ve kemençe eşliğinde müzik dinletileri, yöresel ürün stantları ve geleneksel yarışmalar düzenlenmektedir. Aynı zamanda bu etkinlikler, yerel mutfak kültürünün (lahana çorbası, mıhlama, mısır ekmeği vb.) tanıtılmasına katkı sağlamaktadır. Handüzü Şenlikleri, bölgedeki kültürel sürekliliğin korunması ve genç nesillere aktarılması bakımından önemli bir rol üstlenmektedir.
Ulaşım ve Turizm Altyapısı
Yaylaya ulaşım, Güneysu ilçe merkezinden özel araçlarla veya arazi taşıtlarıyla sağlanmaktadır. Yol, son yıllarda yapılan iyileştirmelerle yaz aylarında araç geçişine uygun hale getirilmiştir. Ancak kış aylarında kar yağışı ve toprak kaymaları gibi doğa olayları ulaşımı zaman zaman kesintiye uğratabilir.
Handüzü Yaylası, yayla turizmi kapsamında doğaseverlerin, kampçıların ve fotoğrafçıların ilgisini çeken bir bölgedir. Bölgede henüz büyük çaplı konaklama tesisleri bulunmamakla birlikte, yayla evleri ya da çadır kamp alanları bu ihtiyacı karşılamaktadır. Yaylada elektrik ve sınırlı telefon sinyali bulunmaktadır, ancak internet erişimi çoğunlukla kısıtlıdır. Bu da yaylayı dijital kopuş ve doğayla baş başa kalmak isteyenler için cazip bir konum hâline getirmektedir.
Ekoturizm ve Doğa Sporları Potansiyeli
Handüzü Yaylası, özellikle doğa yürüyüşü ve dağ bisikleti gibi ekoturizm faaliyetleri açısından elverişli bir ortam sunar. Yaylanın çevresinde yer alan sırt hatları ve vadi içleri, çeşitli zorluk derecelerinde yürüyüş rotalarına olanak tanımaktadır. Yayla, özellikle yaz aylarında sisin dağlar arasında yarattığı görsel atmosfer nedeniyle fotoğraf sanatçıları için de ilgi çekicidir.
Bunun yanı sıra flora ve fauna açısından sahip olduğu çeşitlilik, botanik meraklıları ve kuş gözlemcileri için önemli bir gözlem alanı yaratır. Yaylanın doğal kaynaklarının korunarak turizmle uyumlu hale getirilmesi için yörede bazı küçük ölçekli sürdürülebilirlik girişimleri başlatılmıştır.
Koruma Çabaları ve Sürdürülebilirlik Sorunları
Yaylanın son yıllarda artan tanınırlığı, turistik baskıyı da beraberinde getirmiştir. Bu durum, plansız yapılaşma, çöp sorunu ve motorlu taşıt kullanımı gibi çeşitli çevresel tehditlere neden olmaktadır. Özellikle şenlik zamanlarında yayla ekosistemi yoğun insan hareketi nedeniyle zarar görebilmektedir.
Yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları, bu tehditleri azaltmak amacıyla çeşitli bilinçlendirme kampanyaları yürütmektedir. Bunlar arasında çöp toplama etkinlikleri, çevre dostu altyapı çalışmaları ve geleneksel mimarinin korunması gibi uygulamalar yer almaktadır.
