Gece uçuşları, özellikle cam kenarında oturan yolcular için her zaman özel bir deneyim sunar. Uçağın havalandıktan sonra veya inişe geçerken gördüğü pist ışıkları, adeta bir yıldız denizi gibi yanıp söner ve farklı renkleriyle göz alıcı bir manzara oluşturur. Bu görsel şölen, çoğu zaman yolcuların ilgisini çeker ve onları büyüler. Fakat bu ışıkların esas amacı, sadece estetik bir görüntü yaratmak değildir. Her bir ışık, uçağın doğru bir şekilde yönlendirilmesi, güvenli iniş ve kalkış yapılabilmesi için titizlikle konumlandırılmıştır.

Pist ışıkları, pilotlar için adeta bir yol haritası görevi görür. Özellikle hava koşullarının kötü olduğu gecelerde, sisli veya yağmurlu havalarda bu ışıklar birer hayati işaret görevi üstlenir. Beyaz, kırmızı, yeşil ve sarı gibi farklı renklerle belirlenen ışıklar, uçağın pistin neresinde olduğunu, inişin ne kadar ilerlediğini ve ne zaman taksi yoluna geçileceğini gösterir. Bu sayede pilotlar, görsel referanslarla güvenli bir şekilde uçuşlarını tamamlayabilirler.

Aynı zamanda pist ve taksi yolu ışıkları, havaalanının düzenini ve güvenliğini de sağlar. Taksi yollarında kullanılan mavi ve yeşil ışıklar, uçağın apron ve pist arasındaki yönünü belirlerken, döner ışıklar pilotlara havaalanının yerini bildirir. Yani gece uçuşları sadece yolcular için değil, uçuş ekibi için de oldukça kritik bir deneyimdir; her ışık bir güvenlik önlemi ve yönlendirme aracıdır.

^{Genel, Uzak Çekim Pist Işıkları (pixabay)}

Döner Işıklar

Döner ışıklar, havaalanı aydınlatma sistemlerinin en belirgin unsurlarından biridir. Genellikle kontrol kulesinin yanında veya tepesinde yer alır ve güçlü ışık huzmeleriyle belirli aralıklarla döner. Bu sistemin amacı, uzaktan yaklaşan pilotlara havaalanının yerini net bir şekilde göstermek ve havaalanının türünü belirtmektir. Özellikle gece uçuşlarında veya görüş mesafesinin düşük olduğu sisli, yağmurlu havalarda bu ışıklar, adeta bir deniz feneri gibi yön gösterir.

Sivil havaalanlarında döner ışığın bir yüzü beyaz, diğer yüzü yeşil renkte yanar. Bu renk kombinasyonu, pilotlara hem konum hem de havaalanı kategorisi hakkında bilgi verir. Helikopter pistlerinde ise tasarım biraz farklıdır; yukarı yönlü ışık sarı, yatay yönlü ışıklar ise beyaz veya yeşil olabilir. Bu sayede hem sabit kanatlı uçaklar hem de helikopterler, belirli mesafeden pist veya iniş alanını kolayca fark edebilir.

Taksi Yolu Işıkları

Taksi yolu ışıkları, uçakların apron ile pist arasındaki güvenli hareketini sağlayan hayati sistemlerdir. Özellikle gece uçuşlarında veya görüş mesafesinin kısıtlı olduğu durumlarda pilotlara rehberlik eder ve taksi işlemlerinin sorunsuz ilerlemesini garanti eder.

Mavi Işıklar

Mavi ışıklar, taksi yolunun sınırlarını belirlemek için kullanılır. Yolun her iki tarafına düzenli aralıklarla yerleştirilir ve pilotların uçağı pist dışına çıkarmadan güvenli bir şekilde yönlendirmesine yardımcı olur. Bu ışıklar, özellikle yoğun havaalanlarında taksi sırasında diğer uçaklardan ayrımı sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Kırmızı Işıklar

Kırmızı ışıklar ise genellikle pistin veya taksi yolunun sonunu işaret etmek amacıyla kullanılır. Pilotlar için durma veya dikkat etme sinyali niteliği taşır. Özellikle taksi yolları ile pistin birleştiği noktalarda veya uçakların apron bölgesine yaklaşırken bu ışıklar, güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynar.

Bu renkli ışık sistemi, pilotların taksi yollarını doğru şekilde takip etmesini ve pist ile apron arasında güvenli bir şekilde manevra yapmasını sağlar.

Pist Işıkları

Pistlerde kullanılan ışıklar, özellikle gece uçuşlarında veya kötü hava koşullarında pilotlara güvenli bir iniş ve kalkış imkânı sağlar. Bu ışıklar, pistin farklı bölgelerini işaret ederek yönlendirme ve farkındalık görevini üstlenir. Her bir ışık türü, özel bir amaç için konumlandırılmıştır.

Pist Kenar Işıkları

Pist kenar ışıkları, pist boyunca sağ ve sol sınırlarda düzenli aralıklarla yerleştirilir. Bu ışıklar, pilotların pist sınırlarını net bir şekilde görmesini sağlar ve pistten sapmalarını engeller. Pistin sonuna yaklaşıldığında bu ışıklar sarıya dönüşerek, pilotları inişin ilerlediği konusunda uyarır.

Pist Başı ve Sonu Işıkları

Yeşil ışıklar, pistin başladığını gösterirken, kırmızı ışıklar pistin sonuna gelindiğini işaret eder. Bu renkler, pilotların iniş sırasında veya kalkış öncesinde pistin uzunluğunu ve başlangıç-bitiş noktalarını hızlıca algılamasına yardımcı olur.

Pist Eşik Işıkları

Pist başında yer alan eşik ışıkları, genellikle yeşil ışıkların yanında yüksek görünürlüklü beyaz flaşlar şeklindedir. Bu ışıklar, pilotların inişe başlamadan önce pistin tam konumunu net bir şekilde görmesini sağlar ve iniş hattının doğru bir şekilde tutulmasına yardımcı olur.

Merkez Çizgisi Işıkları

Pistin ortasına yerleştirilen merkez çizgisi ışıkları, pilotların yönlerini kaybetmemesi için her 50 feet arayla konumlandırılır. Pist boyunca beyaz renkte yanarken, pistin sonuna doğru kırmızıya döner. Bu sayede inişin ilerlemesi ve pistin sonuna yaklaşılması görsel olarak anlaşılır.

Taksi Yolu Çıkış Işıkları

Taksi yolu çıkış ışıkları, pistten taksi yoluna dönüş noktalarını işaret eder. Sarı ve yeşil renklerle konumlandırılan bu ışıklar, pilotların iniş sonrası doğru taksi yolunu bulmasına ve apron bölgesine güvenle yönlenmesine yardımcı olur.

PAPI Işıkları

PAPI ışıkları, iniş yapan uçakların doğru süzülme açısını koruması için tasarlanmış özel bir görsel yardımcı sistemdir. Pist başına yakın bir noktada, genellikle iniş yönüne dik olacak şekilde dört adet lamba yan yana yerleştirilir. Bu lambalar, pilotlara hem yükseklik hem de iniş açısı konusunda anlık bilgi verir.

Beyaz ışıklar, uçağın ideal yaklaşma açısında olduğunu gösterir. Eğer ışıkların bir kısmı kırmızıya dönüyorsa bu, uçağın olması gerekenden daha alçakta olduğunu; tamamı beyazsa daha yüksekte seyrettiğini ifade eder. Dört ışığın renk kombinasyonu, pilotun yaklaşma hattını sürekli olarak düzeltmesine imkân tanır.

Bu sistem özellikle gece uçuşlarında veya görüş mesafesinin kısıtlı olduğu sisli, yağmurlu havalarda büyük önem taşır. PAPI ışıkları sayesinde pilotlar, sadece kokpit aletlerine değil, görsel referanslara da güvenerek güvenli ve yumuşak bir iniş gerçekleştirebilir.

Yaklaşma Işıkları

Yaklaşma ışıkları, özellikle kötü hava koşullarında pilotlara pistin konumunu hızlı ve güvenli bir şekilde fark ettirmek için tasarlanmış kritik bir sistemdir. Bu ışıklar, pist başından geriye doğru yaklaşık 900 metre boyunca, her 30 metre arayla yerleştirilmiş beyaz flaş ışıklardan oluşur.

Pilotlar inişe yaklaşırken bu ışıkları görerek pistin yönünü ve konumunu net bir şekilde algılar. Sis, yağmur veya kar gibi görüş mesafesini düşüren durumlarda, yaklaşma ışıkları adeta bir yol haritası işlevi görür. Beyaz flaş ışıklar, iniş hattının devamını ve pistin doğrultusunu görsel olarak belirginleştirir, böylece iniş sırasında yön kaybı riskini minimuma indirir.

Yaklaşma ışıkları, uçuş güvenliği açısından son derece önemlidir; çünkü pilotlar sadece enstrümanlara bakarak iniş yapmak zorunda kaldıklarında, bu ışıklar doğru süzülme açısını ve iniş hattını görsel olarak destekler. Böylece inişler hem daha güvenli hem de daha kontrollü gerçekleşir.

Teker Koyma Işıkları

Teker koyma ışıkları, uçağın iniş bölgesini net bir şekilde göstermek için tasarlanmıştır. Pist eşiğinden itibaren yaklaşık 900 metre boyunca, aralarında 3’er metre mesafe ile gömülü beyaz ışıklar yerleştirilir. Bu ışıklar, pilotun tekerlek temas noktasını görsel olarak algılamasını sağlar ve inişin doğru bölgeye yapılmasına yardımcı olur. Özellikle gece veya görüşün düşük olduğu koşullarda, teker koyma ışıkları iniş güvenliğini önemli ölçüde artırır.

^{Gece Piste İniş Yapan Bir Yolcu Uçağı (pixabay)}

Pist Sonu Işıkları

Pist sonu ışıkları, uçağın pistin sonuna ulaştığını pilotlara bildirir. Bu ışıklar genellikle kırmızı renkte yanar ve pistin bittiğini görsel olarak net bir şekilde işaret eder. Pilotlar, iniş sırasında bu ışıklar sayesinde pistten çıkış veya taksi yoluna yönlenme konusunda doğru karar verebilir.

Gece pistlerinde yanıp sönen bu ışıklar, sadece büyüleyici bir manzara sunmakla kalmayıp, pilotlar için hayati bir güvenlik aracıdır. Bir sonraki gece uçuşunuzda cam kenarında oturuyorsanız, bu ışıkların ne kadar kritik bir görev üstlendiğini fark etmek için biraz daha dikkatle gözlerinizi piste çevirin.

Pist Işıklarıyla Güvenli Uçuş

Havaalanlarındaki ışıklandırmalar, sadece görsel bir şölen sunmakla kalmaz; uçuş güvenliğinin en kritik unsurlarından biridir. Döner ışıklardan PAPI sistemine, yaklaşma ışıklarından teker koyma ve pist sonu ışıklarına kadar her bir ışık, pilotların doğru iniş ve kalkış yapabilmesini sağlayan hayati bir rol üstlenir. Taksi yollarındaki mavi ve yeşil ışıklar ise uçağın apron ve pist arasında güvenle yönlendirilmesini mümkün kılar.

Gece uçuşlarında cam kenarında oturuyorsanız, yanıp sönen bu ışıkların sadece estetik bir detay olmadığını, aslında uçuş güvenliği için ne kadar önemli olduklarını gözlemleyebilirsiniz. Her ışık, pilotlara yön gösteren bir rehberdir ve modern havacılığın güvenli çalışmasında vazgeçilmez bir rol oynar.

Sonuç olarak, havaalanı ışıklandırmaları sadece pistleri aydınlatmakla kalmaz; aynı zamanda pilotlar için güvenlik, yön bulma ve doğru iniş sağlama görevini üstlenen bir sistemdir. Bir sonraki gece uçuşunuzda, bu ışıkların arkasındaki mühendislik ve güvenlik detaylarını fark etmek, uçuş deneyiminizi çok daha anlamlı kılacaktır.