Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı (HMGS), Türkiye’de hakim ve savcı adaylığı sınavına girebilmek ile avukatlık veya noterlik stajına başlayabilmek için girilmesi gereken, hukuki bilgi ve mesleki yeterliliği ölçen merkezi bir sınavdır. Bu sınav, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen ek 41'inci madde ile düzenlenmiş olup, amacı hukuk mesleklerine girişte belirli bir yeterlilik standardı getirmektir.
Sınavın Amacı ve Yasal Dayanak
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nda yapılan değişiklikle ihdas edilmiştir. Bu yönetmeliğin amacı, Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavının yapılma şekline ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun ek 41'inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Sınav zorunluluğu, yükseköğretim kurumlarına 24 Ekim 2019 tarihinden sonra kayıt yaptıran hukuk fakültesi öğrencilerini kapsamaktadır. Bu tarihten önce hukuk fakültesine kaydolanlar sınavdan muaftır.
Ancak, 24 Ekim 2019'dan sonra kayıt yaptırmış olsalar dahi, 31 Mart 2024 tarihinden önce mezun olanlar için de bir istisna getirilmiştir. 2547 sayılı Kanun'un Geçici 80'inci maddesi uyarınca, 24/10/2019 tarihinden sonra ilgili yükseköğretim kurumlarına kayıt yaptıranlardan 31/3/2024 tarihinden önce mezun olanlar, Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı'na girmekten muaftır.
Sınavın Yapısı ve İçeriği
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı, Adalet Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığı arasında imzalanan bir protokol çerçevesinde ÖSYM tarafından yapılır. Sınav, test formatında olup çoktan seçmeli en az yüz yirmi sorudan oluşur. Sınavda başarılı sayılmak için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almak gerekmektedir.
Sınavda yer alan konuların ağırlıkları aşağıdaki gibidir:
- Anayasa Hukuku: %5
- Anayasa Yargısı: %2.50
- İdare Hukuku: %5
- İdari Yargılama Usulü: %2.50
- Medeni Hukuk: %12.50
- Borçlar Hukuku: %10
- Ticaret Hukuku: %10
- Hukuk Yargılama Usulü: %10
- İcra ve İflas Hukuku: %5
- Ceza Hukuku: %7.50
- Ceza Yargılama Usulü: %5
- İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku: %5
- Vergi Hukuku: %2.50
- Vergi Usul Hukuku: %2.50
- Avukatlık Hukuku: %2.50
- Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi: %2.50
- Türk Hukuk Tarihi: %2.50
- Milletlerarası Hukuk: %2.50
- Milletlerarası Özel Hukuk: %2.50
- Genel Kamu Hukuku: %2.50
Başvuru ve Uygulama Süreci
Sınav Takvimi ve İlanı
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı, yılda iki kez, nisan ve eylül aylarında yapılır. Sınava ilişkin hususları içeren ilan, başvuru süresinin bitiminden en az on beş gün önce Adalet Bakanlığı'nın internet sitesinde yayımlanır. Sınavlara ilişkin sekretarya hizmetleri Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.
Başvuru Şartları ve Usulü
Sınava, hukuk fakültesinden mezun olanlar ile yabancı bir hukuk fakültesini bitirip Türkiye'deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden başarıyla geçerek denklik belgesi alanlar başvurabilir. Başvurular, sınav tarihi itibarıyla bu şartları taşıyabilecek durumda olan adaylar tarafından, ÖSYM'nin belirlediği ve ilan ettiği usule göre elektronik ortamda yapılır. Başvuru sırasında adaylardan herhangi bir evrak talep edilmez.
Sınav Sonuçları
Sınav sonuçları ÖSYM'nin internet sitesi üzerinden duyurulur ve elektronik olarak Adalet Bakanlığı'na iletilir. Aranan şartları taşımadıkları halde sınava girdiği tespit edilen kişilerin sınavları, yeterli puan almış olsalar dahi geçersiz sayılır.
Özel Durumlar ve Muafiyetler
- Kayıt Tarihi ve Mezuniyet: 24 Ekim 2019 tarihinden önce yurt içinde veya yurt dışında bir hukuk fakültesine kaydolmuş olanlar HMGS'den muaftır. Yine bu tarihten sonra kaydolup 31 Mart 2024'ten önce mezun olanlar da sınavdan muaftır.
- Yatay Geçiş: Hukuk fakültesi dışındaki bir bölümden hukuk fakültesine yatay geçiş yapanlar için, hukuk fakültesine geçiş tarihi kayıt tarihi olarak kabul edilir. Yurt dışındaki bir hukuk fakültesinden Türkiye'deki bir hukuk fakültesine yatay geçiş yapanlar için ise yurt dışındaki hukuk fakültesine ilk kayıt tarihi esas alınır.
- Af ile Geri Dönenler: 24 Ekim 2019'dan önce hukuk fakültesine kayıt yaptırmış, ancak daha sonra ilişiği kesilmiş ve bir af ile geri dönmüş olan kişiler, ilk kayıt tarihleri bu tarihten önce olduğu için sınavdan muaf tutulurlar.
- Yurt Dışı Mezunları: Yurt dışında bir hukuk fakültesinden mezun olanların mezuniyet tarihinin belirlenmesinde, denklik için "eksik kalan derslerden sınava girip başarılı olmak" gerektiğinden, bu fark derslerinin başarıyla tamamlandığı tarih esas alınır.
