Köken

İnhisar kelimesi, Arapça inḥiṣār (اِنحصار) sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Bu kelime, “dar bir yere sokup sıkıştırmak, birini bir şeyden alıkoymak” anlamına gelen ḥaṣr kelimesinden türemiştir.

Kullanım Alanları

Ekonomi ve Hukuk: "İnhisar", bir malın, hizmetin ya da üretimin yalnızca tek bir kişi, kurum ya da devlet tarafından kontrol edilmesi durumunu ifade eder. Serbest piyasa karşıtı bir durumdur ve çoğunlukla "tekel" anlamında kullanılır. Ticaret hukukunda, tekel hakları veya inhisar yasakları bağlamında geçer.

Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi İktisadı: Osmanlı’nın son döneminde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında, bazı ürünlerin (tuz, tütün, kibrit vb.) devlet tarafından inhisar altına alınarak yalnızca devlet eliyle satılması yaygın bir uygulamaydı. Bu uygulama “Devlet İnhisarı” olarak anılır.

Siyasi ve İdari Anlatım: Gücün, yetkinin ya da karar mekanizmalarının tek elde toplanması durumu için mecaz anlamda “inhisar” kullanılır. Siyasi eleştiri dilinde yoğun olarak yer bulur.

Günlük Dil / Edebi Üslup: “Bir duyguyu ya da hakkı yalnızca kendine ait görmek” anlamında bireysel ve psikolojik bağlamlarda kullanılır. Özellikle kıskançlık, bencillik gibi duygular anlatılırken tercih edilir.