Isparta Gül Suyu, Isparta Gülü (Rosa damascena Mill.) çiçeklerinin petal yapraklarından su distilasyonu yöntemiyle elde edilen, renksiz, berrak veya hafif bulanık, tortu ve yabancı madde içermeyen, hafif gül kokusu ve karakteristik acımsı lezzete sahip bir aromatik sudur. Isparta ili başta olmak üzere, Burdur’un Merkez ve Ağlasun ilçeleri, Afyonkarahisar’ın Dazkırı, Dinar ve Başmakçı ilçeleri ile Denizli ilini kapsayan coğrafi sınırda üretilir. Isparta Ticaret Borsası tarafından 20 Eylül 2021 tarihinde tescil edilen bu ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında menşe adı olarak korunmaktadır.

^{Isparta Gül Suyu (AA)}

Ürünün Özellikleri

Isparta Gül Suyu, Isparta Gülü’nün petal yapraklarındaki epidermis hücrelerinde sentezlenen koku moleküllerinden elde edilir. Ürünün ayırt edici özellikleri şunlardır:

• Görünüm ve Koku: Renksiz, berrak veya çok hafif bulanık bir sıvıdır. Tortu ve yabancı madde içermez. Hafif gül kokusu taşır ve karakteristik bir acımsı lezzete sahiptir.
• Kimyasal Özellikler: pH değeri 5,5-7,0 arasındadır, asitlik sayısı en fazla 0,4’tür ve 20°C’de yoğunluğu 0,995-0,999 g/cm³ aralığındadır.
• Uçucu Yağ Oranı: En az %0,05 uçucu yağ içerir.
• Renk Verici Madde: İçeriğinde renk verici madde bulunmaz.

Isparta Gül Suyu’nun kalitesi, üretimde kullanılan Isparta Gülü’nün coğrafi sınırın iklim ve toprak özelliklerinden doğrudan etkilenir. Bölgenin havadar, bol ışık alan arazileri, hafif kumlu, tınlı, milli, organik maddece zengin ve süzek toprakları, gülün uçucu yağ verimini artırır. Özellikle çiçeklenme döneminde çiğ düşmesi, yağ verimini ve kalitesini olumlu yönde etkiler.

Üretim Süreci

Isparta Gül Suyu, Isparta Gülü’nün 5-10 Mayıs ile 1 Temmuz arasındaki çiçeklenme döneminde, sabah erken saatlerde (05:00-10:00) elle toplanan taze çiçeklerinden üretilir. Çiçekler, yumurtalığın altından kırılarak toplanır ve hızlıca damıtma işlemine alınır. Hasat sonrası bekleme süresi, uçucu yağ verimi ve kalitesini etkileyebileceğinden, damıtma işlemi genellikle gül tarlalarına yakın fabrikalarda gerçekleştirilir.

Üretim iki farklı yöntemle yapılır:

Köy Tipi Üretim

İmbik adı verilen basit distilasyon kazanlarında gerçekleştirilir. 15 kg taze gül çiçeğine 45 litre su eklenerek iki saat kaynatılır. Bu işlemle 15 litre distilat elde edilir. Toplam 45 kg çiçek işlendikten sonra, toplanan 45 litre distilat tekrar damıtılarak 15 litre konsantre distilat alınır. Gül yağı ayrıldıktan sonra kalan sıvı, Isparta Gül Suyu olarak kullanılır.

Endüstriyel (Fabrika) Tipi Üretim

Büyük kapasiteli kazanlarda yapılır. 500 kg gül çiçeğine 1,5 ton su eklenir (çiçek:su oranı 1:3). Çiçekler, kazanın alt kısmındaki ızgara üzerine yerleştirilir ve buharla ısıtılan suyla yaklaşık 1,5-2 saat damıtılır. Elde edilen 500 litre distilat, florentin kabında birikir. İlk distilasyonda “birinci yağ” (çiçek yağı) ayrılır, kalan yağ altı suyu Veronika sistemiyle ikinci kez damıtılır. İkinci distilasyondan sonra “ikinci yağ” (su yağı) ayrılır ve geriye kalan distilat Isparta Gül Suyu olarak ambalajlanır.

Ambalajlanan gül suyu, serin ve doğrudan güneş ışığı almayan ortamlarda saklanır. Ortalama 3-4 ton taze çiçekten yaklaşık 2 ton Isparta Gül Suyu elde edilir.

Coğrafi ve İklimsel Özellikler

Isparta Gülü’nün yetiştiği coğrafi sınır, gülün kalitesini belirleyen temel unsurlardandır. Bölgenin iklimi, ilkbaharda kurak, don ve kırağıdan uzak, çiçeklenme döneminde ise çiğ düşen bir yapıya sahiptir. Toprak yapısı hafif kumlu, tınlı, milli, derin, süzek ve organik maddece zengindir. Bu koşullar, gülün uçucu yağ verimini ve aromatik özelliklerini güçlendirir.

^{Isparta Gül Suyu (AA)}

Denetim ve Kalite Kontrol

Isparta Gül Suyu’nun üretimi, Isparta Ticaret Borsası koordinasyonunda, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Gül ve Aromatik Bitkiler Araştırma ve Uygulama Merkezi ile Süleyman Demirel Üniversitesi Doğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi’nden uzmanların yer aldığı üç kişilik bir denetim mercii tarafından yılda bir kez, mayıs-temmuz aylarında denetlenir. Gerektiğinde veya şikayet üzerine ek denetimler yapılır.

Denetim kriterleri şunlardır:

• Üretimde kullanılan güllerin tescilli Isparta Gülü olması (müstahsil makbuzları ve üretici avanslarıyla doğrulanır).
• Üretim metoduna uygunluk.
• Gül suyu numunelerinin uçucu yağ oranı, pH, asitlik sayısı ve yoğunluk analizlerinin standartlara uygunluğu.
• Isparta Gül Suyu ibaresi, logosu ve menşe adı ambleminin doğru kullanımı.

Analizler, Süleyman Demirel Üniversitesi veya diğer yetkin laboratuvarlarda yapılır. Ürün partilerinden alınan numuneler, faturalarla birlikte denetlenir.

Kullanım ve Ambalaj

Isparta Gül Suyu ibaresi ve logosu, ürün veya ambalaj üzerinde hologram etiket olarak yer alır. Eğer bu mümkün değilse, işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulur. Ürün, serin ve güneş ışığından uzak ortamlarda muhafaza edilmelidir.