Iyo Ham İpeği (Özgün adıyla: Iyoito), Japonya'nın Ehime Vilayeti'ne bağlı Seiyo Şehri'nde üretilen, geleneksel bir coğrafi işaretli ipek ürünüdür. Sıradan ham ipeklere kıyasla beyaz kamelya çiçeği gibi bir parlaklığa, yumuşak ve kabarık bir dokuya ve hacimli bir yapıya sahip olmasıyla tanınır.
Üretim Alanı ve Tarihçe
Iyo Ham İpeği'nin üretim alanı, Ehime Vilayeti'nin Seiyo Şehri'dir. Bu bölgenin elverişli coğrafi ve iklim koşulları sayesinde, ipekböcekçiliği endüstrisi Meiji Dönemi'nin başlarında (1900'ler civarı) başlamıştır. Endüstri, en parlak dönemini Şova Dönemi'nin başlarında (1930-1940'lar) yaşamıştır. Ancak yerli kimono talebinin azalması ve ucuz yabancı ipeğin yaygınlaşması sonucu bu geleneksel endüstri zamanla yok olmuştur. Günümüzde, Iyo Ham İpeği'nin geleneksel üretim yöntemi, kültürü ve üretimi sadece Nomura İpek Müzesi'nde sergilenmektedir ve müze aynı zamanda coğrafi işaretin başvuranı konumundadır.
Iyo Ham İpeği Hakkında (地理的表示産品情報発信サイト)
Özellikleri ve Kalitesi
Iyo Ham İpeği, kendine has üretim yöntemleri sayesinde diğer ham ipeklere göre üstün niteliklere sahiptir. İpek, beyaz kamelyaya benzeyen bir parlaklık, yumuşak ve kabarık bir doku ve hacimli bir yapı sunar. Kumaş haline getirildiğinde yumuşak ve sıcak bir his verir. Özellikle kimono olarak kullanıldığında gevşememesi ve obi (kuşak) olarak kullanıldığında ise sıkılaşması özellikleriyle de tanınır.
Üretim Yöntemi
Iyo Ham İpeği üretiminin temel ve ayırt edici özelliği, ısıtılıp kurutulmuş koza yerine ham koza kullanılmasıdır. Tipik evsel ipek üretiminde, koza ısıtılıp kurutularak ipekböceği pupasının güve olarak kozadan çıkması engellenir ve küf oluşumu önlenir; bu yöntem büyük miktarlarda hasat edilen kozaların uzun süreli muhafazası için uygundur. Ancak, Iyo Ham İpeği üreticileri, en iyi verimi almak için ham kozadan elde edilen ipeğin daha üstün olduğu fikrine dayanır. Bu nedenle, kozalar ham halde buzdolabında saklanır ve eski usul bir yöntemle işlenir. Koza, böcekler tarafından üretilen bir protein olduğu için en ufak bir ısı bile onu sertleştirir. Ham koza kullanımı, ipekböceklerinin ipeği S şeklinde fışkırtmasıyla oluşan iplik liflerindeki dalgalanmaların bozulmadan kalmasını sağlar, bu da diğer üretim alanlarından elde edilen ham ipeğe kıyasla hacimli bir yapıya sahip olmasını sağlar. Makaralama işlemi, Shikoku cordillera'dan elde edilen su ve geleneksel manuel makineler kullanılarak yapılır.
