İznik Gölü, Marmara Bölgesi'nin güneydoğusunda, Bursa il sınırları içinde yer alan, Türkiye'nin beşinci, Marmara Bölgesi'nin ise en büyük doğal gölüdür. Yüzölçümü 298 km² olan bu tektonik göl, deniz seviyesinden 85 metre yükseklikte yer almaktadır. Eski çağlarda "Askania" adıyla bilinen göl, İznik ve Orhangazi ilçeleri arasında yer alır ve tatlı suya sahiptir. Göl, kuzeyden güneye doğru derinliği artarak, en derin noktasında 65 metreye ulaşır. Gölde yayın balığı, levrek, sarı sazan ve gümüş balığı gibi türlerin avcılığı yapılmaktadır.

İznik Gölü, tarihsel olarak Hıristiyanlık dönemi ve Roma İmparatorluğu'nun izlerini taşıyan bir bazilika içerir. Bu keşif, 2014 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin yaptığı tarihî kültürel miras araştırmaları sırasında ortaya çıkmıştır. Sualtı arkeolojisi açısından önemli bir keşif olan bu bazilika, M.S. 4.-5. yüzyıla tarihlenmektedir. İznik Gölü'nün çevresinde yer alan İznik ilçesi, tarihi yapıları ve antik kalıntılarıyla da turistlerin ilgisini çeker.

^{Harita Gösterimi}

Coğrafya ve İklim

İznik Gölü, doğuda İznik ilçesi ile batıda Gemlik Körfezi arasında yer alır. Kuzeyinde Samanlı Dağları ve güneyinde Avdan Dağı ile çevrilidir. Gölün doğu-batı doğrultusunda uzunluğu yaklaşık 32 km, en geniş noktası ise 11,5 km’dir. Göl, çevresindeki alçak dağ sıralarının etkisiyle tektonik bir çöküntü çanağında yer alır ve bölgenin su toplama alanı 1.246 km²'dir. Gölün çevresi tarım alanları ve zeytinliklerle çevrilidir. Su toplama alanlarına besleyen başlıca akarsular ise Karadere ve Sölöz Deresi olarak bilinir. Göl, karstik kaynaklardan ve yağmur sularından beslenir.

İznik Gölü çevresi, Bursa ilinin önemli tarım bölgelerindendir. Zeytinlikler ve bağlar bu bölgedeki başlıca tarımsal faaliyetleri oluşturur. Gölden suyun alındığı sulama projeleri ve balıkçılık da yerel ekonominin temel unsurlarındandır. İznik Gölü, ayrıca turistlerin ilgisini çeken doğal bir alan olup çevresinde piknik alanları ve sosyal tesisler bulunur. Göl çevresindeki çadır turizmi ve günübirlik dinlenme alanları, bölgenin turistik cazibesini artırmaktadır.

Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem

İznik Gölü, zengin biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Göl, özellikle kuşlar açısından önemli bir yaşam alanıdır ve bu alanda nesli tehdit altında olan bazı türler bulunmaktadır. Örneğin, erguvani balıkçıl (Ardea purpurea), alaca balıkçıl (Ardeola ralloides) ve küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus) gibi kuşlar, gölde üreme dönemi boyunca önemli popülasyonlar oluşturur. Ayrıca, göl çevresinde yer alan meşe ormanları ve sazlık alanlar, ekosistem açısından büyük önem taşır.

Gölün suyu, bir zamanlar içme suyu olarak kullanılmıştır ve şu an balıkçılık faaliyetleriyle ekonomik katkı sağlanmaktadır. Gölün çevresindeki su kuşlarının ve bitki örtüsünün korunması için çeşitli ekosistem yönetimi çalışmalarına ihtiyaç vardır. Ancak, sulama projeleri ve yasadışı su alımı gibi durumlar bu biyolojik çeşitliliği tehdit etmektedir.

^{İznik Gölü (Kaynak: Bursa Kültür Portalı)}

Koruma Çalışmaları ve Tehditler

İznik Gölü, 1990 yılında Sit Alanı ilan edilmiştir. Göl çevresindeki biyolojik çeşitliliğin korunması adına çeşitli çalışmalar yapılmakta olsa da göl çevresindeki sulama projeleri, kirlilik ve yasadışı avcılık gibi tehditler devam etmektedir. Ayrıca, gölden yasa dışı su alımı ve çevre yerleşimlerin etkisi de önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Bu nedenle, göl çevresindeki ekosistemlerin korunması için daha fazla bilgilendirme ve koruma çalışmaları gerekmektedir.