Juno, NASA'nın New Frontiers programı kapsamında Jüpiter gezegenini incelemek üzere gönderdiği bir uzay sondasıdır. 5 Ağustos 2011'de fırlatılan ve 5 Temmuz 2016'da Jüpiter'in yörüngesine giren Juno'nun temel amacı, gezegenin oluşumunu, yapısını, atmosferini ve manyetosferini anlamaktır. Juno, Jüpiter'in kutupları üzerinden geçen benzersiz yörüngesi ve dış Güneş Sistemi'nde ana güç kaynağı olarak güneş panellerini kullanan ilk uzay aracı olmasıyla öne çıkar.

Görevin Amaçları

Juno'nun bilimsel hedefleri, Jüpiter'in kökeni ve evrimi hakkındaki temel sorulara cevap bulmak üzerine odaklanmıştır:

Oluşum: Jüpiter'in atmosferindeki su ve amonyak miktarını ölçerek gezegenin oluşum teorilerini test etmek.
Yapı: Gezegenin kütle dağılımını, yerçekimi ve manyetik alanlarını hassas bir şekilde haritalayarak katı bir çekirdeğe sahip olup olmadığını belirlemek.
Atmosfer: Atmosferin derinliklerindeki bileşimi, sıcaklığı, bulut hareketlerini ve diğer özellikleri incelemek.
Manyetosfer: Jüpiter'in devasa manyetik alanının kökenini araştırmak ve gezegenin kutup ışıklarının (aurora) oluşumunu sağlayan süreçleri incelemek.

Tasarım ve Donanım

Genel Yapı

Juno, görev sırasında stabilite sağlamak için kendi ekseni etrafında dönen, altıgen bir ana gövdeye sahiptir. Titanyumdan yapılmış bir radyasyon kasası (Juno Radiation Vault), sondanın hassas elektronik bileşenlerini Jüpiter'in yoğun radyasyon kuşaklarından korur.

Enerji Kaynağı

Juno'yu önceki dış gezegen görevlerinden ayıran en önemli özellik, enerji kaynağı olarak radyoizotop termoelektrik jeneratörler (RTG) yerine devasa güneş panelleri kullanmasıdır. Her biri yaklaşık 9 metre uzunluğunda olan üç büyük güneş paneli, Dünya yörüngesindekine kıyasla %4'ten daha az güneş ışığı alan Jüpiter'in yörüngesinde araca güç sağlamak için tasarlanmıştır. Bu, uzay mühendisliği açısından önemli bir başarıdır.

Bilimsel Aletler

Juno, görev hedeflerine ulaşmak için dokuz ana bilimsel aletle donatılmıştır:

Mikrodalga Radyometre (MWR): Jüpiter'in atmosferinin derinliklerine bakarak amonyak ve suyun yapısını ve dinamiklerini inceler.
Jovian Kızılötesi Auroral Haritalayıcı (JIRAM): Gezegenin atmosferinin üst katmanlarındaki auroraları ve kimyasal bileşimi inceler.
Manyetometre (MAG): Gezegenin güçlü manyetik alanını yüksek hassasiyetle haritalar.
Yerçekimi Bilimi (GS): Sondanın yörüngesindeki küçük değişimleri izleyerek Jüpiter'in içindeki kütle dağılımını anlamaya yardımcı olur.
JunoCam: Halkın katılımına açık, görünür ışıkta çalışan bir kameradır.

^{Juno (}^NasaJuno⁾

Görev Zaman Çizelgesi

Fırlatma ve Yolculuk

Juno, 5 Ağustos 2011'de Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri İstasyonu'ndan bir Atlas V roketi ile fırlatıldı. Jüpiter'e ulaşmak için beş yıllık bir yolculuk yaptı ve bu sırada hız kazanmak için Ekim 2013'te Dünya'dan bir kütleçekimsel yardım aldı.

Jüpiter Yörüngesine Giriş ve Bilim Operasyonları

5 Temmuz 2016'da Juno, yörüngeye giriş için ana motorunu 35 dakika boyunca ateşleyerek başarılı bir manevra gerçekleştirdi. Sonda, Jüpiter'in etrafında 53 günlük periyotlara sahip, oldukça eliptik bir kutup yörüngesine yerleşti. Bu yörünge, her "perijove" (yörüngedeki en yakın geçiş) sırasında gezegenin bulut tepelerine yaklaşık 4.200 kilometre kadar yaklaşmasına olanak tanırken, aynı zamanda gezegenin en tehlikeli radyasyon kuşaklarından uzak durmasını sağlar.

Görevin Uzatılması

Ana görevini başarıyla tamamlayan Juno'nun görevi NASA tarafından uzatılmıştır. Bu uzatılmış görev, sadece Jüpiter'e odaklanmakla kalmayıp, aynı zamanda uyduları Ganymede, Europa ve Io'ya yapılacak yakın geçişleri de içermektedir.

Önemli Keşifler

Kutup Siklonları: Juno, Jüpiter'in kuzey ve güney kutuplarında, daha önce hiç görülmemiş, geometrik desenler oluşturan devasa ve kalıcı siklon kümeleri keşfetti.
Atmosfer Derinliği: Büyük Kırmızı Leke'nin, bulut tepelerinin yüzlerce kilometre altına uzandığını ve atmosferin beklenenden çok daha derinlere indiğini ortaya çıkardı.
"Sığ Şimşek" ve Amonyaklı Dolu: Jüpiter'in şimşeklerinin, Dünya'dakinin aksine, amonyak-su karışımından oluşan "lapa topları" (mushballs) içeren sığ bulutlarda meydana geldiğini keşfetti.
Manyetik Alan: Jüpiter'in manyetik alanının daha önce modellenenden çok daha karmaşık, bazı bölgelerde beklenenden daha güçlü ve diğerlerinde daha zayıf olduğunu gösterdi.

Juno Uzay Aracı