Kadın Gazetesi, 1 Mart 1947 tarihinde "Sosyal-Siyasi-İçtimai Kadın Gazetesi" başlığıyla yayın hayatına başlamış haftalık bir gazetedir. Gazete, adından da anlaşılacağı üzere, kadınların toplumsal hayattaki yerini ve önemini vurgulamak, haklarını bilinçli bir şekilde kullanmalarını sağlamak ve çalışma hayatına teşvik etmek amacıyla yayımlanmıştır.
Kuruluş Amacı ve Felsefesi
Kadın Gazetesi, Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki kadın yayınlarının 1940'lı yılların başından itibaren moda ve magazin içerikli, kadına ev kadını ve iyi anne rolleri biçen yayınlar haline gelmesine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Gazetenin bu dönemdeki diğer kadın gazete ve dergilerinden temel farkı, içeriğinde siyasal ve sosyal konulara çok daha fazla yer vermesidir.
İlk sayısında gazetenin çıkış amacı şu sözlerle açıklanmıştır: "Kadınlığımızın düşünce, görüş ve isteklerine hizmet etmek için çıkıyoruz. Yuvayı dişi kuş yapar. Yurdun İçtimai ve İktisadi Davaları kadın elinin çevikliğine ve kadın yüreğinin hassaslığına daima muhtaçtır". Gazetenin kurucuları, Cumhuriyet inkılabının Türk kadınlığına zaten ileri dünya kadınlığı arasındaki yerini verdiğini, bu nedenle kadın-erkek eşitliği davası üzerine fikir yürütmeye gerek duymayacaklarını belirtmişlerdir. Gazetenin asıl hedefi, hakların teorik olarak verilmiş olmasının ötesinde, bu hakların fiiliyattaki geçerliliğini sağlamaktır. Gazetenin kurucusu ve başyazarı İffet Halim Oruz, "Davalarımız" başlıklı yazısında bu durumu siyasi, iktisadi ve içtimai olarak üç esas üzerinden sorgulamıştır: kadının çalışmasının ülkenin yapısına uygun olup olmadığı, şehirli kadının yeni durumunda bocalaması ve aile bütçesine yük olup olmaması, çocuğunu yetiştirmedeki eksiklikleri.
Gazete, kadını sadece bir anne veya ev kadını olarak görmek yerine, sosyal hayatın bir parçası olarak konumlandırmayı hedeflemiştir. Bu duruşunu, diğer kadın yayınlarının aksine bir dergi gibi küçük boyutlu ve kadın resimleriyle süslü olarak değil, bir gazete gibi büyük ebatta yayınlanmasıyla da göstermiştir. İffet Halim Oruz, bayilerle açık saçık kadın portreleri yapıştırmamak için mücadele ettiklerini belirtmiştir.
Yayın Hayatı ve Değişimi
Kadın Gazetesi, 1 Mart 1947'den 1967 yılına kadar yirmi yıl boyunca yayın hayatını sürdürmüştür. Bu süre, dönemin diğer kadın gazete ve dergilerine göre oldukça uzundur.
Yayın Günü Değişiklikleri: İlk altı ay Cumartesi günleri yayınlanmış. 18 Ağustos 1947'den itibaren İzmir Fuarı nedeniyle bir sayının Pazartesi günü yayınlanmasının ardından, Pazartesi günleri çıkmaya başlamıştır. Ancak Pazar günü gazeteyi basacak matbaanın tatil olması nedeniyle, 13 Ekim 1952'den itibaren Perşembe günleri yayınlanmıştır.
Yayın Süresi: Biçim ve içerik olarak değişmesine rağmen, gazete 1979 yılına kadar yayın hayatına devam etmiştir.
Yazar Kadrosu ve Kurucusu
Gazetenin kurucusu ve başyazarı İffet Halim Oruz'dur. Uzun yayın hayatı boyunca çok sayıda misafir yazar da gazeteye destek vermiştir. Yazar kadrosunda önemli isimler vardır Halide Nusret Zorlutuna, Hasene Ilgaz, Münevver Ayaşlı, Perihan Çambel, Cahide Üçok, Şuküfe Nihal Başar, Süreyya Ağaoğlu, Makbule Diblan, Lamia Onat, Kazım Nami Duru, Pakize İzzet Tarzi, Melahat Özgü ve Mualla Anıl bu isimlerin arasındadır.
İçerik ve Tematik Odaklanma
Kadın Gazetesi, kadınları her açıdan bilgilendirmeyi amaçladığı için siyasal, toplumsal ve ekonomik birçok konuya sayfalarında yer vermiştir. Bu özelliğiyle moda ve magazin ağırlıklı diğer kadın yayınlarından ayrılmıştır.
Politik ve Sosyal Konular
Gazetede Kadın haklarının savunulmasının yanı sıra, ülke içindeki günlük siyasi olaylara da değinmiştir.
Özellikle Türkiye'nin 1946'dan itibaren demokratikleşme sürecine girişi ve 1950 sonrası Demokrat Parti politikaları sayfalarında geniş yer bulmuştur. Kadınların yasal hakları olan seçme-seçilme hakkını kullanarak vatandaşlık görevlerini yerine getirmelerinin gerekliliğini vurgulamıştır. Gazete, 1946 İstanbul seçimlerinde kadınların kendi temsilcilerini seçememelerini eleştirmiştir.
Eğitim: Eğitimin toplumun temeli olduğuna inanmış, çocuk ve kadın eğitimi, eğitimdeki aksaklıklar ve çözüm yolları üzerine yazılar yayınlamıştır. Gazete yazarları bizzat eğitim toplantıları düzenleyerek Milli Eğitim Bakanlığı'na yardımda bulunmaya çalışmışlardır. Bu toplantılara okul müdürleri, felsefe ve pedagoji öğretmenleri, profesörler, doktorlar ve çeşitli meslek adamları katılmıştır.
Çalışma Hayatı: Kadınları çalışma hayatına sevk etmek, ekonomik hayattaki yerlerinin önemini vurgulamak gazetenin temel hedeflerindendir. 1946 sonrası kadınların çalışma hayatından uzaklaştırılması politikalarına karşı mücadele etmiş, kadınların ekonomik hayattaki etkinlikleri için mücadele etmiştir. Çorum Milletvekili ve gazete yazarı Hasene Ilgaz aracılığıyla hemşirelerin sosyal güvencesini sağlamak için kanun teklifi sunulmuştur.
Kadınlık Rolleri: Kadını sadece bir anne veya ev kadını olarak göstermek yerine sosyal hayatın bir parçası olarak konumlandırmıştır. Annelik rolünün önemi için çağdaş bilgiler verilmiş, modern kadının giyim ve yemek gibi alanlardaki yeni yönelimleri tanıtılmıştır. Ev kadınlarına yönelik çeşitli kurslar açmış ve bunların tanıtımını gazete sayfalarında yapmıştır.
Örnek Kadınlar: Kadının toplumdaki aktif rolünün öneminin anlaşılmasını sağlamak için "Dünya Kadınlığı" başlıklı bir köşe hazırlayarak tarih içerisinde ülkelerine toplumsal, siyasi, ekonomik, eğitim alanlarında önemli atılımlar kazandırmış başarılı kadınlardan örnekler vermiştir.
Özel Sayılar ve Köşeler: Bazı sayılarını sadece bir konuya (örneğin "Moda ve Lüks" veya İzmir Fuarı) ayırmıştır. "Yurdumuzu Tanıyalım" başlıklı köşede Türkiye'nin tarihi ve doğal zenginlikleri tanıtılmıştır. 10 Kasım, 19 Mayıs, 29 Ekim gibi özel günler için özel sayılar yayınlamıştır.
Türk Kadınlar Birliği ile İlişkisi
Kadın Gazetesi, Türk Kadınlar Birliği'nin bir yayın organı olarak faaliyet göstermiştir. Bu birlik, Cumhuriyet kadınının toplumsal hayatta daha etkin ve bilinçli olmasını sağlamak için çalışmıştır. 1953 yılında faaliyete geçen Kadın Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu'nun da kadınların sosyal durumunu araştırmak ve mevcut hakların etkin kullanımını sağlamak amacıyla kurulduğu belirtilmiştir.
