Kalecik çöreği, Ankara ilinin Kalecik ilçesi ile ün bağı olan geleneksel bir fırıncılık ürünüdür. İçerisinde ceviz ve yenibahar baharatı barındıran bu yöresel çörek, üç kat şeklinde hazırlanan hamurun her katının yağlanarak sarmal biçimde birleştirilmesi yöntemiyle üretilir. Bu çörek, çok eski zamanlardan beri özellikle bayramlar, düğünler, nişan ve kına gibi özel günlerde ikram edilmektedir. Tarihsel süreçte imece usulüyle taş fırınlarda yalnızca yöre halkının ihtiyacı için üretilirken, sahip olduğu kendine has nitelikler sayesinde günümüzde ticarileşmiştir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti olarak 560 numara ile 07.10.2020 tarihinde tescil edilmiştir.

Ürün Özellikleri

Kalecik çöreği, içerisinde kullanılan ceviz ve yenibahar baharatının sağladığı kendine özgü lezzet ve yapı ile tanınır. Üretim sürecinde kullanılan hamur, özel amaçlı buğday unu, tuz, yaş maya ve su ile hazırlanır ve en az 25-30 dakika yoğrularak kulak memesi kıvamına getirilir. Çöreğin iç yapısının çekici görünmesi amacıyla kullanılan ceviz içinin beyaz ve yağlı olması önem taşır. Üretim tekniği gereği hamur, oklava veya hamur açma makinesi yardımıyla üç kat geniş dairesel şekillerde açılır ve her kat orta sıcaklıktaki sıvı ve katı yağ (margarin) karışımı ile yağlanır.

Üretim Metodu

Kalecik çöreğinin hazırlanması şu adımları içerir:

• Yaklaşık 650 g baklavalık böreklik özel amaçlı buğday unu, 10 g tuz, 10 g yaş maya ve yeterli su ile mayalı hamur hazırlanır. Un, hamur öncesinde ince elekten elenir.
• Hamur, 25-30 dakika yoğrularak kulak memesi kıvamına ulaşır.
• Yoğrulan hamur pazılara ayrılır, kuru bez altında üstü kapalı olarak 5-10 dakika dinlendirilir.
• Hamur, geniş yuvarlaklar halinde üç kat açılır.
• Her kat, ılık sıvı ve katı yağ karışımıyla yağlanır ve üst üste konulur.
• Üçüncü katın üzerine yaklaşık 200 g orta kalınlıkta dövülmüş ceviz içi ve 5 g yenibahar baharatı serpilir.
• Hazırlanan bu katmanlı hamur, ustalıkla yuvarlanıp katlanarak bükülür ve sarmal biçimde dolandırılıp yuvarlak şekle getirilir.
• Hamurun yüzeyine parlaklık vermesi için çırpılmış yumurta ve sıvıyağ karışımı sürülür.
• Pişmeye hazır çörek, odunlu, gazlı veya elektrikli fırında yaklaşık 30 dakika süreyle pişirilir.
• Ürün, günlük olarak üretilir ve streç film ambalajlı veya ambalajsız satılır. Tazeliğini koruması amacıyla pamuklu bez üzerinde dinlendirilerek muhafaza edilir.

Coğrafi Sınır

Kalecik çöreğinin kendine has üretim yöntemi, ustalık gerektiren becerisi ve uzun yıllardır süregelen üretim geleneği nedeniyle oluşan ün bağı sebebiyle, ürünün tüm üretim aşamalarının belirtilen coğrafi sınır içerisinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Coğrafi sınır, Ankara ili Kalecik ilçesi olarak belirlenmiştir.

Denetim

Ürünün tescil özelliklerine uygunluğunu kontrol etmek amacıyla denetimler, Kalecik Belediyesi koordinasyonunda gerçekleştirilir. Denetim merci, Kalecik Belediyesi, Kalecik İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Ankara Üniversitesi Kalecik Meslek Yüksek Okulundan birer kişinin katılımıyla oluşturulan üç kişilik bir ekiptir. Denetimler, düzenli olarak yılda bir kez yapılır; şikâyet veya gerekli görülen durumlarda ise sıklık artırılabilir.

Denetim sırasında kontrol edilen hususlar şunlardır:

• Kullanılan hamurun mayalı olma durumu.
• Üretim malzemelerinin türü ve oranlarının tescil şartlarına uygunluğu.
• Kullanılan ceviz içinin yağlı ve beyaz olması şartının yerine getirilip getirilmediği.
• Hamur hazırlama ve açma dışındaki işlemlerin ustalıkla elle yapılıp yapılmadığı.
• Çöreklerin fırınlarda pişirilip pişirilmediği.
• Kalecik çöreği ibareli logo ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu.

Denetim mercii, denetim faaliyetleri sırasında kamu veya özel kuruluşlardan uzman gerçek veya tüzel kişilerden destek alabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren kurum, yasal hakların korunması için hukuki süreçleri yürütmekle sorumludur.