Kalkınma ve Barış için Uluslararası Spor Günü, her yıl 6 Nisan’da uluslararası düzeyde gözlemlenen bir gündür. Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen bu gün, sporun toplumsal gelişim, barış ve kapsayıcılık alanındaki katkılarını tanımak amacıyla düzenlenir. Gün, sporun engelleri aşma, sosyal dışlanmayı azaltma, cinsiyet, yaş ve ırk temelli eşitsizlikleri ele alma ve toplumsal uyumu güçlendirme kapasitesini görünür kılar.

Tarihçe

6 Nisan, 2013 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 67/296 sayılı kararı ile Kalkınma ve Barış için Uluslararası Spor Günü olarak ilan edilmiştir. Kararda sporun eğitim, sağlık, toplumsal gelişim ve barışa katkısı vurgulanmış; sporu insan haklarının ilerlemesine ve eşitlikçi toplumların oluşumuna hizmet eden bir araç olarak tanıma yönünde Birleşmiş Milletler’in artan ilgisi ifade edilmiştir.^【1】 

Genel Kurul, geçmişte olimpik ideali ve sporun barış ile gelişime katkısını konu alan karar ve deklarasyonlara atıfta bulunmuştur. Bunlar arasında 1993–2012 yılları arasında alınan kararlar, 2005 Dünya Zirvesi’nde sporun kalkınma hedeflerine katkısı ve 2011’de sağlıklı yaşam için fiziksel aktivitenin teşviki yer almaktadır. Genel Kurul ayrıca, Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin sporun barış ve sağlıklı yaşamın teşvikinde oynadığı rolü ve Uluslararası Paralimpik Komite’nin engelli sporunun algısını değiştirmedeki katkısını tanımıştır.

Amaç ve Önemi

Günün amacı, sporun toplumları birleştiren ve olumlu değişimi teşvik eden rolünü görünür kılmaktır. Spor aracılığıyla eşit fırsatlar yaratılması, stereotiplerin kırılması ve kapsayıcı toplumların güçlendirilmesi hedeflenir.

UNESCO, sporun sosyal kapsayıcılık, cinsiyet eşitliği ve gençlerin güçlendirilmesinde etkili bir araç olduğunu belirtmektedir. Spor, bireylere adil oyun, takım ruhu ve dayanışma değerlerini kazandırmasının yanı sıra toplumsal fayda sağlar. Üniversite sporları, dayanışma, saygı ve kendini aşma değerlerini genç nesillere aktarma rolü üstlenir.

Spor, sosyal dışlanma, cinsiyet, yaş ve ırk temelli eşitsizlikler gibi toplumsal sorunlarla mücadelede işlev görür. Engellilerin spor ve fiziksel eğitime erişimini artırmaya yönelik Paris 2024 Çağrısı gibi girişimler, bu kapsayıcılığı güçlendirmeyi hedeflemektedir. Üniversite sporları, 1923’ten itibaren toplumsal uyum ve kalkınma ilkelerini destekleyen bir alan olarak devam etmektedir.

Uluslararası Etkinlikler ve İş Birlikleri

Her yıl 6 Nisan’da New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nde, Monako Prensliği ve Katar Devleti Daimi Misyonları ile BM Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı, Küresel İletişim Departmanı ve BM Kadınlar iş birliğiyle etkinlikler düzenlenmektedir. Bu etkinlikler, sporun toplumsal kapsayıcılık, cinsiyet eşitliği, yaşlı sağlığı ve ırk eşitliği konularındaki rolünü tartışma platformu sağlar.

UNESCO, ulusal otoriteler ve spor paydaşlarıyla iş birliği içinde, sporun toplumsal kapsayıcılık ve eşitlik aracına dönüştürülmesini destekleyen programlar yürütmektedir. Üniversite sporları ve paralimpik etkinlikler, sporun sosyal kapsayıcılık ve toplumsal uyum aracısı olarak işlevini pekiştirmektedir.