Kambur balina (Megaptera novaeangliae), Balaenopteridae (rorquals) familyasına ait, Megaptera cinsinin tek türü olan bir balenli balina türüdür. Yaygın adını, sırtındaki belirgin kamburdan almıştır. Bilimsel cins adı olan Megaptera "büyük kanatlı" anlamına gelir ve bu ismi uzun göğüs yüzgeçlerine borçludur.
Fiziksel Özellikler
Yetişkin kambur balinalar yaklaşık 60 feet'e (yaklaşık 18 metre) kadar uzunluğa ve 40 tona kadar ağırlığa ulaşabilir. Genel olarak dişiler erkeklerden büyüktür, bu durumun gözlendiği az sayıdaki memeli türünden biridir. Vücutları esas olarak siyah renktedir, ancak bireylerin göğüs yüzgeçlerinde, karınlarında ve kuyruk yüzgeçlerinin alt kısımlarında farklı miktarlarda beyaz renk bulunur. Güney Yarımküre'deki balinalar, Kuzey Yarımküre'dekilere göre genellikle fazla beyaz lekeye sahiptir. Belirgin dış özellikleri arasında yüzgeçlerinin boyutu, kuyruklarının rengi ve şekli ile sırt yüzgecinin şekli yer alır. Göğüs yüzgeçleri uzundur ve vücut uzunluğunun neredeyse üçte biri kadar olabilir. Yüzgeçlerin ön kenarlarında yumrular (tüberküller) bulunur ve bu tüberküllerin sinir bakımından zengin olduğu için duyusal bir işlevi olabileceği düşünülmektedir. Kuyruk yüzgeçleri kelebek şeklindedir, 18 feet'e (yaklaşık 5.5 metre) kadar genişliğe ulaşabilir ve tırtıklı bir arka kenara sahiptir. Kuyruk yüzgecinin altındaki gri ve beyaz pigmentasyon desenleri her hayvana özgüdür ve bireyleri tanımlamak için "parmak izi" olarak kullanılır. Kambur balinalar, boyutlarına göre en yüksek yağ kalınlığına sahip balina türüdür.
Kambur Balina (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)
Bilimsel Sınıflandırma ve İsimlendirme
Kambur balina (Megaptera novaeangliae), Balaenopteridae (rorquals) familyasına ait bir balenli balina türüdür ve Megaptera cinsinin tek türüdür. Bu tür, Animalia (hayvanlar âlemi) içerisinde Chordata (kordalılar) şubesine ve Mammalia (memeliler) sınıfına mensuptur. Kambur balina ismini sırtındaki belirgin kamburdan alır. Cins adı olan Megaptera, uzun göğüs yüzgeçlerine atıfta bulunarak "büyük kanatlı" anlamına gelir. Tür adı olan novaeangliae ise "Yeni İngiltere" anlamına gelmekte olup, Avrupalı balina avcılarının onlarla ilk karşılaştığı yere atıfla ya da Mathurin Jacques Brisson'ın bu türü Yeni İngiltere kıyılarında düzenli olarak görmesi nedeniyle verilmiştir. İlk olarak Mathurin Jacques Brisson tarafından 1756'da tanımlanmış, mevcut tür adı olan novaeangliae ise 1932'de Remington Kellogg tarafından Borowski'nin 1781 tarihli tanımlamasına atıfla yeniden kullanılmıştır.
Coğrafi Menzil ve Yaşam Alanı
Kambur balinalar, kutup sularından tropikal sulara kadar tüm dünyadaki büyük okyanuslarda yaşarlar. Coğrafi menzilleri Atlantik, Arktik ve Pasifik Okyanusları ile Antarktika ve Bering Denizi'ni çevreleyen suları içerir. Bu tür, gezegendeki en uzun göçlerden birini gerçekleştirir. Tipik olarak, kış aylarında çiftleşme ve yavrulamak için ekvatora yakın sığ, sıcak tropikal sulara göç ederken, yaz aylarını ise beslenmek için soğuk ve verimli yüksek enlem beslenme alanlarında geçirirler. Bazı popülasyonların tropikal üreme alanlarından beslenme alanlarına kadar 8.000 kilometre yüzdüğü kaydedilmiştir. Kuzey Pasifik'teki bazı kambur balinalar, Alaska'dan Hawai'i'ye 3.000 millik (yaklaşık 4.800 km) göçü 28 gün gibi bir sürede tamamlayabilmektedir. Göç sırasında kıyı ve derin okyanus sularında bulunurlar. Kambur balina popülasyonları genellikle izole yedi ayrı güney yarımküre türü, Kuzey Pasifik'te iki tür ve Kuzey Atlantik Okyanusu'nda iki tür olmak üzere birkaç popülasyon segmentine ayrılmıştır. Arap Denizi'ndeki yerleşik bir popülasyonun ise 70.000 yıldır izole olduğu tahmin edilmektedir.
Kambur Balina (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)
Davranış ve Diyet
Kambur balinalar ilkbahardan sonbahara kadar beslenirler ve kışı geçirmek için yağ (blubber) depolarlar. Esas olarak karides benzeri kabuklular (kril), kopepodlar, diğer planktonlar ve küçük sürü balıkları ile beslenirler. Küçük balıklar arasında ringa balığı, kapelin, kum mızrağı ve Atlantik uskumrusu bulunur. Balenli plakalarından okyanus suyu süzerek avlarını elek görevi gören bu yapılarla yakalarlar. Avlanma stratejileri arasında kabarcıklar, sesler, deniz tabanı ve yüzgeçleri kullanarak avlarını şaşırtma ve çevreleme teknikleri yer alır. Beslenme yöntemlerinden biri, havayı kullanarak avı yoğunlaştıran ve balinaların dairesel kabarcık ağından yukarı doğru fırlarken yuttuğu "grup koordineli kabarcık ağıyla beslenme"dir. Bu teknikle 20 metreye kadar dalış yapabilirler. Kambur balinalar yüzeyde aktiftirler; sudan dışarı atlama (breaching), göğüs yüzgeçleri veya kuyruklarıyla yüzeye vurma (lobtailing/flipper slapping) gibi davranışlar sergilerler. Tipik olarak küçük gruplar halinde görülürler ve anne-yavru çiftleri dışında grupları en fazla birkaç hafta bir arada kalır.
Üreme ve Yaşam Döngüsü
Kambur balinaların yaşam süresi yaklaşık 80 ila 90 yıl arasındadır. Cinsel olgunluğa genellikle 4 ila 5 yaşları arasında ulaşırlar. Üreme mevsimi kışın tropikal sularda gerçekleşir. Gebelik süresi 11 ila 11.5 ay sürer ve dişiler ortalama olarak her 2 ila 3 yılda bir tek bir yavru doğurur. Yavrular yaklaşık 4 ila 5 metre uzunluğunda ve 680 kg kütle ile doğarlar. Anneler, yavrularını koruyarak yaklaşık bir yıl boyunca yanlarında tutarlar. Erkek kambur balinalar, kış üreme mevsimi boyunca kompleks şarkılar üretirler. Bu şarkılar 100 Hz ile 4 kHz arasında değişen frekanslara sahiptir ve yedi saate kadar uzunlukta kaydedilmiştir. Şarkıların işlevi tartışmalı olsa da, diğer balinaların yerini bulmaya yarayan yankılanma özelliklerine sahip olabileceği düşünülmektedir.
Kambur Balina (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)
Koruma Durumu ve Tehditler
Ticari balina avcılığı, kambur balina popülasyonlarını tarihsel seviyelerin %95'inden fazlasına düşürerek azaltmıştır. 1985’ten beri yürürlükte olan Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu’nun ticari hasat yasağı, popülasyonun toparlanmasında rol oynamıştır. Günümüzde tür, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından En az endişe verici (Least Concern) olarak sınıflandırılmıştır. Ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde Tehlike Altındaki Türler Yasası (ESA) kapsamında, Orta Amerika ve Batı Kuzey Pasifik popülasyon segmentleri tehlikede (Endangered) olarak listelenirken, Meksika popülasyon segmenti tehdit altında (Threatened) olarak listelenmiştir. Türün karşı karşıya olduğu başlıca tehditler arasında balıkçılık ekipmanlarına takılma, gemi çarpışmaları (yoğun kıyı bölgelerinde), gemi kaynaklı taciz ve su altı gürültüsü yer almaktadır. Ayrıca, iklim değişikliği, beslenme alanlarındaki deniz buzunun dağılımını etkilemesi nedeniyle yüksek enlem bölgelerinde tehditlerden biri olarak kabul edilmektedir. Kambur balinaların ana doğal avcıları orkalardır (katil balinalar). Bedenleri genellikle deniz minareleri ve balina bitlerine ev sahipliği yapar.
