Kangal Koyunu, Türkiye’nin Sivas ili Kangal ilçesi merkezli olmak üzere, Sivas, Malatya ve çevre illerde yetiştirilen, Akkaraman ırkının bir alt varyetesine mensup bir koyun ırkıdır. Bölgenin doğal koşullarına uyum sağlamış, dayanıklı, iri yapılı ve yüksek verimli bir ırk olarak dikkat çeker. Et, süt ve yapağısından faydalanılır. 3 Ağustos 2002 tarihinde Resmi Gazete’de ilan edilerek coğrafi işaret olarak tescil edilmiştir.

^{Kangal Koyunu (Sivas Valiliği)}

Genel Özellikler

Kangal Koyunu, Akkaraman ırkının diğer varyetelerine göre daha iri yapılı ve bölge koşullarına daha uyumludur. Göz çevresinde, burun etrafında ve ayaklarda görülen siyah lekeler ile burnunun bombeli yapısı, bu ırkı diğerlerinden ayıran temel özelliklerdir. Vücut örtüsü genellikle beyaz veya kirli beyaz renkte olup, yer yer krem tonları ve siyah lekeler görülebilir. Yapağısı kaba ve kırışık yapıdadır.

Fiziksel Özellikler

Kangal koyununun baş ve yüz yapısı oldukça karakteristiktir. Burun kısmı bombelidir ve burun ile göz çevresinde siyah lekeler bulunur. Baş uzun, dar ve tüysüz bir yapıya sahiptir. Kulaklar ise uzun olup sarkık şekilde durur.

Vücut yapısı yandan bakıldığında dikdörtgen biçimindedir. Erkeklerde göğüs kısmı genişken, dişilerde daha dardır. Bacaklar uzun, sağlam ve tüysüzdür. Ayrıca ayaklarda zaman zaman siyah lekeler görülebilir.

Kuyruk yapısı da dikkat çekicidir. Kuyruk yağlıdır ve ince uç kısmı “S” şeklinde kıvrılır. Ergin koçlarda kuyruk ağırlığı 20 kilograma kadar çıkabilmektedir. Ancak genel olarak 4 ila 8 kilogram arasında değişir.

Kangal koyunlarında boy ve ağırlık değerleri cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Dişiler doğumda 35-40 cm cidago yüksekliğine ve 2.5-4.5 kg canlı ağırlığa sahiptir. Üç aylıkken 48-52 cm boya ve 18-23 kg ağırlığa ulaşırlar. Altı aylık olduklarında boyları 65-70 cm, ağırlıkları 35-40 kg’dır. On iki aylık dişiler 70-75 cm boya ve 50-55 kg ağırlığa ulaşırken, 36 aylık olduklarında 73-80 cm boya ve 70-75 kg ağırlığa erişirler.

Erkeklerde ise doğumda cidago yüksekliği yine 35-40 cm, canlı ağırlık ise 4-5 kg’dır. Üç aylıkken 50-55 cm boya ve 20-25 kg ağırlığa ulaşırlar. Altı aylık olduklarında boyları 65-70 cm, ağırlıkları 40-45 kg’dır. On iki aylık erkekler 75-80 cm boya ve 70-75 kg ağırlığa sahiptir. 36 aylık olduklarında ise 80-90 cm boya ve 90-115 kg ağırlığa kadar gelişim gösterirler.

^{Kangal Koyunu (Sivas Valiliği)}

Üreme ve Doğum

Kangal Koyunu’nda gebelik süresi 145-155 gün arasında değişir. Yeni doğan kuzular, vücutları kurutulduktan sonra hemen emzirilerek ağız sütü almaları sağlanır. Östrus döngüsü sonbaharda, gün ışığı ve sıcaklığın azaldığı dönemde gerçekleşir; döngü 16-17 gün, östrüs süresi ise 16 saattir. Dişiler, doğumdan sonraki ikinci sıfat sezonunda, yaklaşık 15-16 aylıkken koça bırakılır. Doğum oranı elde sıfat yönteminde %94’tür. Ortalama yavru sayısı 1.30 olup ikizlik oranı %30’dur. Yaşama gücü oranı 30. günde %96, 90. günde (sütten kesimde) %90’dır. Tekiz kuzuların doğum ağırlığı 4.8 kg olup, 90. günde 24 kg, 180. günde 36 kg canlı ağırlığa ulaşır.

Beslenme

Kangal Koyunu’nun beslenmesi büyük ölçüde meraya dayalıdır. Doğumdan sonra kuzular bir hafta boyunca anneleriyle birlikte kapalı alanda tutulur. Ardından, hava ve mera koşulları uygunsa, anneleriyle birlikte meraya çıkarlar.

Coğrafi Kapsam ve Denetim

Kangal Koyunu’nun coğrafi sınırı, Sivas’ın Kangal ilçesi merkezli olup Sivas, Malatya ve çevre illeri kapsar. Denetim, Sivas İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden bir kişi, Kangal İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden iki veteriner hekim ve Kangal Kaymakamlığı’ndan bir kişi olmak üzere toplam dört kişilik bir kurul tarafından yürütülür. Denetimler, yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; şikayet üzerine veya ihtiyaç duyulduğunda ek denetimler gerçekleştirilir. Denetim raporları, 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca Türk Patent ve Marka Kurumu’na sunulur.