Karamürsel, Türkiye’nin Kocaeli iline bağlı bir kıyı ilçesidir. İzmit Körfezi’nin güney kıyısında, Armutlu Yarımadası’nın batı ucu yakınlarında yer alan Karamürsel, hem tarihî bir geçiş güzergâhı hem de denizcilik açısından köklü bir merkezdir. Tarihsel süreçte Osmanlı Donanması'nın temellerinin atıldığı yer olarak kabul edilen ilçe, günümüzde tarım, turizm ve denizcilikle varlığını sürdürmektedir.

^{Karamürsel Limanı Üstten Görünümü (Pexels)}

Coğrafi Yapı ve İdari Sınırlar

Karamürsel, doğuda Gölcük, batıda Yalova il sınırları ile çevrilidir. İzmit Körfezi boyunca uzanan kıyı şeridi ve Samanlı Dağları'nın kuzey yamaçlarında yer alan kırsal alanları ile doğal ve coğrafi çeşitlilik arz eder. Yüzölçümü 262 km² olan ilçenin kıyı boyunca uzanan yerleşim dokusu, sahil turizmine elverişli bir yapı sergiler. İlçede 27 mahalle bulunmaktadır.

^{Karamürsel Sahili (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi)}

Tarihî Arka Plan

Karamürsel’in yerleşim tarihi antik çağlara dayanmaktadır. Roma ve Bizans dönemlerinde "Prainetos" adıyla anılan bölge, küçük bir liman ve balıkçı yerleşimi olarak varlık göstermiştir. 14. yüzyıl başlarında Osmanlı akınlarının Anadolu’da genişlediği dönemde, Orhan Gazi tarafından bölgeye gönderilen Mürsel Alp komutasındaki birlikler, bölgeyi fethetmiştir.

Mürsel Alp, yalnızca bir askerî lider değil; aynı zamanda Osmanlı denizciliğinin kurucularındandır. Osmanlı Devleti’nin ilk donanması burada kurulmuş, ilk kadırgalar bu kıyıda yapılmış ve ilk tersane yine bu bölgede inşa edilmiştir. “Kara” ünvanı, kendisine denizcilikteki üstün başarısı nedeniyle verilmiş ve bu ünvan zamanla “Karamürsel” olarak ilçeye isim olmuştur.

Sosyoekonomik Yapı

Tarım ve Hayvancılık

İlçede kırsal alanda yaşayan halk, geleneksel olarak tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Zeytin, mısır, meyve ve sebze üretimi yaygındır. Bahçecilik, küçük çaplı seracılık ve yerel üretim, kırsal mahallelerde hâlen temel geçim kaynakları arasındadır.

Denizcilik ve Balıkçılık

Karamürsel, Osmanlı'dan bu yana denizcilikle özdeşleşmiş bir yerleşimdir. Günümüzde amatör ve küçük ölçekli balıkçılık faaliyetleri İzmit Körfezi çevresinde sürmektedir. Sahil kesimindeki iskeleler, liman yapıları ve kıyı balıkçı tekneleri, ilçenin bu yönünü canlı tutmaktadır.

Turizm ve Hizmet Sektörü

Sahil şeridinde yer alan plajlar, yürüyüş yolları, rekreasyon alanları ve kafeteryalar, yerli turizmi destekleyen unsurlar arasında yer alır. Özellikle yaz aylarında İstanbul gibi metropollere yakınlığı sayesinde günübirlik turizm hareketliliği yaşanır.

^{Karamürsel Altınkemer Plajı (AA)}

Kültürel ve Gastronomik Değerler

Geleneksel Yemekler

Karamürsel mutfağı, Marmara bölgesinin deniz ve kırsal özelliklerini bir arada barındırır. Deniz ürünleri başta olmak üzere zeytinyağlılar, yoğurtlu yemekler ve hamur işleri öne çıkar. İlçede en çok bilinen özgün yemeklerden biri simit dolmasıdır.

Simit dolması, içi oyularak hazırlanmış susamlı simitlerin, kıymalı harçla doldurulup fırınlanması veya kızartılması esasına dayanır. Geleneksel olarak bayram sabahları, düğün günlerinde ya da özel misafirler için hazırlanır. Kıyma, soğan, baharatlar ve bazen cevizle zenginleştirilen iç harç, simitlerin içine doldurulup üzeri salça sosu veya tereyağlı domates sosuyla kaplanarak fırında pişirilir. Yöresel hafızada önemli yer edinmiş olan bu yemek, Karamürsel mutfağının temsilcisi olarak tanınır.

Bunun yanı sıra;

• Karamürsel simidi, sade veya susamlı olarak tüketilir ve sabah kahvaltılarında yerini alır.
• Ev yapımı erişte, tarhana ve turşular, kırsal kesimde sürdürülen geleneksel mutfak kültürünün ürünleridir.
• Zeytinyağlı enginar, bakla, biber dolması gibi Marmara’ya özgü tatlar da yerel sofralarda sıklıkla yer bulur.

^{Simit Dolma (AA)}

El Sanatları ve Meşhur Ürünler

Karamürsel’in kırsal kesimlerinde kadınlar tarafından üretilen el işi ürünler, kilim, dantel ve örgü gibi geleneksel el sanatları yaşatılmaktadır. Ayrıca Karamürsel’in adını taşıyan “Karamürsel sepeti”, zamanında Osmanlı donanmasında kullanılan bir taşıma aracı olup bölgesel bir semboldür.

^{Karamürsel Sepeti (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur)}

Yağlı Güreş Kültürü

Karamürsel, yalnızca denizcilik ve tarımla değil, aynı zamanda geleneksel Türk güreşi ile de tanınan bir ilçedir. Osmanlı'dan günümüze uzanan yağlı güreş kültürü, Karamürsel’de düzenli olarak gerçekleştirilen yerel turnuvalar, festivaller ve anma etkinlikleriyle canlı tutulmaktadır.

Karamürsel’de yetişen pek çok güreşçi, Kırkpınar gibi ulusal düzeydeki müsabakalarda boy göstermiş, bazıları başpehlivan ünvanını elde etmiştir. İlçede güreş meydanı, pehlivan anıtı gibi yapılar bulunmasa da bu spor, halk arasında saygınlıkla anılan ve genç nesillere aktarılan bir miras niteliğindedir. Pehlivanlık kültürü, sadece sportif bir faaliyet değil, aynı zamanda dayanışma, ahlak, tevazu ve fiziksel direncin öne çıktığı geleneksel bir erkeklik eğitim süreci olarak da kabul edilir. Karamürsel’deki kırsal mahallelerde bu kültür, düğünler ve panayırlarla birleşerek sosyal hafızada önemli bir yer tutar.

^{Yağlı Güreş (Pexels)}

Önemli Yerler ve Tarihî Alanlar

Karamürsel Alp Türbesi: İlçenin merkezinde yer alan ve Osmanlı’nın ilk donanma komutanı olan Karamürsel Alp'e ait olan türbe, tarihî kimliğin simgesidir.

Karamürsel Sahili: Geniş yürüyüş alanları, sosyal donatılar, plajları ve iskeleleriyle ilçe halkının sosyal yaşamında önemli yer tutar.

Doğal piknik alanları: Samanlı Dağları eteklerinde ve kıyıya yakın bölgelerde mesire alanları ve ormanlık yürüyüş parkurları yer alır.

^{Karamürsel Bey Anıt Mezarı (Kocaeli Valiliği)}

1999 Marmara Depremi

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen büyük Marmara Depremi, Karamürsel'de ciddi yıkıma yol açmıştır. İlçede 164 kişi hayatını kaybetmiş, çok sayıda bina hasar görmüştür. Deprem sonrasında yapılan yeniden inşa ve kentsel dönüşüm çalışmaları ile modern konut alanları oluşturulmuş; ilçede yapı güvenliği ön planda tutulmuştur.

Günümüzde Karamürsel

Günümüzde Karamürsel, hem tarihî kimliği hem de kıyı yaşamı ile Marmara'nın ilçelerinden biri olarak varlığını sürdürmektedir. Kocaeli ilinin gelişen ilçeleri arasında yer alan Karamürsel, ulaşım ağları ve sahil turizmine yönelik yatırımlarla gelişmektedir. İlçe, kültürel sürekliliğini koruyarak modernleşme sürecinde denge arayan bir yerleşim karakteri göstermektedir.