Kayaşehir, Nevşehir il merkezinde, Nevşehir Kalesi’nin eteklerinde yer almaktadır. Alan, 2014 yılında Nevşehir Belediyesi ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yürütülen “Nevşehir Kalesi ve Çevresi Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında başlatılan çalışmalar sırasında ortaya çıkarılmıştır. Kentsel dönüşüm sürecinde yapılan kazılar sonucunda, yerin altında çok katmanlı ve çok işlevli bir yerleşim yapısının bulunduğu tespit edilmiştir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sit alanı olarak tescillenen bölge, 2015 yılından itibaren arkeolojik kazı, temizlik ve restorasyon çalışmalarına sahne olmuştur. Alanda şimdiye kadar 6. yüzyıla tarihlenen bir manastır, 12. yüzyıldan kalma freskli bir kilise, çok sayıda kaya mezarı, geçitler, tüneller ve çeşitli mekânlar gün yüzüne çıkarılmıştır. Yapılan incelemelere göre Kayaşehir, Bizans, Roma, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait izler taşımakta ve bu nedenle çok katmanlı bir yerleşim alanı olarak değerlendirilmektedir.

^{Kayaşehir (Anadolu Ajansı)}

Özellikleri

Kayaşehir, Nevşehir Kalesi’nin çevresinde yaklaşık 400 bin metrekarelik bir alana yayılmıştır. Kazı çalışmaları sonucunda binin üzerinde kaya oyma mekân ortaya çıkarılmıştır. Bu yapılar arasında ibadet alanları, mezarlar, sarnıçlar, yaşam alanları, at ahırları, hava bacaları ve tüneller yer almaktadır.

Nevşehir Müzesi yetkililerinin açıklamasına göre, kazılar sonucunda toplam 1271 arkeolojik eser bulunmuş ve bu eserler müzeye teslim edilmiştir. Alanın bazı bölümleri yedi katlı bir yeraltı yerleşimi görünümündedir. Yapılar, doğal kayaların oyulması suretiyle oluşturulmuş ve büyük bir kısmı yamaç boyunca basamaklı olarak sıralanmıştır.

^{Kayaşehir (Anadolu Ajansı)}

Mimarisi

Kayaşehir, Kapadokya bölgesine özgü kaya oyma mimarisiyle şekillenmiştir. Alanda tespit edilen yapılar, çoğunlukla tüf kaya kitlesine oyulmuş odalardan oluşmaktadır. Yapıların çoğu çok odalı konutlar, toplu yaşam alanları, depo ve ahır gibi işlevsel bölümler olarak düzenlenmiştir.

Alanda bulunan dini yapılardan biri 6. yüzyıla ait manastır yapısıdır; ayrıca 12. yüzyıla tarihlenen ve içerisinde Hz. İsa’nın doğumunu anlatan freskler bulunan bir kilise tespit edilmiştir. Bu fresklerin Bizans sanatına özgü tekniklerle yapıldığı belirtilmiştir.

Geçit tünelleriyle birbirine bağlanan çok sayıda odanın, hem gündelik yaşam hem de savunma amaçlı kullanıldığı ifade edilmektedir. Alanın üst kotlarında hava bacaları ve sarnıç sistemleri de yer almaktadır. Kaya yerleşimi yamaç boyunca katmanlı bir yapıya sahiptir.

^{Kayaşehir (Anadolu Ajansı)}