Kâzım Karabekir Müzesi, İstanbul’un Beykoz ilçesinde yer alan, Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli asker ve devlet adamlarından Kâzım Karabekir Paşa’nın hatırasına ithafen kurulmuş özel bir müzedir. Müze, Paşa'nın ailesiyle birlikte yaşadığı tarihi köşkte konumlanmış olup, hem mimarisi hem de içeriğiyle dönemin sosyal ve kültürel atmosferine ışık tutmaktadır.

^{Kâzım Karabekir Müzesi (Kâzım Karabekir Vakfı)}

Tarihi ve Mimari Özellikleri

Günümüzde müze olarak hizmet veren köşk, Sultan II. Abdülhamid döneminin Maarif Nazırı Antepli Münif Tahir Paşa tarafından İtalyan mimar ve heykeltıraş Rozette’ye ahşap olarak inşa ettirilmiştir. Yapımında zarif bir İtalyan mimarisi etkisi görülen köşk, bahçesinde bulunan büyük zürafa heykeli nedeniyle halk arasında uzun süre “Zürafalı Köşk” olarak anılmıştır. Zamanla bu heykelin rüzgârda çıkardığı uğultular köşke “Perili Köşk” lakabının da verilmesine sebep olmuştur.

Köşk, Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının ardından uzun süre boş kalmış, 15 Kasım 1930 tarihinde ise Kâzım Karabekir Paşa tarafından satın alınmıştır. Karabekir ailesi, oldukça mütevazı koşullarda bu eve yerleşmiş; pencerelerinde cam olmayan, mobilyasız bu köşkü zamanla yaşanabilir hâle getirmiştir. Paşa'nın 1938’de Meclis Başkanlığı görevine getirilmesi üzerine aile Ankara’ya taşınmış, köşk daha sonra yazlık olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Müzeleşme Süreci

Kâzım Karabekir Paşa, sağlığında köşkün bir bölümünü kişisel bir müze olarak düzenlemiş ve çocukluğundan itibaren sakladığı eşya ve belgeleri burada sergilemiştir. Paşa’nın vefatının ardından köşk, ailesi tarafından kullanılmaya devam etmiştir. Ancak 1984 yılında kızı Emel Karabekir Özerengin’in vefatından sonra yapı uzun süre kapalı kalmıştır.

2002 yılında, Paşa’nın kızları Hayat Karabekir Feyzioğlu ve Timsal Karabekir Yıldıran ile torunu Gülden Gazioğlu tarafından Kâzım Karabekir Vakfı kurulmuştur.

Bu vakıf aracılığıyla köşkün müzeye dönüştürülmesi çalışmaları başlatılmış ve 1 Ekim 2005 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde, özel bir müze olarak halkın ziyaretine açılmıştır.

Müze Koleksiyonu ve Bölümleri

Kâzım Karabekir Müzesi, bir “yaşayan ev müze” olarak düzenlenmiştir. Müze Müdürü Figen Batı’nın katkılarıyla Paşa’nın ve ailesinin yaşadığı dönem dikkate alınarak özgün ve tarihî eşyalarla restore edilmiştir. Müze iki katlıdır:

Üst Kat: Paşa ve eşi İclal Hanım’a ait yatak odası, aile fertlerine ait fotoğrafların sergilendiği özel oda ve giyim eşyalarının bulunduğu bölümler yer alır.

Alt Kat: Ailenin oturma odası, Kâzım Karabekir Paşa’nın çalışma odası ve misafir kabul salonu, aslına uygun olarak düzenlenmiş ve ziyarete açılmıştır.

Müzede Kâzım Karabekir Paşa’nın üniformaları, el yazmaları, kişisel eşyaları, aile fotoğrafları ve döneme ait belgeler sergilenmektedir. Bu yönüyle müze, hem bireysel bir yaşam öyküsünü hem de Türkiye’nin yakın tarihine dair önemli izleri bir araya getirir.

Ziyaret ve Önemi

Kâzım Karabekir Müzesi, hem tarih meraklıları hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecine tanıklık eden belgeleri görmek isteyenler için özel bir ziyaret noktasıdır. Ziyaret saatleri ve giriş koşulları Kâzım Karabekir Vakfı tarafından belirlenmekte olup, müze tarihsel kimliğiyle Türkiye’deki az sayıdaki özel ev müzelerinden biri olarak dikkat çeker.