Kazımkarabekir Kabak Çekirdeği, Türkiye’nin Karaman iline bağlı Kazımkarabekir ilçesinde uzun yıllardır yetiştirilen ve çerezlik olarak tüketilen, Latince adıyla Cucurbita pepo L. türüne ait bir kabak çekirdeğidir. 03 Mayıs 2023 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında coğrafi işaret koruması altındadır. Tescil başvurusu Kazımkarabekir İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılmıştır.
Ürün Nitelikleri
Kazımkarabekir Kabak Çekirdeği, ilçenin sıcak ve karasal iklimi ile humuslu, gevşek toprak yapısının sunduğu ideal güneşlenme olanakları sayesinde özgün fiziksel ve kimyasal özellikler kazanır. Bu çekirdekler;
- Krem rengi ve tonlarında kabuk rengine sahiptir.
- İnce ve sert kabukludur.
- Kolay çıtlatılabilir yapıdadır.
- Güneş ışığında doğal yöntemlerle kurutulur.
- Serin ve kuru koşullarda iki yıla kadar muhafaza edilebilir.
- Gece-gündüz sıcaklık farkı, kurutma sürecini hızlandırarak çıtlatma kolaylığını artırır.
Temel kimyasal özellikleri şunlardır:
- Rutubet oranı (en çok): %9
- Yağ oranı (en az): %32
- Protein oranı (en az): %30
Üretim Süreci
Kazımkarabekir Kabak Çekirdeği üretimi, kuru tarım esaslarına göre yürütülür. Üreticiler, bir önceki sezondan seçtikleri tohumlukları serin ve kuru ortamda saklayarak ekim dönemine hazırlar. Ekim genellikle nisan-mayıs aylarında, toprak sıcaklığı 10–13 °C’ye ulaştığında yapılır. Dekar başına ortalama 1 kg tohum kullanılır.
Tarla hazırlığı sonbaharda derin sürümle başlar, ilkbaharda yanmış çiftlik gübresi ile desteklenir. Ekim ocaklar şeklinde, sıra arası 15–20 cm ve sıra üzeri 60–75 cm mesafeyle gerçekleştirilir. Kabak bitkisi sürünücü yapıda olup vejetasyon süresi 120–150 gündür.
Zirai mücadelede, hastalıklardan ari tohum seçimi ve çapalama ile yabancı ot kontrolü ön plandadır. Bitki koruma ürünleri, arı ve böcek popülasyonuna zarar vermeyecek şekilde, genellikle yağışsız günlerde ve öğleden sonra uygulanır.
Hasat, bitki yapraklarının kahverengiye dönüştüğü ve meyve saplarının kuruduğu tam olgunluk döneminde yapılır. Kabaklar, saplarından kesilerek toplanır ve yağışsız günlerde tarlada 5 güne kadar bekletilebilir. Hasat sonrası lekeli veya zarar görmüş ürünler ayıklanır.
İşleme ve Muhafaza
Hasat edilen kabaklar, el ile veya makineyle çekirdeklerinden ayrılır. Çekirdekler gıda ile temasa uygun sergiler üzerinde güneş ışığında yaklaşık iki hafta kurutulur. Günlük karıştırma işlemiyle homojen kurutma sağlanır. Ürün, kuru ve kokusuz ortamlarda muhafaza edilir.
Piyasaya Arz ve Kullanım Biçimi
Kurutulmuş Kazımkarabekir Kabak Çekirdeği dökme olarak veya gıda mevzuatına uygun ambalajlarda piyasaya sunulur. Ürün veya ambalaj üzerinde “Kazımkarabekir Kabak Çekirdeği” ibaresi ve mahreç işareti amblemi yer alır; aksi durumda bu ibare ve amblem işletmede görünür biçimde bulundurulmalıdır.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Kazımkarabekir Kabak Çekirdeği, yalnızca Karaman ili Kazımkarabekir ilçesi sınırlarında yetiştirilebilir ve üretim sürecinin tüm aşamaları bu coğrafi sınır içinde gerçekleştirilmelidir. Ürünün ünü, bu bölgeyle doğrudan bağlantılıdır.
Ürünün üretim ve pazarlama süreçleri, Kazımkarabekir İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinatörlüğünde, en az üç kişiden oluşan bir denetim mercii tarafından yılda en az bir kez denetlenir. Denetim raporları Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur. Uygunsuzluklar ilgili kişi veya kurumlara bildirilir ve gerekli tedbirler alınır.
