Nahid Sırrı Örik’in Kıskanmak adlı romanı, 1946 yılında yayımlanmıştır. İlk olarak 1937 yılında Tan gazetesinde “Kıskançlık” adıyla tefrika edilmiştir. Roman, 19. yüzyıl Fransız edebiyatının realist ve psikolojik roman geleneğiyle benzerlikler göstermektedir. Eserde kıskançlık duygusunun birey üzerindeki etkileri ve bu duygunun toplumsal yapılarla ilişkisi konu edinilmiştir.

Hikâye

Roman, Seniha’nın İstanbul’daki bir konaktan Zonguldak’a uzanan yaşam yolculuğunu ve kıskançlık duygusunun intikam arzusuna dönüşümünü anlatır. Hikâye, Seniha’nın ailesinin ona karşı sergilediği adaletsizlik ve ihmalin, onun ruhsal dünyasında oluşturduğu derin yaralar etrafında şekillenir. Örik, kıskançlık temasını, bireysel ve toplumsal çatışmalarla harmanlayarak, okuyucuya yoğun bir psikolojik deneyim sunar.

Karakterler

• Seniha: Romanın ana karakteri. Ailesi tarafından ihmal edilmiş, ağabeyi Halit’in gölgesinde kalmış, evlenmemiş ve kendisini çirkin algılayan bir kadın. Kıskançlık ve öfke duyguları, onun kişiliğini ve eylemlerini şekillendiren temel unsurlardır.
• Halit: Seniha’nın ağabeyi. Ailenin gözdesi olan Halit, Seniha’nın kıskançlık duygularının odak noktasıdır. Onun başarısı ve ayrıcalıklı konumu, Seniha’nın öfkesi için tetikleyici görevi görür.
• Diğer Yan Karakterler: Roman, Seniha ve Halit’in çevresindeki aile üyeleri, arkadaşlar ve toplumsal figürlerle hikâyeyi zenginleştirir. Bu karakterler, Seniha’nın kıskançlık duygularını tetikleyen olaylarda önemli roller oynar.

Temalar

Romanda, kıskançlık ve intikam teması, Seniha karakterinin yaşadığı içsel çatışmalar ve intikam arayışı üzerinden işlenmektedir. Güzellik ve çirkinlik algısı, Seniha’nın kendisini çirkin olarak değerlendirmesiyle birlikte özgüvenini ve toplum içindeki konumunu etkilemektedir. Aile içi adaletsizlik, ailenin Halit’e öncelik vermesiyle ortaya çıkmakta; bu durum, Seniha’nın duygusal kırılmalarının temel nedenlerinden biri olarak sunulmaktadır. Eser ayrıca, toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında dönemin kadın-erkek ilişkileri ve toplumsal beklentilerini eleştirel bir perspektifle ele almaktadır.