Eskişehir Ticaret Borsası tarafından başvurusu yapılan ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti olarak tescil edilen bir tarım ürünüdür. Latince adı Cucurbita moschata olan bu kabak, uzun yıllardır Eskişehir ilinin Tepebaşı ve Odunpazarı ilçelerinde yetiştirilmektedir. Bölge halkı tarafından özellikle Tepebaşı ilçesine bağlı Kızılinler Mahallesi'ndeki yaygın üretimi nedeniyle bu isimle anılmaktadır. Ürünün ayırt edici özellikleri, yetiştiği alanın iklim koşulları, özellikle Porsuk Çayı'na yakınlığı, karasal iklimin serinliği, gece ve gündüz sıcaklık farkları ve geleneksel üretim metotlarından kaynaklanmaktadır. Tescil işlemi 18.08.2025 tarihinde 1762 numara ile tamamlanmıştır.

Ürün Özellikleri

Kızılinler bal kabağının kabuk rengi beyaz-gri tonlardadır. Meyve eti, sarı-turuncu renklerde ve kısmen tatlı bir yapıdadır. Şekil olarak uzun silindirik, yuvarlak veya basık yuvarlak olabilir ve dilimlilik gösterir. Bitkisi sürünücü, yoğun dallanmaya sahip bir yapıdadır. Yaprakları koyu yeşil, geniş ve tüylüdür. Meyve eti için belirlenen briks değeri en az % 5'tir. Uygun iklim ve yetiştiricilik koşulları ile mineral ve organik maddece zengin, derin ve geçirgen toprak yapısı sayesinde ürünün ağırlığı 20 kilogramın üzerine çıkabilmektedir. Başlıca kullanım alanları arasında kabak tatlısı, reçel, yemek ve börek yapımı yer alır. Tohumları beyaz-gri-krem renk ve tonlarında, geniş oval ve orta/iri büyüklüktedir.

Üretim Metodu

Kızılinler bal kabağının yetiştiriciliği açık alanda gerçekleştirilir ve süreç aşağıdaki aşamaları içerir:

• Tarla/Bahçe Tesisi: Kış yağışlarından faydalanmak için sonbaharda derin sürüm yapılır. İlkbaharda ikinci sürüm ile gübreleme yapılabilir. Genellikle buğday ile ekim nöbeti uygulanır.
• Tohumluk Seçimi ve Ekimi: Üreticiler bir önceki hasattan iri ve dolgun çekirdekleri tohumluk olarak ayırır. Tohumluklar serin ve kuru koşullarda saklanır. Dekar başına yaklaşık 1 kg tohumluk kullanılır. Ekim, toprak sıcaklığının 10-14 °C aralığında olduğu Mayıs ayının ortasına kadar yapılabilir. Ekimde sıra arası yaklaşık 2 metre, sıra üzeri ise yaklaşık 3 metrede bir ikişer tohum olacak şekildedir.
• İklim ve Toprak İsteği: En ideal gelişim sıcaklığı 20-27 °C'dir. Derin, gevşek, geçirgen, tınlı, killi veya killi-kumlu, organik ve mineralce zengin topraklar tercih edilir.
• Bakım: Tohumlar yaklaşık iki hafta içinde filizlenir. Toprağın kaymak tabakasını kırmak ve yabancı ot temizliği için çapalama yapılır.
• Sulama: İlk meyveler görülene kadar su verilmez. Meyve görüldükten sonra sık aralıklarla sulama önemlidir. Genellikle rüzgarsız havada ve akşam saatlerinde yapılır.
• Gübreleme ve Zirai Mücadele: Toprak analizine uygun olarak yanmış ahır gübresi ve/veya kimyasal gübre uygulanır. Zirai mücadelede öncelikle sağlıklı tohum seçimi ve yabancı ot temizliği için çapalama esastır. Bitki koruma ürünleri, arılara zarar vermemek için genellikle yağışsız günlerde ve öğleden sonra kullanılır.
• Hasat: Tam olgunluk döneminde, bitki yaprakları sararınca ve kabak sapları kuruyunca başlanır. Hasat, ekimden ortalama dört ay sonra, genellikle eylül ayında yapılır. Hasat edilen kabaklar, kuruması için tarlada bekletilebilir. Hasat sırasında zarar görmüş ürünler ayıklanır.
• Depolama ve Muhafaza: Kuru, serin, temiz ve kokusuz depolarda saklanır.
• Piyasaya Arz: Ürün, dökme, bütün, doğranmış veya dilimlenmiş şekilde, kabuklu veya kabuğu soyulmuş olarak piyasaya sunulur.

Coğrafi Sınır ve Denetim

Kızılinler bal kabağının yetiştirilmesi ve tüm üretim aşamaları, ürüne ününü veren ve coğrafi bağını oluşturan Eskişehir ilinin Tepebaşı ve Odunpazarı ilçeleri sınırları içerisinde gerçekleştirilmek zorundadır.

Denetim işlemleri, Eskişehir Ticaret Borsası'nın koordinatörlüğünde, Eskişehir Ticaret Borsası ve Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan en az üç kişilik denetim mercii tarafından yürütülür. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; şikayet veya gerekli hallerde ek denetimler gerçekleştirilebilir. Denetimde aranan temel kriterler şunlardır:

• Mahreç işareti amblemi ve "Kızılinler Bal Kabağı" ibaresinin kullanım uygunluğu,
• Hasat işlemlerinin mevzuata uygunluğu,
• Depolama, muhafaza koşulları ve piyasaya arz süreçlerinin uygunluğu.

Tespit edilen uygunsuzluklar ilgililere bildirilir ve denetim sonuçları, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca raporlanarak her yıl Türk Patent ve Marka Kurumu'na sunulur.