Kobra manevrası, uçağın belirli bir sürate ulaştıktan sonra hızını minimum düzeye düşürerek burnunun ani şekilde yukarı kaldırılması ve bu konumda kısa süre tutularak ardından düz uçuşa geri dönülmesiyle tanımlanan ileri düzey bir uçuş manevrasıdır. Bu hareket sırasında uçak, yüksek hücum açısına çıkar ve kısa süreli olarak aerodinamik kaldırma kuvveti kaybolur. Genellikle “Pugachev’s Cobra” olarak adlandırılır.

^{Kobra Manevrası (DrMitsos)}

Bu manevra sırasında uçak geçici olarak aerodinamik kontrol yüzeylerinin etkisinden çıkarak yalnızca gövde aerodinamiği ve motor yönlendirmesi (varsa vektörel itki) ile hareket eder. Manevra esnasında uçak kısa bir süre için aerodinamik olarak “stall” (tutunma kaybı) durumuna girse de vektörel itki, gelişmiş uçuş kontrol sistemleri ve hava akımının yönlendirilmesi sayesinde kontrol kaybı yaşanmaz.

^{Kobra Manevrası (Wei Xu, Fu Zhang)}

SOLOTÜRK ve Kobra Manevrası

Türk Hava Kuvvetlerinin akrobasi timi SOLOTÜRK, 2022 yılında alçak irtifada, düşük hızda ve sabit nozullu bir F-16 uçağıyla "burun yukarı şahlandırma" şeklinde tarif edilen Kobra benzeri bir manevrayı gerçekleştirmiştir. Bu durum, sabit egzoz yönlendirme sistemine sahip F-16 platformuyla yapılan bu tür bir manevranın dünyadaki ilk örneği olarak dikkat çekmiştir. Pilotlar Binbaşı Emre Mert ve Binbaşı Murat Bakıcı'nın uzun süreli çalışmaları sonucu elde edilen bu başarı, F-16'nın sınırlarının zorlanarak yeni kabiliyetlerle tanıtılmasına örnek teşkil etmiştir. SOLOTÜRK'ün gösteri paketine bu yeni manevra 2022 yılı itibarıyla dahil edilmiştir.

^{SOLOTÜRK Kobra Manevrası (Aviation CZ)}

^{SOLOTÜRK Kobra Manevrası (AA)}

İlgili Araştırmalar

Kobra manevrası üzerine yapılan akademik çalışmalarda, bu hareketin kuyruksuz dikey iniş kalkış yapabilen (tail-sitter) insansız hava araçlarıyla uygulanabilirliği ele alınmıştır. 2019 tarihli bir çalışmada, küçük ölçekli bir VTOL hava aracı olan “Hong Hu” üzerinde ivme tabanlı geri besleme ve yinelemeli öğrenmeye dayalı bir kontrol sistemi uygulanmıştır. Bu sistem, uçağın dikey eksende irtifa değişimini minimize ederken, manevra sırasında çevresel etkileri ve düşük hız etkilerini dengelemeyi hedeflemiştir. Çalışmada kullanılan yöntem, model tanımlamasına ihtiyaç duymadan doğrudan ivme ölçümlerine dayalı kontrol sağlamaktadır ve böylece uygulama karmaşıklığı azaltılmıştır.

Uygulama Amaçları

Kobra manevrası genellikle gösteri uçuşlarında, hava aracının manevra kabiliyetini ve pilotun kontrol yeteneğini sergilemek amacıyla uygulanır. Ayrıca insansız hava araçları için yapılan araştırmalarda bu manevra, belirli noktalarda yavaşlama ve veri toplama avantajı sağladığı için keşif görevlerinde fayda sağlamaktadır.