Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde Maden Kazası (2025), 15 Kasım 2025 tarihinde ülkenin güneydoğusundaki Lualaba Eyaleti’ne bağlı Kalando madeninde geçici bir köprünün çökmesi sonucu meydana gelen ve en az 32 madencinin hayatını kaybettiği bir kazadır.
Olay, bakır ve kobalt üretimi yapılan bölgede aşırı kalabalıklaşma nedeniyle köprünün yıkılmasıyla başlamış, köprünün altında bulunan su dolu bir hendekte çok sayıda işçi mahsur kalmıştır.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde maden kazası, 15 Kasım 2025 - (Republic World)
Kazanın Nedeni ve Olayın Seyri
Lualaba Eyaleti İçişleri Bakanı Roy Kaumba Mayonde, 16 Kasım 2025 Pazar günü yaptığı açıklamada, kazanın “madencilerin aceleci biçimde köprüden geçmeye çalışması” sonucu meydana geldiğini bildirmiştir. Mayonde’ye göre, yoğun yağış ve toprak kayması riski nedeniyle maden sahasına girişin resmen yasaklanmış olmasına rağmen, kaçak madenciler (“illegal diggers”) yasağa rağmen sahaya zorla girmiştir.
Köprü, suyla dolu bir hendeğin üzerinden geçiş sağlamak amacıyla geçici olarak yapılmıştır. Olay sırasında madencilerin kalabalık hâlde köprüye yönelmesi yapının taşıma kapasitesini aşmış ve köprü çökmüştür.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti Küçük Ölçekli Madencilik Destek ve Rehberlik Servisi (SAEMAPE) tarafından 17 Kasım 2025 Pazartesi günü yayımlanan ön raporda, kazanın askerlerin ateş açması sonucu çıkan paniğin ardından meydana geldiği belirtilmiştir. Rapora göre, olay sırasında askeri ateş, madenciler arasında büyük bir paniğe neden olmuş, işçiler toplu halde köprüye yönelmiş ve köprü bu sırada çökerek ölüm ve yaralanmalara yol açmıştır.
Aynı raporda, Kalando madeninde uzun süredir yasal işletmeciler, bir kooperatif ve yerel madenciler arasında anlaşmazlık yaşandığı, madenin işletilmesinde Çinli sermaye ortaklarının yer aldığı ifade edilmiştir.
Can Kaybı ve Arama Kurtarma Faaliyetleri
15–16 Kasım 2025 tarihleri arasında süren ilk kurtarma çalışmalarında en az 32 işçinin yaşamını yitirdiği belirlenmiştir. Enkaz altında kalan işçilere ulaşmak amacıyla yapılan arama kurtarma çalışmaları, 17 Kasım 2025 tarihinde de devam etmiştir. Yetkililer, çalışmaların yoğun yağış nedeniyle çamur ve su birikintileri içinde güçlükle yürütüldüğünü belirtmiştir.
Yetkililerin Açıklamaları ve Soruşturma Süreci
İçişleri Bakanı Roy Kaumba Mayonde, 16 Kasım 2025’te yaptığı basın açıklamasında, kazayla ilgili soruşturma başlatıldığını duyurmuştur. Mayonde, ağır yağışlar nedeniyle kapatılmış maden sahasına yasa dışı girişlerin faciayı tetiklediğini vurgulamıştır.
Kazanın ardından 17 Kasım 2025’te, Lualaba Eyalet Yönetimi tarafından Kalando madeninde tüm faaliyetler askıya alınmıştır. Aynı gün İnsan Haklarını Koruma İnisiyatifi, olayda askeri unsurların rolünün araştırılması amacıyla bağımsız bir soruşturma talebinde bulunmuştur. İnisiyatif, maden sahasında askerler ile madenciler arasında çatışma yaşandığına dair raporların doğrulanmasını istemiştir.
Askeri yetkililer, olay hakkında herhangi bir açıklama yapmamıştır. Ulusal İnsan Hakları Komisyonu’nun Lualaba Koordinatörü Arthur Kabulo, Kalando madeninde 10.000’den fazla kaçak madencinin çalıştığını belirtmiştir.
Madenin Ekonomik ve Sosyal Bağlamı
Kongo Demokratik Cumhuriyeti, 2025 yılı itibarıyla dünyanın en büyük kobalt üreticisi konumundadır. Kobalt, lityum iyon pillerin ve elektrikli araç teknolojilerinin üretiminde stratejik bir elementtir. Ülke genelindeki kobalt üretiminin yaklaşık %80’i Çinli şirketlerin kontrolündedir.
Lualaba bölgesi, son yıllarda artan madencilik faaliyetleri nedeniyle güvenlik eksiklikleri, altyapı yetersizlikleri ve yasa dışı üretim sorunlarıyla gündeme gelmiştir. İnsan hakları kuruluşları, Kongo’daki maden sektöründe çocuk işçiliği, iş güvenliği ihlalleri ve yolsuzluk vakalarının yaygın olduğunu bildirmektedir.
