Konya Tandır Ekmeği, Konya iline özgü, ekmeklik buğday unu, su, tuz ve üretme veya yaş maya ile hazırlanan hamurun meşe odunuyla ısıtılan tandırda pişirilmesiyle üretilen geleneksel bir ekmektir. Konya mutfak kültürünün önemli bir unsuru olan bu ekmek, hem günlük yemeklerde hem de özel sofralarda yaygın olarak tüketilir ve Konya ili ile güçlü bir ün bağına sahiptir. 23 Haziran 2023 tarihinde, Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti olarak tescil edilmiştir.
Konya Tandır Ekmeği (AA)
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Konya Tandır Ekmeği, Konya ilinde üretilen ve geleneksel yöntemlerle hazırlanan bir fırın ürünüdür. Ekmeğin ayırt edici özellikleri, kullanılan malzemelerin kalitesi ve tandırda meşe odunuyla pişirilme tekniğidir. Bu yöntem, ekmeğe kendine özgü bir lezzet ve doku kazandırır. Konya’nın mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olan bu ekmek, hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilebilir ve gıda ile temasa uygun ambalajlarda piyasaya sunulur.
Üretim Süreci
Konya Tandır Ekmeği’nin üretimi, geleneksel yöntemlere dayanır ve tüm aşamaları Konya ili sınırları içinde gerçekleştirilir. Üretim süreci, üretme mayanın hazırlanması, hamurun yoğrulması ve tandırda pişirme aşamalarını içerir.
Malzemeler
Üç adet Konya Tandır Ekmeği için gerekli malzemeler şunlardır:
Üretme Maya İçin
- 20 g yoğurt
- 10 ml ılık su
- 16 g ekmeklik buğday unu
Hamur İçin
- 330 g ekmeklik buğday unu
- 30 g üretme maya veya 24 g yaş maya
- 16 g tuz
- 350 ml ılık su
Üretme Mayanın Hazırlanması
Üretme maya, ekmeğin yapımından bir gece önce hazırlanır. Yoğurt, ılık su ve ekmeklik buğday unu bir kapta karıştırılır, üzeri kapatılarak sıcak bir ortamda sabaha kadar bekletilir. Bu süreç, mayanın fermente olmasını sağlar.
Hamurun Hazırlanması
Un elenerek bir kaba alınır ve ortası havuz şeklinde açılır. Bu havuza üretme maya (veya yaş maya), tuz ve ılık su eklenir. Hamur, yaklaşık 30 dakika boyunca yoğrularak hafif sert bir kıvam elde edilir. Yoğrulan hamur, mayalanması için 3-4 saat dinlendirilir. Mayalanan hamur üç eşit parçaya bölünerek beze haline getirilir ve üzeri örtülerek 20 dakika daha dinlendirilir. Ardından bezeler elle açılarak 20 cm çapında yassı bir şekle getirilir.
Pişirme Süreci
Tandır fırını, ekmeğin pişirilmesinden 4-5 saat önce yakılır ve genellikle en az iki yıl bekletilmiş, koku yapmayan meşe odunları kullanılır. Ateş köz haline geldiğinde, tandırın üzeri tenekelerle kapatılır. Hamurun ateşe bakan yüzeyi suyla ıslatılır ve tandırın iç duvarına yapıştırılır. Ekmek, 25-30 dakika boyunca pişirilir. Pişen ekmekler, soğuduktan sonra gıda ile temasa uygun ambalajlara yerleştirilerek tüketime hazır hale getirilir.
Coğrafi ve Kültürel Bağ
Konya Tandır Ekmeği, Konya ilinin mutfak kültüründe köklü bir geçmişe sahiptir ve bölgenin yemekleriyle bütünleşmiştir. Bu ekmek, Konya’nın gastronomi mirasının bir parçası olarak, hem günlük sofralarda hem de özel yemeklerde sıkça yer alır. Konya ili ile olan güçlü ün bağı, ekmeğin tüm üretim aşamalarının bu coğrafi sınırlar içinde gerçekleştirilmesini zorunlu kılar.
Denetim ve Tescil
Konya Tandır Ekmeği, Konya Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyonunda, Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Konya Gastronomi ve Aşçılar Turizmciler Derneği ve Necmettin Erbakan Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’nden temsilcilerin yer aldığı bir denetim mercii tarafından yılda en az bir kez denetlenir. Denetimlerde, kullanılan malzemelerin uygunluğu, üretim metoduna bağlılık ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı kontrol edilir. Gerektiğinde ek denetimler yapılabilir ve uygunsuzluklar raporlanarak Türk Patent ve Marka Kurumu’na sunulur.
Konya Tandır Ekmeği ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Eğer bu mümkün değilse, işletmede kolayca görülebilecek bir yerde bulundurulur. Bu, ekmeğin autentikliğini ve coğrafi kökenini garanti altına alır.
