Kral penguen (Aptenodytes patagonicus), imparator penguenden sonra yaşayan en büyük ikinci penguen türü olup Güney Atlantik ve Hint Okyanusu’ndaki altantarktik adalarda yoğun koloniler hâlinde ürer. Yaşam döngüsü, yaklaşık 14–16 ay süren benzersiz bir üreme periyodu ile karakterizedir; bu nedenle çiftler yılda yalnızca bir kez yavru büyütebilir. 20. yüzyıl başlarında kürk ticareti için fok avcılığının ve balıkçılığın yol açtığı bölgesel baskılara rağmen, türün toplam nüfusu günümüzde milyonlarla ifade edilmekte ve özellikle Crozet, Güney Georgia ve Kerguelen Adaları’nda çok büyük koloniler barındırmaktadır. Küresel ölçekte nüfusunun istikrarlı olduğu kabul edilmekte, bu nedenle IUCN Kırmızı Listesinde “Asgari Endişe” (LC) kategorisinde değerlendirilmektedir.

Morfolojik Özellikler ve Sistematik Konumu

Fiziksel Tanım

Kral penguen, ortalama 85–95 cm boyunda ve 10–16 kg kütle aralığında, imparator penguenden sonra gelen en iri ikinci penguen türüdür. Vücudun sırt kısmı maviye çalan gri tonlarda, karın kısmı ise parlak beyazdır; göğüs bölgesinde turuncu-sarı renkte belirgin bir alan ile gaga tabanından boyna doğru uzanan yanak lekeleri türün ayırt edici özelliklerindendir. Gaga uzun, ince ve hafifçe kıvrıktır; alt çenenin yan tarafında turuncu şerit bulunur. Erişkinlerde belirgin cinsel dimorfizm gözlenmez; erkekler dişilere kıyasla yalnızca biraz daha iridir. Kanatlar, yoğunlaşmış kemik yapısı ve kısa ama sert tüylerle kaplı yüzgeçlere dönüşmüştür; bu yapı suda güçlü bir itki sağlar. Tüyler sık dizilmiş ve yağ tabakasıyla kaplı olduğundan, hayvan hem soğuk suda etkin ısı yalıtımı kazanır hem de su geçirmezlik sağlanır.

Taksonomi ve Evrim

Taksonomik olarak Aptenodytes cinsi içinde imparator penguen (Aptenodytes forsteri) ile en yakın akrabasıdır. Fosil kayıtları, cinsin kökeninin Geç Miyosen–Erken Pliyosen’e (yaklaşık 10–5 milyon yıl önce) uzandığını ve atalarının daha küçük boyutlu penguenlerden evrilerek subantarktik kuşak adalarına uyum sağladığını göstermektedir. Moleküler filogenetik çalışmalar, kral penguen ile imparator penguenin yaklaşık 1 milyon yıl kadar önce ortak atadan ayrıldığını ortaya koymaktadır; bu ayrışma, Antarktika çevresindeki denizel iklim koşullarının sertleşmesi ve farklı üreme stratejilerinin evrimleşmesiyle ilişkilendirilir.

^{Kral pengueni kolonisi (Pexels-Vladimir Blyufer)}

Ekoloji, Davranış ve Yaşam Döngüsü

Habitat ve Dağılım

Tür, başlıca Güney Georgia, Crozet, Kerguelen, Heard ve Prens Edward Adaları gibi subantarktik adalarda dev koloniler oluşturur. Koloni seçiminde geniş, buzsuz kıyı şeritleri ile uzun süreli yavru bakımı için güvenli kara alanları belirleyicidir; yakın çevrede bol miktarda lantern balığı (Electrona spp.) ve kril (Euphausia spp.) bulunması beslenme başarısını artırır. Denizel yaşamlarının büyük bölümünü kıta sahanlığı eğimlerinde ve okyanus cephelerinde geçirir; dalışlarının çoğu 100–300 m derinlikte, 5–10 dakika arasında sürer.

Beslenme Ekolojisi

Diyetin büyük bölümünü lantern balıkları (özellikle Electrona carlsbergi) ve diğer küçük mezopelajik balıklar oluşturur; kril (Euphausia vallentini) ve başta mürekkep balıkları olmak üzere sefalopodlar ikame avlar arasında yer alır. Bireyler, avı genellikle denizel termoklinin alt sınırında, 100–300 m derinlik aralığında sürerek avlar. Yetişkinler sık sık 10–50 bireylik gevşek gruplar hâlinde senkronize dalış yapar; bu “kolektif sürü avcılığı”, balık kümelerini sıkıştırarak yakalama verimini artırır ve özellikle yavru besleme dönemlerinde enerji getirisini maksimize eder.

Üreme Biyolojisi

Kral penguen tek eşli olup çiftler genellikle aynı partnerle ardışık üreme döngülerinde eşleşir. Kolonilerde üreme yıl boyunca başlayabilmekle birlikte, her bireyin döngüsü yaklaşık 14–16 ay sürdüğünden çiftler yılda yalnızca bir kez yavru büyütebilir. Eşler tek bir yumurtayı sırayla 54 gün kadar kuluçkaya yatırır; yumurta kar üzerinde değil, ebeveynin ayakları üzerinde taşınır ve karın derisi altındaki “kuluçka kesesi” ile korunur. Civcivler çıkımdan sonraki ilk 3–4 hafta boyunca sürekli ebeveyn gözetiminde tutulur, ardından kolonideki diğer yavrularla birlikte “kreş” evresine girer. Yavrular 10–13 ay içinde bağımsızlaşır ve erişkin tüylerine kavuşarak denize döner. Yıllık tüy dökümü (moulting) döneminde bireyler yaklaşık 3–4 hafta boyunca karada oruç tutar; bu süreçte vücut yağ rezervleri yaşamsal önem taşır.